Foto: Oktay Bayar (AA)
Bitlis'in Ahlat ilçesinde bulunan, dünyanın en büyük İslam mezarlığı olarak bilinen tarihi Selçuklu Meydan Mezarlığı'nda yıkılan mezar taşları restore ediliyor. Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Recai Karahan başkanlığında sürdürülen eski Ahlat şehri kazıları kapsamında yapılan çalışmada kazı ekibinde yer alan restoratör Uluç Erten, gazetecilere yaptığı açıklamada, mezarlıkta bir hafta önce çalışmaya başladıklarını, bu yıl mezarlıkta bulunan üç taşın tamamen restore edileceğini söyledi.
İstanbul'dan gelerek mezarlıkta çalışmaya başladıklarını belirten Erten, şöyle konuştu:
''Restoratörlerle mezarlıktaki taşların konservasyonu ve restorasyonunu yapacağız. Bu taşların yeniden ayağa kaldırılması amacıyla buraya geldik. İlk geldiğimizde üzerinde çalıştığımız 3 taşın tamamı yerde yatar vaziyette ve toprağın üzerindeydi. Taşların üzerinde bitki ve kökler oluşmuş, bozulmalar başlamıştı. Taşlar pek çok parçaya ayrılmış durumdaydı. İlk etapta bu taşları temizleyerek yapıştırma işlemine hazır hale getirdik. Yüzeylerini temizledik, kırık parçalarını tespit ettik. Bunların envanter çalışmasını ve numaralandırılmasını yaptık. Plan üzerine işledik. Daha sonra işin fiili boyutuna geçerek taşların ayağa kaldırılması işlemine başladık, zeminini sağlamlaştırdık, teraziledik. Daha sonra taşın devamına aynı şekilde üzerine çıkıp taşı bir araya getirerek ayağa kaldırdık.''
Bu işlem için paslanmaz krom nikel çubuklar kullandıklarını kaydeden Erten,
bunların restorasyonda Türkiye genelinde kullanılan standart malzemeler olduğunu
ifade etti. Erten, şunları kaydetti: ''Bu çalışmanın beşinci gününde taşı kaldırdık. İnşallah bunun gibi diğer taşları da ayağa kaldıracağız. Onların da hazırlıkları yapılıyor. Bu kışa üç taşı ayağa kaldırılmış şekilde girmeyi düşünüyoruz. Taşlar en iyi şekilde restore edildi. İyi restorasyon, dışarıdan bakıldığı zaman kullanılan malzemenin hiç gözükmediği, taşın orijinal gibi durduğu uygulamadır. Zaten burada herhangi bir tümleme işi yok. Bu işlem sırasında orijinal parçalar bir araya getirilir ve çok sağlam bileşenleri olan yapıştırıcılar kullanılır. Yani taşı yapıştığı yerden kırmaya kalksanız yapıştırıcı bırakmaz, taş kırılır. Dolayısıyla burada amaçlanan, rüzgara, buradaki sert hava koşullarına ve doğa şartlarına uzun süre dayanabilecek bir restorasyon yapmaktır. Buradaki taşları uzun ömürlü şekilde ayağa kaldırmaktır. Onun dışında paslanmaz çubuklar da taşların içerisine konuldu. Matkapla rot delikleri açıldı. Yani biz bir değil, iki değil, üç önlem alarak taşları ayağa kaldırmış olduk. Umuyoruz ki uzun süre bu şekilde ayakta kalacaklar.''
210 bin metrekarelik alanda bulunan tarihi Selçuklu Meydan Mezarlığı'nda 8 bin 169 mezar taşı bulunuyor.