Hükümet, 29 Mart yerel seçimleri öncesinde göz yumulan kaçak yapılaşma konusunda seçimlerin hemen ardından harekete geçiyor. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen İmar Kanunu’nun, kaçak, izinsiz ve kanuna aykırı yapılara yönelik cezalarını içeren 42. maddesini sil baştan düzenledi ve kaçak yapılar için kademeli ve yüksek oranlı cezaları gündemine aldı.
Metrekaresine 63 lira ceza
3194 Sayılı İmar Kanunu’nda ve 180 Sayılı Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevlendirme Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı mevzuata aykırı yapının her bir metrekaresi için 3 TL’den 63 TL’ye kadar para cezası kesilmesini öngörürken, alt sınır 500 lira olarak belirlendi. Söz konusu tasarı bu hali ile yasalaşırsa bu cezaların her yıl Bakanlar Kurulu tarafından belirlenen yeniden değerleme oranında artış gösterecek.
Anayasa Mahkemesi’nin 5 Kasım 2008’de Kanun’un ilgili maddesinin değiştirilmesi için tanınan dört aylık sürenin mart ayında dolmasına karşın hükümet, seçimler nedeniyle söz konusu değişiklik için bir girişimde bulunmamıştı. Bu kapsamda son bir ay içinde kaçak yapılara ceza kesilemiyordu. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı tarafından geçtiğimiz aylarda Başbakanlığa gönderilen İmar Kanunu değişikliği seçimlerin ardından hükümetin gündemine alındığı öğrenildi.
Katmerlenerek artacak
Tasarıda, mevzuata aykırılığın yapı malzemesinin öngörülen gereklere aykırılık taşıması durumunda idare tarafından belirlenen keşif bedelinin yüzde 20’si kadar idari para cezası verileceği yer aldı. Bunun yanı sıra söz konusu aykırılık kamu veya başkasına ait bir taşınmazda yapıldıysa cezanın yüzde 40, olası bir afet durumunda can ve mal güvenliğini tehdit ediyorsa cezanın yüzde 100, yapılaşmaya yasaklı bir alanda yapılmışsa cezanın yüzde 80’i, ruhsatsız ise cezanın yüzde 180’i ruhsatı hükümsüz hale gelmesine karşın inşaat sürdürülüyor ise cezanın yüzde 50’si ve yapı kullanma izin belgesi alınmış olmakla birlikte, ruhsat alınmaksızın yeni inşai faaliyet gösteriyorsa cezanın yüzde 100’ü kadar ilave ceza uygulanacak. Tasarıda cezalardaki caydırıcı nitelikteki yükseklik dikkat çekerken, mevzuata aykırı yapılaşmaya neden olanların faaliyetten men edilmesi belli aşamalara bağlandı.
Mevzuata aykırılık nedeniyle ceza alan şantiye şefleri, yapı müteahhitleri ilgili idarenin şikâyeti üzerine sulh ceza mahkemesince 1 yıldan 5 yıla kadar faaliyetten men edilebilinecek. Yüksek Mahkeme idari makamların yasanın belirlediği sınırlar arasında cezanın takdirinde esas alacakları objektif ölçütlerin yasada gösterilmediğini, yasa kuralının bu anlamda belirli ve öngörülebilir olmadığını belirtmişti.
Ceza uygulanmıyor
Anayasa Mahkemesi, İmar Kanu’nun 42. maddesini 5 Kasım 2008 tarihinden itibaren üç ay içinde değiştilmesini isteyerek maddeyi iptal etti. Söz konusu süre 5 Şubat 2009’da dolması nedeni ile ruhsatsız ve mevzuata aykırı yapılaşmaya ceza kesilmiyor.