Avrupa'da Rus doğalgazına alternatif arayışı devam ediyor. Bu bağlamda Avrupalı hükümetler, Türkiye’de yeni bir ortak keşfetti. Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan Cumhurbaşkanlarının yaklaşık 2 hafta önce 1850 kilometrelik doğalgaz boru hattının temelini atmalarının ardından gözler, Türkiye’ye çevrildi.
Azerbaycan’daki Şah Deniz-2 sahasından çıkarılacak doğalgazı, Türkiye’nin 20 ilinden geçirip Avrupa’ya ulaştıracak olan Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı Projesi'nin (TANAP) maliyeti 9 milyar Euro'yu aşıyor. Bu boru hattından 2018 yılından itibaren yılda yaklaşık 16 milyar metreküp doğalgazın Türkiye pompalanması öngörülüyor. Bu miktarın 2023 yılından itibaren 23 milyar metreküpe, 3 yıl sonra da 31 milyar metreküpe çıkarılması planlanıyor.
TANAP’ın 2020 yılından itibaren de Trans Adriyatik Doğalgaz Boru hattı ile birleşerek Avrupa’ya doğalgaz akışını sağlaması hedefleniyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu çerçevede Türkiye’yi bölgenin enerji dağıtım merkezi haline getirmeyi planladıklarını kaydetti. Gerçekten de TANAP Avrupa için Rus doğalgazına bağımlılıktan kurtulma şansı olabilir. Zaten 11 Mart’ta, yani TANAP’ın resmi temel atma töreninden kısa bir süre önce AB Komisyonu, Türkiye ile enerji politikalarında ortaklık istediğini duyurmuştu.
TANAP'ın potansiyeli
Deutsche Welle Türkçe'nin haberine göre Boğaziçi Enerji Kulübü (The Bosphorus Energy Club) Başkanı Mehmet Öğütçü, "Uluslararası doğalgaz boru hattı projeleri arasında TANAP öncü konumda. Zira bu proje, ilk kez Hazar sahasından çıkan büyük hacimdeki doğalgazı, Türkiye üzerinden AB pazarına ulaştıracak" diye konuşuyor. Ancak AB’nin yıllık doğalgaz ihtiyacı 250 milyar metreküpü geçiyor. O nedenle Öğütçü, TANAP’ın Avrupa’nın doğalgaz ihtiyacının ancak cüzi bir kısmını kapatabileceğini de sözlerine ekliyor. Ancak Öğütçü’ye göre; TANAP gelecekte Azerbaycan, İran, Türkmenistan, Kuzey Irak'taki özerk Kürt Bölgesi ve Doğu Akdeniz’deki diğer doğalgaz havzalarına bağlanma imkanı da sunuyor.
Rusya önemini koruyor
Petrol Mühendisi ve CHP Enerji Komisyonu Başkanı Necdet Pamir de TANAP’ın gerçekten de hem Türkiye’nin hem de Avrupa’nın Rus doğalgazına olan bağımlılığı çerçevesinde kaynak çeşitliliği yaratacağını belirtiyor. Azerbaycan’dan getirilecek gazın Rus doğalgazına oranla daha ucuz olduğuna dikkat çeken Pamir, "Tabutuna çivi çakılan NABUCCO projesine oranla Türkiye’nin TANAP sayesinde daha fazla doğalgaz elde edeceği söylenebilir" diye konuşuyor. NABOCCO ile doğalgazın Türkiye-Bulgaristan sınırından başlayıp Avusturya’ya kadar taşıması planlanıyordu. Pamir "TANAP ile hedeflenen yıllık miktar 6 milyar metreküp, bu miktar NABUCCO ile yıllık 2,5 milyar metreküp olarak planlanmıştı. Bu proje Türkiye’nin Rusya’ya olan bağımlılığını azaltacak" diye konuşuyor. Türkiye hâlihazırda doğalgaz ithalatının yüzde 60’ının Rusya’dan karşılıyor.
Rusya, dünya doğalgaz rezervlerinin yüzde 17’sine sahip ve sadece 2013 yılında Avrupa’ya 160 milyar metreküpten fazla doğal gaz ihraç etti. Pamir "Azerbaycan doğalgazını, böyle devasa bir kapasite ile karşılaştırılmak çok zor. Coğrafi koşullar da Rusya’nın lehine. Doğalgazın Avrupa’ya nakil masrafı çok yüksek. Şunu kabul etmek zorundayız ki, Rusya AB’nin en önemli doğalgaz tedarikçisi olarak kalacaktır" diyor.
'Sadece TANAP yeterli değil'
Türkiye, TANAP sayesinde bölgenin en önemli enerji dağıtım merkezi haline gelmeyi hedefliyor. Ancak enerji uzmanı Mehmet Öğütçü, Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı ve diğer tüm altyapı projelerinde bunun gerçekleşmenin zor olduğu kanaatinde. Öğütçü "Gerçi Türkiye büyüyen bir enerji ekonomisine sahip ama ülkede sadece bir elin parmakları kadar işinin ehli enerji firması bulunuyor" diye konuşuyor.
Necdet Pamir de Türkiye'nin uluslararası rekabet gücüne sahip bir enerji şampiyonu olması için kamu-özel ve uluslararası ortaklıklar kurarak strateji geliştirmesi gerektiğini düşünüyor. Pamir ayrıca Türkiye’nin özellikle rüzgâr, güneş ve jeotermik enerji alanında yeşil enerjinin öncülerinden biri haline gelmek için daha fazla teknoloji ve know-how yatırımı yapması gerektiği görüşünde.