TOKİ, eski konutlar için verdiği 600 liralık metrekare fiyatına karşı yenileme fiyatı olarak önce bin 243 liradan ön sözleşme yaptı. Ancak teslim öncesi bu rakamı 2 bin 500 liraya çıkarınca vatandaşlar aradaki farkı ‘Ödememiz mümkün değil’ diyerek isyan etti.
Roman sürgününden 5 yıl sonra Sulukule’de proje bitti, rant bitmedi. Anahtar teslimi, tartışmalı yer belirleme kurasının ardından bu kez TOKİ’nin revize sözleşmesine takıldı. Mülk sahibinden ev ve arsasını metrekaresi 600 liradan alıp ön sözleşme fiyatını 1243 lira olarak belirleyen TOKİ, teslim rakamını 2 bin 500’e yükseltip “5 yıl devredilemez yasağı” getirdi. Hürriyet'in haberine göre, Sulukule Mülk Sahipleri Derneği Başkanı Avukat Ahmet Özer, “Rakamı ödememiz mümkün değil, insani ve vicdani değil” diyor. TOKİ Emlak Daire Başkanı Ali Seydi Karaoğlu ise, 2 bin 500 rakamını maliyet yüksekliğine bağladı ve kriterleri açıkladı.
Mahkemeye rağmen kura
Her şey hükümetin 2005’te “Sulukule Kentsel Yenileme Projesini” kabulüyle başladı ve 2006’da istimlak kararı çıktı. İtirazlara rağmen Koruma Kurulu projeyi onadı. Bölgede kuşaklardır yaşayan Romanlardan kiracı olanlar, Sulukule’ye 60 kilometre mesafedeki Kayabaşı’nda inşa edilen TOKİ konutlarına uzun vadeli satışla yerleştirildi. Konut taksidi bir yana, su ve elektrik paralarını bile ödeyemeyen Romanların çoğu bu evleri de yok pahasına devretti. Sulukule’deki binalar proje sahibi Fatih Belediyesi tarafından yıkıldı.
Ödemezseniz bize kalır!
2006 öncesi mülk sahiplerinin mülkü, metrekaresi 600 liradan hesaplanırken, proje bitimi 1243 liradan ön sözleşme imzalandı. 600 lira peşinata sayılacak, kalan rakam 180 ay vade, 6 ayda bir TEFE-TÜFE faizi eklenerek müteahhit TOKİ’ye ödenecekti. Kasım 2012’deki teslim sözleşmesinde rakam 2 bin 500’e çıktı. İtirazlar üzerine revize sözü verildi. Sulukule Mülk Sahipleri Derneği yöneticisi Kemal Vurak ise bu konuda şunları söyledi: “Belediye Başkanı Mustafa Demir ve Mustafa Çiftçi ile görüştük, yerimizin değerinin arttığını söylediler. TOKİ İstanbul Bölge Müdürü Ali Seydi Bey ve yardımcısı Banu Tantan ile Halkalı’daki merkezde toplandık. İnsanların hayalleri var, kimse bu borcu ödeyemez, sözleşmeyi imzalamayız dedik. Ali Seydi Bey’in bize karşılığı, “Ödemezseniz bize kalır” oldu. Bu cümle nedeniyle her iki ismi Başbakana dilekçe verip şikâyet ettim.”
TOKİ: Maliyet yükseldi, fiyatlar arttı
TOKİ Emlak Daire Başkanı Ali Seydi Karaoğlu ise fiyat artışları ile ilgili şunları söyledi: “Daha önceki anlaşma muvafakatname idi. O zaman inşaat ve arsa kamulaştırma maliyetinin bin 300 TL olması öngörülmüştü. Muvafakatnamede şöyle diyordu: “Bu bedel, konutlar yapıldıktan sonra ortaya çıkacak miktar üzerinden mahsup olacak.” 1300 öngörülmüştü o gün, bugün 2 bin 500’e çıktı. Vatandaşlar pek çok müracaatla bedelin yüksek olduğunu bildirdiler. Biz de 2 bin 500 liranın, beklenenin üzerinde gerçekleştiğini belirterek Başbakanlıktan yeni olur aldık. Üçüncü kişilere haklarını devretmeyen tapu maliklerine yüzde 20 indirim yapılması için. Bölgede 600 hak sahibi var, bunun 300’ü üçüncü kişilere devretmiş, bunlara herhangi bir indirim uygulamıyoruz, onlar 2 bin 500. Ama biz projeye başladığımızdan bugüne kadar tapu maliki olan vatandaşlara yüzde 20 indirim yapıyoruz, 2 bin liradan işlem yapıyoruz.
