TMMOB Şehir Plancıları Odası (ŞPO) İzmir Şubesi, düzenlediği basın toplantısıyla EXPO 2015 sürecinde yer seçiminde yapılan hatanın tekrarlanmamasını istedi ve daha önce EXPO 2015 için önerdiği Buca Kaynaklar Bölgesi’nin EXPO için en uygun bölge olduğunu yineledi. Sürece ilişkin değerlendirmelerin paylaşıldığı toplantıda, ŞPO'nun bu tür organizasyonların Türkiye'de ve İzmir’de olmasını desteklediği ve ortak çalışmalarda yer alacağı açıklandı ve EXPO, uluslar arası toplumun ve kültürlerin buluşmasını sağlayan fırsatlardan biri olarak nitelendirildi.
Yerseçiminde rant kaygılarının, yapılaşma baskılarının, arsa spekülasyonunun bertaraf edilmesinin ve doğru yerseçiminin EXPO’da başarı için önkoşul olduğunun altının çizildiği açıklamada, ŞPO İzmir Şubesi bünyesinde 2006 yılında kurulan EXPO Komisyonu'nun bugüne kadar gerçekleşen birbirinden çok farklı EXPO uygulamalarını incelediği, yer seçim / tema ilişkileri gözden geçirilerek 10’a yakın alternatif yerin incelemeye alındığı, en uygun yer olarak Buca – Kaynaklar – Gölet Bölgesi'nin öne çıktığı hatırlatıldı.
ŞPO İzmir Şubesi'nin Buca – Kaynaklar – Gölet Bölgesi için yapılan eleştirilere yanıtı ise şöyle:
"Buca Kaynaklar seçeneğinin dikkate alınmamasına gerekçe olarak kamulaştırma bedeli ve Tahtalı Barajı uzak mesafeli koruma kuşağında kalması gösterilmektedir. İnciraltı’nın kamulaştırılması ile karşılaştırıldığında, arazi değerleri açısından Buca Kaynaklar’ın daha uygulanabilir bir seçenek olduğu ortadadır. Buca-Gölet alanı büyük oranda kamu mülkiyetinde olup, arazi değerleri merkez kente göre düşük seviyededir. Öte yandan, İnciraltı’nda EXPO alanı olarak, İmar Kanunu’nun 18. maddesi uyarınca Düzenleme Ortaklı Payı kapsamında kamuya terki yapılacak yeşil alan gösterilmektedir. İmar Kanunu ve ilgili mevzuatlar uyarınca, kamuya terkli alanlar amacı dışında kullanılamaz. Bu nedenle bu alanlarda EXPO yapılması mümkün değildir.
Tahtalı Barajı Koruma alanı gerekçesi ise inandırıcılıktan çok uzaktır. EXPO’lar, kalıcı ya da sökülebilir tesis inşası gibi seçeneklere sahip olabileceği gibi, arıtma konusunda bağlayıcı ön koşullarla inşa edilmeleri söz konusudur. Odamızca önerilen EXPO alanı, Tahtalı Çevre Düzeni Planı planında da, itirazımıza konu olan 1/25000 ölçekli Kentsel Bölge Nazım İmar Planı Revizyonu’nunda da, 1/25000 ölçekli Kentsel Bölge Nazım İmar Planı’nda da 'Fuar/Panayır/Festival alanı' olarak görülmektedir. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin bütün planlarında yapılan bu öngörünün, çevresel bir risk yaratacağı ya da mali açıdan kamusal bir alana dönüştürülemeyeceği iddiaları ciddiyetle bağdaşmamaktadır".
ŞPO İzmir Şubesi neden Buca – Kaynaklar – Gölet Bölgesi'ni
öneriyor? • Kent merkezine 13,5 km, Adnan Menderes Havalimanına 15,5 km uzaklıkta bulunmaktadır.
• Kaynaklar fuar alanı kentin çeperinde, güçlü karayolu bağlantısı bulunan, kolay ulaşılabilir doğal bir çevre içerisinde kalmaktadır.
• Alan mevcutta rekreatif ve eğlence amaçlı hizmet etmektedir.
• Kent merkezinin hizmet fonksiyonlarından kolay ve daha az maliyetle faydalanabilecek bir konumda yer almaktadır.
• Alanın yakınında 154 ve 380 kv enerji nakil hatları geçmektedir. Enerji gereksiniminin karşılanması açısından avantajlı bir konumda yer almaktadır.
