Küresel ekonomik kriz patlak vermeden önce kredi faizlerindeki düşüşleri, konuta zamolarak yansıtan yatırımcılar, bu kez aynı yoldan gitmiyor. 2005’te faizlerin yüzde 1’in altına düştüğü dönemde konutlara yüzde 25-30 aralığında zam yapılırken, talebin yüksek olmadığı kriz döneminde faiz düşüşünü yatırımcı da şans olarak değerlendiriyor. Piyasadaki genel görüşe göre, faizler yüzde 1’in altına inmiş olsa bile, kısa vadede konut fiyatında artış beklenmiyor.
Tüketiciye yarayacak
Bu durum elbette tüketicinin lehine olacak. Faizlerin düşük olması nedeniyle alınan kredinin aylık taksit miktarı azalacak; konut fiyatları da yükselmeyecek. Bugünkü en düşük faiz oranı yüzde 0.96 ile 200 bin TL’lik ev için yüzde 75’i kadar 60 ay vadeli kredi alan tüketici, altı ay önceki ortalama yüzde 1.50’lik faizle ödeyeceği aylık taksit miktarına göre 30 bin TL tasarruf sağlayacak. Buna göre, 200 bin TL’lik konutun 15 metrekaresi de bedavaya gelecek.
Bankaların konut kredisinde faiz düşürme yarışı, projelerde sunulan özel ödeme koşullarının da tekrar gözden geçirilmesine neden olacak. Öyle ki, faizler yüzde 1.30 seviyelerindeyken, şirketler özel anlaşmalarıyla yüzde 1.10 faizli kredi verebiliyordu. Ancak,masraflar hariç, en düşük kredi faizi yüzde 0.96’ya geriledi. Bu durumdan ötürü, bazı özel kampanyalardaki faiz oranlarının da revize edilmesi düşünülüyor.
Fiyatlar zaten en yüksek seviyede
Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi Uğur Dumankaya
“Aynı düşüşü yine görmüştük. Bu durum tüketiciyi biraz da beklemeye itiyor. Biraz daha düşsün, öyle alalım diyorlar. Bu durumun piyasaya zam olarak yansıması için öncelikle talebin canlı olması gerekir. Ancak kriz ortamında durumlar eskisi gibi değil. Piyasa, zam yapmaktan çok, önce bu düşüşün yol açacağı canlanmadan yararlanmak isteyecektir. Satışların artması yeğlenir. Fakat düşüşler stabil olursa, sürdürülebilir olursa, birkaç ay içinde fiyat yükselmeleri olabilir. Yine de bu zamlar, 3-4 yıl öncesindeki oranlara çıkmaz. Şu anda alıcı için hâlâ ön planda olan şey fiyat. Krizde fiyat ön plana çıktı, önceki dönemin acıları çekildi. Kolay zam olmaz.”
Maliyet yükselmezse fiyatlarda artış olacağını sanmam
Ant Yapı Yönetim Kurulu Üyesi Mehmet Okay
“Geçmiş dönemde olduğu gibi faizlerdeki bu düşüş dövize etki eder ve maliyetler yükselirse, belki bir miktar fiyat artışı gözlenebilir. Bunun dışında, faiz düştü diye bir artış olacağını düşünmüyorum. Bütün firmalar sıkı para politikası güdüyor. Hesaplar başa baş. Piyasada bir iştah yok. İnsanların gelecek için kaygısı var. Önceden faiz düşünce tüketicinin yüzde 50’si bu durumdan etkilenip alıma geçerken, şimdi ancak yüzde 10’u etkileniyor. Biz pozitif düşünüyoruz. Faiz düşük, zam yok. Bu durum tüketiciye olumlu yansıyacağı gibi, şirketler açısından da alım yönünde hareketin başlangıcı olabilir.”
Ev arayanlar için kaçırılmayacak bir fırsat çıktı
Aşçıoğlu İnşaat Yön. Kur. Baş. Yaşar Aşçıoğlu
“Faizler 2005 döneminde düşüşe geçtiğinde kademeli olarak yüzde 150’ye varan oranda zam yapmıştık. Bu defa bizim açımızdan da genel piyasada da böyle bir şey olmaz. Zam gelmez. O zaman önümüz netti. Şimdi önümüzü göremiyoruz. Para fazlalığı vardı. Şimdi, herkes eylül-ekim dönemini fırsat olarak değerlendirmek istiyor. Piyasa çok sıkıştı. Alıcı ve satıcı birikti. Ben gelecek nisan-mayıs ayından önce ciddi bir fiyat artışı beklemiyorum. Bu durum, tüketiciler, ev almak isteyenler için çok iyi bir fırsat oldu.”
Bizim faizimiz daha da düşebilir
Varyap CEO’su Erdinç Varlıbaş
“Özel ve lüks projelerde fiyat artışı olacaktır. Fakat bu, faizlerin düşüşü nedeniyle değil, projelerin projeksiyonlarına göre verilmiş bir karardır. Biz de Varyap Meridian’da zam yapacağız ama bu önceden açıklanmıştı. Ancak piyasanın genelinde ben fiyatların artacağını düşünmüyorum. Talep hâlâ çok yüksek değil. Ayrıca, bu faiz düşüşü, piyasada çok büyük bir canlılık sağlamış değil. Tabii ki, bu bir fırsat. Ancak insanların akılcı ve seçici davranması gerek. Bizim özel ödeme planımızda faizler hâlâ piyasadan düşük. Fakat bu durumda bir revizyona gidebiliriz. Daha da düşürebiliriz faizi. 2005’teki gibi bol keseden satışlar olmaz ama piyasaya yarayacaktır.”