Bu fiyatta arsa maliyetinin en büyük unsur olduğunu kaydeden Karaoğlu, “Bulunamayan, projeye katılmayan mülk sahiplerinin arsa kamulaştırma maliyetleri. 5 bin 500 liradan arsa kamulaştırdık orada. Arkeolojik kazı nedeniyle bodrum katları iptal ettik. Başta 650 konut çıkacaktı, bodrumlar iptal edilince konut sayısı 577’ye düştü. Çok sıkıntılı bir proje oldu. Vatandaşlar sitem ediyor, başta 1300 söylendi, şimdi 2 bin 500’e çıktı diye ama verdiğimiz daireler de; geçen bize
16-17 tane kalmıştı, satışa çıkardık metrekaresi 5-6 bin liraya gitti. Bu da şunu gösteriyor; burada mülk sahibi her halukarda bu işten kazançlı çıktı. 5 yıl satılamaz şerhi rantı ve spekülasyonları önlemek için” dedi.
TOKİ’nin geliri 90 milyon lira
Sulukule Mülk Sahipleri Derneği yöneticisi Kemal Vurak, TOKİ’nin kendisine kalan mülklerle kârda olduğunu şu hesapla anlattı: “Burada 67 bin 636 metrekare inşaat yapıldı. Toplam 577 daire yapıldı. 57 dükkan, alışveriş merkezi ve otel var. 577 dairenin 19’u, otel ve 26 tarihi tescilli bina TOKİ’ye, 35 daire belediyeye kaldı. 19 daire 1.5 ay önce Eskidji tarafından 370-570 bin lira arası satıldı, 9 milyon liralık gelir elde etti TOKİ. Otel de satılacak, 20 milyon lira civarında gelir bekliyorlar. Üstelik otel bizim arsamızda, 2 katlı 5 dönüm üzerine. 26 tescilli binayı da onarıp tanesi en az 2 milyondan satacaklar; 52 milyon eder. Otel ve dairelerle TOKİ’nin elde ettiği gelir 80-90 milyon lira. Oysa projenin maliyeti 58 milyon lira. Aslında bizden para almalarına gerek yok, zaten parayı kazandı TOKİ.”
‘Ne çektirdin be TOKİ’
Evleri yıkılarak yerine yenisi yapılan Sulukule sakinleri Fatih Belediye Başkanı Mustafa Demir ile hükümeti protesto etti. Evlerini hâlâ geri alamadıkları için kiraya mahkûm olduklarını söyleyen Sulukule sakinleri Fatih Belediye Başkanı Mustafa Demir ile TOKİ’nin de kendilerini dolandırdığını iddia etti. 40 yıl önce Sulukule’den ev aldığını ancak istenilen meblağı göre ödeyemeyeceğini söyleyen İsmail Gani (78) “Sözleşmede 124 bina lira geri ödeyecektim. Ancak evler bitince benden 240 bin lira geri ödemem istendi.
Ben 800 lira emekli maaşı alan birisiyim. Ben her ay 2 bin 500 lirayı nasıl öderim. Mustafa Demir 2011’de evlerin teslim edileceğini söyledi. Ortada bir şey yok” dedi. Zafer Görgün ise 120 metrekarelik arsasına 80 metrekare ev verildiğini söyleyerek “120 metrekarelik arsamı 98 bin liraya saydılar. 80 metrekare ev için 100 bin lira geri ödeme istediler. Evler bitince benden 120 bin lira istediler. Kira yardımı da yapılmıyor. Birçok insan mağdur” diye konuştu.