Bosna Savaşı sırasında, 1993’te Hırvat topçuları tarafından bombalanarak yıkılan tarihi Mostar Köprüsü, çok sayıda Avrupalı liderin katıldığı görkemli bir törenle hizmete açıldı.
Onarım projesine Türkiye’nin de büyük katkıda bulunduğu tarihi köprünün açılış törenine Arnavutluk, Bulgaristan, Hırvatistan ve Sırbistan-Karadağ devlet başkanları ile Fransa, İtalya ve Hollanda dışişleri bakanlarının da dahil olduğu çok sayıda Avrupalı lider katıldı.
TÜRKİYE’Yİ BİR HEYET TEMSİL ETTİ
Mostar Köprüsü’nün açılış törenine Devlet Bakanı Beşir Atalay başkanlığında, Devlet Bakanı Mehmet Aydın, Bayındırlık ve İskan Bakanı Zeki Ergezen, Kültür ve Turizm Bakanı Erkan Mumcu, Tarım ve Köyişleri Bakanı Sami Güçlü, bazı milletvekilleri ve çok sayıda bürokrat katıldı.
TAYYİP ERDOĞAN KATILAMADI
Törene, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın da katılacağını ancak dün akşam Sakarya’da meydana gelen tren kazası nedeniyle gelemediğini ancak selamlarını gönderdiğini söyledi.
Atalay, Mostar Köprüsü’nün Mimar Sinan’ın öğrencisi Mimar Hayrettin tarafından yapıldığı tarihten yıkıldığı 1993 yılına kadar 450 yıl boyunca Neretva Nehri üzerinde yükselerek Mostar şehrinin iki yakasını birleştirdiğini ifade etti. Bu köprünün yüzyıllarca Mostar’ın sembolü olarak görüldüğünü dile getiren Atalay, köprünün estetik güzelliği ve mimari açıdan mükemmelliğiyle yüzyıllar boyunca tarihçiler ve gezginler tarafından övüldüğünü kaydetti.
‘UZLAŞMA VE DAYANIŞMANIN SEMBOLÜ’
Mostar Köprüsü’nün şairlere ve ressamlara da esin kaynağı olduğuna işaret eden Atalay, şöyle konuştu: “16. yüzyılın tanınmış seyyahı Evliya Çelebi, Mostar’ın, nehrin bir yakasından diğerine bir gökkuşağı gibi uzanan bir köprü olduğunu söylemiştir. Çelebi 16 imparatorluk gezdiğini ve böyle mükemmel bir yapı görmediğini belirtmiştir.
Daytona Barış Anlaşması sonrasında köprünün yapımı için çok sayıda uluslararası kuruluş ve ülke çaba göstermiştir. Bu çaba kültür mirasına sahip çıkmanın yanı sıra barış kültürüne de örnek teşkil etmiştir. Projenin 3 aşamasında da Türk firmalarının yer alması, Türkiye için gurur verici olmuştur. Bir Alman yazarın söylediği gibi köprünün ana unsuru olan kemer, dayanılıklığı kadar uzlaşma ve dayanışmanın da sembolüdür. Bu yapılar baskı altında kırılmaya daha elverişlidir. Buna karşılık köprü kemeri her bir taşın birbirine yaslanırken diğerine gücünü vermesi nedeniyle dayanıklıdır. Bosna Hersek halkının da aynı bu köprünün kemeri gibi birbirinden destek alarak geleceklerini şekillendireceklerine inanıyorum.”
Bakan Atalay, köprünün yapımında emeği geçenlere teşekkür ederek, “Mostar Köprüsü’nün sonsuza dek barışın sembolü olarak kalmasını temenni ediyorum” dedi.
ÇOK SAYIDA ÜLKE TEMSİLCİSİ KATILDI
Bosna Hersek Cumhurbaşkanı Süleyman Tihiç’in ev sahipliği yaptığı törene, İngiltere Prensi Charles, UNESCO Genel Direktörü Koichiro Matsuura’nın da aralarında bulunduğu Mostar Köprüsü’nün yapımında katkıda bulunan ülkelerin başbakan ve bakanları katıldı.
Törende, AB adına Hollanda Dışişleri Bakanı Bernard Rudolf Bot, AB Komisyonu adına Dış Politika Komiseri Chris Patten birer konuşma yaptılar.
Konuşmaların ardından, Mostar Köprüsü’nün yapımına katkıda bulunan ülkelerin başbakanları ve bakanları Mostar Köprüsü üzerinde aile fotoğrafı çektirdi. Aile fotoğrafında, Türkiye’yi temsilen Devlet Bakanı Beşir Atalay yer aldı.
Törene katılan başbakan ve bakanlar daha sonra Mostar Köprüsü’nün bir ayağında yer alan bölümü gezdiler.
Bosna Hersek Cumhurbaşkanı Süleyman Tihiç, Mostar Köprüsü’nün yapımına katkıda bulunan ülkelerin başbakan ve bakanlarına, günün anısına birer plaket takdim etti.
Devlet Bakanı Atalay ile beraberindeki bakanlar ve milletvekilleri, daha sonra yine Bosna Hersek’teki iç savaş sonrası yıkılan ve UNESCO’nun katkılarıyla onarılan hamamın açılış törenine katıldı ve buradaki fotoğraf sergisini gezdi.
‘KESİN BİR BARIŞ VAADİNİN SEMBOLÜ’
Fransa Dışişleri Bakanı Michel Barnier, tarihi Mostar köprüsünün bölgede “kesin bir barış vaadinin sembolü” olduğunu belirtti.
Tarihi Mostar köprüsünün açılışına katılmak üzere buraya gelen Barnier, “Bosna Hersek’in Avrupa’da, azınlıkların korunduğu ve kesin bir barış vaadinin verildiği bir yer oluşuna tanıklık yapmak için buradayım. Benim için bu köprü bunu temsil ediyor” dedi.
Barnier, “bu köprünün, ortaçağ savaşının ardından Balkanlar ve Bosna için yeni bir dönemi temsil etmesinden dolayı Fransa’nın bu açılışa katıldığını” belirtti.
Barnier daha önce, Fransa’nın yardımıyla UNESCO tarafından restore edilen Mostar hamamının açılışını yapmıştı.
HIRVAT TOPÇU ATEŞİYLE YIKILDI
Kanuni Sultan Süleyman’ın fermanıyla Neretva Nehri üzerine inşa edilen Mostar Köprüsü, 9 Kasım 1993’te Hırvat topçusunun ağır bombardımanında yıkıldı.
Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO, Osmanlı Mimarisi’nin eşsiz örneklerinden Mostar Köprüsü’nün yeniden inşası için 1997’de girişim başlattı.
UNESCO tarafından dünya mirası kabul edilen köprü, Türkiye, Hırvatistan, Fransa, İtalya, Hollanda, Avrupa Konseyi ve Dünya Bankası’nın katkılarıyla aslına sadık kalınarak yeniden inşa edildi.
Mostar Köprüsü’nün onarım projesi için 20 milyon dolar harcandı. Projede Türk inşaat şirketleri de önemli ölçüde görev aldı. İnşası tamamlanan Mostar Köprüsü görkemli bir törenle yeniden açıldı. Açılışa çok sayıda Avrupalı lider katıldı.