• Alanda herhangi bir jeolojik risk, toprak kayması, erozyon, fay hattı bulunmamaktadır. Alan kuru tarımın yapıldığı, dere mutlak koruma alanları içermeyen bir konumda yer almaktadır. Tahtalı Barajı uzun mesafe koruma kuşağında olması nedeniyle alandaki yapılaşma havza ve çevresinde kirlilik oluşturmayacak bir şekilde önlemlerin alınmasını zorunlu kılmaktadır. Bu bağlamda EXPO nedeniyle oluşacak atıkların arıtılması ve bertaraf edilmesi için arıtma tesislerinin yapılması çok önemli olmaktadır. Özellikle su kaynaklarının zarar görmemesi için her türlü önlemin alınması gerekecektir.
• Çevresel fonksiyonlar açısından kentsel donanıma sahiptir ve büyük altyapı yatırımlarına gerek olmayan bir alandır.
• İzmir-Aydın otoyolu ve İzmir çevre yolu kesişim noktasında yer almakta, ayrıca Buca-Kaynaklar ulaşım bağlantısı ile kent merkezine bağlanmaktadır. Mevcut durumda toplu taşınım, dolmuşlarla sağlanmaktadır.
• Ancak İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin, Üçyol-Buca Dokuz Eylül Üniversitesi Yerleşkesi metro inşaatı bulunmaktadır. Eğer bu hat DEÜ Kaynaklar Yerleşkesi’nden 3 km. uzatılırsa kent bütünü ulaşım ağına entegrasyonu sağlanarak toplu taşınım probleminin çözülmesi sağlanacaktır. Havalimanı bağlantısı ise çevre yolu ile bağlantısının kolaylığı nedeniyle önemli bir avantaj oluşturmaktadır.
• 177 hektar olan alanın, 101 hektarı “panayır festival alanı” olarak Tahtalı Barajı Çevre Düzeni İmar Planı içinde belirlenmiştir. Orman alanı başlangıcına kadar genişleme olanağına sahip bir arazidir. Plan kararlarında 11 ha. makilik fundalık, 15 ha. orman mülkiyetinde olan tarım alanı ve 34 ha. tarım alanı yer almaktadır. Özel mülkiyetli alanların kamulaştırma bedelleri, çıkarılması planlanan EXPO Yasası ile çözülebilir. Mevcut imar planı kararları, bu alanın kamusal rekreasyon alanı olmasını öngördüğünden bu kamulaştırma işlemi kalıcı ve ileriye dönük bir yatırım olacaktır.
• Tahtalı Barajı Çevre Düzeni İmar Planı’nda maksimum yapılaşma KAKS: 0,05 (yüzde beş) olarak öngörülmüş, alanda eğlence ve dinlenme gereksinmelerini karşılamaya dönük açık olarak düzenlenen oturma ve yemek yerleri, yemek pişirme yerleri, çeşmeler, çay bahçesi, büfe oyun ve açık spor alanları ve yeşil bitki örtüsü bulunan alanların yer alması öngörülmüştür.
• EXPO yerleşim planı, doğal özellikler dikkate alınarak plan kararlarına uygun, sınırlı bir yapılaşma öngörmeli, Gölet alanı geliştirilecek tasarımla genişletilmeli, çevresindeki rekreasyon alanı çeşitlendirilerek organizasyon sonrasında da kullanılabilecek bir anlayışla düzenlenmelidir.
• Alan, Tahtalı Barajı Çevre Düzeni İmar Planı uzun mesafeli koruma alanı içinde kalmakta, “bu alanda akaryakıt istasyonu ve depolarına LPG ve dolum tesislerine vb. kullanımlar amacıyla yeni kurulacak hiçbir sanayi kuruluşuna, maden ocakları açılmasına izin verilemez. Turistik tesislerin, kamu eğitim ve dinlenme tesislerinin, toplu olarak gerçekleştirilecek konut ve 2. konut yerleşmelerinin pissuları için atık su arıtma sistemi kurulacak ve işletilecektir. Atık su %90 oranında arıtılmadan deşarjı yapılamaz ve söz konusu arıtma sistemleri gerçekleştirilmeden yapı kullanma izni verilemez” gibi sıkı koruma önlemleri getirmektedir.
• EXPO uygulamaları zaten, bu tür arıtma, koruma önlemleri koşuluyla gerçekleşmekte olduğundan, plan kararı gereği oluşması olası yeni etkinlik alanları için EXPO’nun konumlanması, korumacı bir temel oluşturacaktır.
• EXPO alanı içerisinde konumlandırılacak birimlerin doğa ve topoğrafik yapıyla uyumlu bir biçimde tasarlanması gerekmektedir.