Yıldız Teknik Üniversitesi (YTÜ) Mimarlık Fakültesi öğretim üyeleriyle araştırma görevlileri, 5.5 yıl boyunca Tarihi Yarımada'daki onlarca yapının afet risk düzeyini inceledi. İlk aşamada sonuçları çıkan 8 tarihi eserin "az riskli" olduğu görüldü. Firuzağa Camii, Bali Paşa Camisi, Atik Ali Zincirlikuyu Camisi "risksiz"ken, Davut Paşa, Atik Ali, Çemberlitaş, Murat Paşa, Cerrah Mehmet Paşa ve Hekimoğlu Ali Paşa camileri ise az riskli çıktı.
YTÜ Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Görün Arun yönetiminde Araştırma Görevlisi Meltem Vatan Kaptan tarafından "Anıtsal Yığma Yapıların Risk Düzeyinin Tespiti" çalışması yapıldı. Kaptan, uzman olmayanların da anlayacağı bir 'yapı tespit formu' geliştirdi. Mühendis ile mimarlık öğrencilerinden oluşan en az ikişer kişilik ekipler, yapıları tek tek dolaşıp bilgi topladı. Formda yer alan yapının eni, boyu, tek mi çok mu parçalı olduğu, eğimi, yüzey kararması bulunup bulunmadığını gibi sorulara yanıt arandı.
Türkiye'de ilk kez
Kaptan, her bir yapı için elde edilen 60 sayfalık veriyi, geliştirdiği web tabanlı veri tabanına işleyip, otomatik olarak risk düzeyinin hesaplanmasını sağladı. Puanlar birkaç dakikada 'risk yok', 'az riskli', 'orta riskli', 'riskli' ve 'yüksek riskli' olarak sınıflandırıldı. Yapı tespit formunun işlerliği farklı ekiplerle denenerek ortak sonuçlar alındığında sağlandı. Kaptan, "Kullanılan malzeme, geometrisi, yapım şekli ve çatlak durumuna göre puanlar verdik. Bilgileri de tek tek bilgisayar programına işledik" dedi. Prof. Dr. Görün Arun "Kültür Bakanlığı bu verileri, yöntemleri kullanarak ekipler oluşturabilir. Risklere karşı uzmanlardan önlem alınması istenebilir. Türkiye'de ilk kez böyle bir çalışma yapılıyor."
Yurtdışındaki üniversitelerde de anlatıldı
Projeye, YTÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinatörlüğü'nün dışında, İstanbul Araştırmaları Enstitüsü, Suna - İnan Kıraç Vakfı da destek verdi. Kaptan, yöntem ve sonuçlarını Politecnico di Milano Üniversitesi, İtalya'daki Padova Üniversitesi ve İngiltere'deki Bath Üniversitesi'ndeki öğretim üyelerine anlattı.
Uzmanlara zaman kazandırır
Meltem Vatan Kaptan, projenin önemiyle ilgili şunları söyledi: "Bu yapılar için en büyük tehdit deprem. Ancak tarihi yapıların değerlendirilmesine ilişkin yöntemler yaygın değil. Verilerin elde edilmesi uzmanlık gerektiren, uzun zaman alan ve yüksek bütçeli çalışmalardır. Buna ne zaman ne de uzman sayısı yeter. Uzman olmayanların da anlayıp doldurabileceği bir form şekillendirdik. Veri toplama işi, kısa süreli eğitim görmüş mimar, mühendis ve ilgili alandaki öğrencilerce yapılarak koruma uzmanlarına zaman kazandırılabilir."