Karbonmonoksit zehirlenmeleri nedeniyle her kış onlarca kişinin yaşamını yitirdiği Türkiye’de doğalgaz konusunda bir standart bulunmuyor. Özel şirketlerin kamu yararını değil, ticari kaygıları ön planda tutarak hazırladığı dağıtım şartnamelerinde güvenlik önemsenmiyor. TMMOB Makina Mühendisleri Odası (MMO) Yönetim Kurulu Başkanı Emin Koramaz, 2007’de hazırladıkları ulusal şartnameyi Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) umursamadığına işaret ederek, “Şartnamede Ankara’da 7 gencin ölmesine neden olan alüminyum esnek boru kullanımı yasaklanıyordu” dedi.
7 gencin yaşamını yitirdiği faciaya neden olan alüminyum esnek borudaki yırtık ve deliklerin “kullanıcı ihmali” olarak sunulmasına karşın, bu ihmalin altında Türkiye’deki doğalgaz dağıtımı ve kullanımı konusunda ulusal standartların belirlenmemesi yatıyor.
Türkiye’de 1980’li yıllarda genelleşen doğalgazın kullanımı, altyapısından dağıtımına kadar her kentte dağıtım şirketlerinin tercihlerine göre farklılık gösteriyor. Bu da güvenliğin ikinci planda kalmasına neden oluyor. Başkentte havagazı tesisi kullanıldığım Tiflis, İstanbul’da ise Fransa standartlarının kullanılmaya başlandığını belirten MMO Yönetim Kurulu Başkanı Koramaz, “Kentlerde altyapı yatırımları için kredi çekilen ülkelerin şartnameleri uygulandı. Her şehir için ayrı ayrı standartlar belirlendi” dedi.
‘Çerçeve şartname yetersiz’
EPDK’nin kurulmasının ardından bu konuda çerçeve şartname hazırlandığını ifade eden Koramaz, çerçeve şartname yetersiz olduğu için uygulanmadığını kaydetti. Tek şartname olmadığı için gaz dağıtım kurumları ve şirketlerinin kendi şartnamelerini hazırlayarak kendi bölgelerine göz dağıtmakla yükümlü kılındığını vurgulayan Koramaz, şunları dile getirdi: “2007’de doğalgaz iç tesisat teknik şartnamesi, endüstriyel tesisat şartnamesi ve şehir içi dağıtım şartname taslakları hazırlayarak başta EPDK olmak üzere ilgili kuruluşlara ilettik. Ancak bugüne kadar EPDK herhangi bir ilgi göstermedi. Bu nedenle de Türkiye’de hâlâ bu önemli konu şirketlerin inisiyatifine bırakılıyor. Kamusal ağırlığı olan halkın can güvenliğini doğrudan ilgilendiren bir konunun ticari bir bakış açısına terk edilmesi yanlıştır. Her ile farklı şartname uygulaması doğru değil.”
‘EPDK önerimizi kabul etseydi 7 genç yaşardı’
MMO’nun hazırladığı şartnamede Ankara’da 7 gencin ölmesine neden olan alüminyum boruların kullanılmasının yasaklandığını belirten Koramaz, 2007 yılında EPDK’ye sundukları tüm Türkiye’de uygulanmasını istedikleri şartnamenin dikkate alınmadığını bildirdi. Koramaz, “EPDK bunu önemseseydi, 7 gencin ölmesiyle sonuçlanan facia yaşanmayacaktı” diye konuştu. Tüm Türkiye’de doğalgaz dağıtımı ve kullanımı konusunda tek bir şartname uygulanması gerektiğini belirten Koramaz, şunları söyledi: “Bütün ülke çapında geçerli ve zorunlu bir şartname hazırlanmalıdır. Denetim standartları ve şartnameler ETKB koordinasyonunda, odamız tarafından hazırlanan taslaklar esas alınarak TSE, EPDK, gaz şirketleri, meslek odaları ve uzmanlık örgütlerinin katılımıyla kesinleştirilmeli ve bir an önce uygulamaya konulmalıdır.”