Park Grubu, Eti Holding ve Vakıfbank ortaklığında kurulan Eti Soda şirketinin gerçekleştireceği 300 milyon dolarlık Beypazarı Soda Külü Üretim Tesisi'nin temeli cuma günü atılıyor. Beypazarı tesislerinde yıllık ortalama 2 milyon ton trona rezervinin işlenmesi ile 1 milyon ton doğal soda külü elde edilecek. Tesis, bin 500 kişiye istihdam sağlayacak.
Park Grubu, Eti Holding ve Vakıfbank'ın ortaklığında kurulan Eti Soda AŞ'nin yapımını gerçekleştireceği 300 milyon dolarlık Beypazarı Soda Külü Üretim Tesisi'nin temeli cuma günü atılıyor. Park Teknik Elektrik Madencilik Sanayi ve Ticaret AŞ Genel Müdürü Yusuf Aydın, doğal kaynaklar açısından zengin ülkeler arasında bulunan Türkiye'nin, dünyanın sayılı büyük maden rezervlerinden birini yerüstüne çıkaracaklarını söyledi. Aydın,"Ulusal çıkarlarımıza en uygun sistemle ve en ileri teknolojilerle gerçekleştirilen yatırım, sanayimize lokomotif olacak bir projedir" dedi.
Beypazarı Tesisi'nde, yıllık ortalama 2 milyon ton trona rezervinin işlenmesi ile 1 milyon ton doğal soda külünün elde edileceğini vurgulayan Aydın, 30 yılda Türkiye'ye 4.2 milyar dolarlık bir katma değer yaratması beklenen projeyle, bin 500 kişiye doğrudan, yaklaşık 4 bin 500 kişiye ise dolaylı istihdam olanağının sağlanacağını söyledi. Aydın, Trona Projesi'nin faaliyete geçmesi ile Avrupa'nın yanı sıra Ortadoğu'ya soda külü ihraç edeveklerini söyledi.
Doğal soda külü
Trona hakkında bilgi veren Aydın, Trona'nın, esas olarak ticari alanda bazı yöntemler ve proseslerden geçirildikten sonra farklı dökme yoğunluklarında `doğal soda külüne' dönüştürüldüğünü söyledi. Doğal soda külünün, dökme yoğunluklarına göre, `ağır soda külü' ve `hafif soda külü' olarak isimlendirildiğini ifade eden Aydın, soda külü üretiminin yüzde 70'inin sentetik yoldan, yüzde 30'unun ise doğal yol olan Trona cevherinden elde edildiğini anlattı. Doğal soda külünün alternatifinin `sentetik soda külü' olduğunu belirten Aydın, ancak bu ürünün üretimi için kullanılan yöntem ve proseslerin çevre kirliliğine ve yüksek maliyete yol açtığını bildirdi.
Aydın, dünyada ikinci büyük bir Trona rezervine sahip olan Türkiye'nin dışında 34 ülkede daha sentetik soda külü üretiminin yapıldığını kaydetti.
Dünydaki bütün işlenebilir Trona rezervinin yaklaşık 45 milyar ton civarında olduğunun tahmin edildiğini anlatan Aydın, bu rezervlerin yaklaşık 38 milyar tonluk bir kısmının ABD'de bulunduğunu sözlerine ekledi. Aydın, Türkiye'de ise Ankara Beypazarı'nda bulunan yaklaşık 250 milyon tonluk rezervin yanı sıra, yine Ankara'nın Kazan ve Sincan illerinde bulunan yaklaşık 650 milyon ton rezerv ile 900 milyon tonluk işlenebilir Trona rezervinin bulunduğunu söyledi.
1979'dan bugüne
Trona madeni 1979 yılında MTA'nın Ankara Beypazarı bölgesinde yürüttüğü kömür arama çalışmaları sırasında tesadüfen bulunduğunu ve yapılan rezerv çalışmalarının ardından, 1983 yılında Etibank'a devredildiğini anlatan Aydın, yine aynı tarihlerde Trona'nın `Devletçe işlenecek madenler' listesine alındığını hatırlattı. 1983 yılından itibaren bugün Trona kartelini oluşturan ABD orijinli FMC Wyoming Corporation ve Belçika orijinli Solvay grubu gibi ABD Trona yataklarının büyük bir kısmının kontrolünü ellerinde tutan firmaların Etibank ile görüşmelere başladığını anlatan Aydın, 14 yıl süren fizibilite çalışmalarının ardından söz konusu şirketlerin Trona için `Çıkartılamaz, fizibl değil' raporu verdiklerini söyledi. Aydın, şöyle devam etti:
"Dünya kartelinin belkemiğini oluşturan bu şirketler, Türkiye'yi 14 yıl boyunca oyaladı. Bu arada 1994 yılında devletçe işlenecek madenler statüsünden çıkarılan Trona madeni için, Eti Holding 1998 yılında ihaleye çıktı. İhaleye en fazla fiyatı ve kurulacak şirkette Eti Holding'e en fazla ortaklık hissesi payını Park-Bayındır Grubu verdi (Yıllık en az 4 milyon dolar kira bedeli ve Eti Holding'e yüzde 26 hisse) ve ihaleyi kazandı. 23 Eylül 1998 yılında ortaklar anlaşması imzalanarak, Trona madenini çıkarmak, işletmek ve pazarlamak amacıyla Eti Soda AŞ'yi kurdular. Daha sonra Bayındır Grubu'nun hisseleri çerçeve ve ortaklar anlaşması hükümlerine göre, Vakıfbank'a devredildi. Bugün Eti Soda AŞ'de Park Grubu'nun payı yüzde 72, Eti Holding'in yüzde 26 ve Vakıfbank'ın payı ise yüzde 2'dir."
Park Grubu'nun proje kapsamında Mayıs 2002 yılı sonu itibariyle 2 bin 56 metre galeri açtığını anlatan Aydın, grubun bugüne kadar yapılan fizibilite, maden araştırma ve galeri açma çalışmalarında gerekli tüm harcamaları tamamiyle kendi öz kaynaklarından gerçekleştirdiğine dikkat çekti.
Proje bittiğinde yaklaşık 300 milyon dolarlık bir yatırımın gerçekleştirilmiş olacağını anlatan Aydın, yıllık ortalama 2 milyon ton Trona rezervinin işlenerek 1 milyon ton doğal soda külünün elde edileceğini söyledi.