Elbistan A Termik Santrali'nin rehabilitasyonu için açılan ihaleler gerçekleştirilemeyince Dünya Bankası'ndan sağlanan 280 milyon Euro'luk kredi iade edildi. Kahramanmaraş'ın Elbistan İlçesi'nde 25 yıldan bu yana elektrik enerjisi üreten santral, baca gazı arıtma tesisi olmadan çalışıyor ve kül tutucu filtreleri de artık işlevini yitirdi. İhale hazırlığında harcanan yaklaşık 2 milyon Euro ise boşa gitmiş oldu.
Elektrik Üretim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü (EÜAŞ), yıllardır üretimiyle ülkeye koyduğu katkının yanı sıra çevreye verdiği zararla da konuşulan ve mekanik ömrünü tamamlamış olan Afşin- Elbistan A Termik Santrali'nin rehabilitasyonu için Dünya Bankası'na kredi için müracaat etti. Uzun süren görüşme ve devlet güvencesinin sağlanması üzerine 12 Eylül 2006'da Dünya Bankası, kredi musluğunu çevreye zehir kusan termik santral için açtı. Dünya Bankası ile 280 milyon Euro'luk kredi sözleşmesini imzalayan EÜAŞ, rehabilitasyon için 21 Kasım 2006'da da ön ihale yaptı. Bu ihaleye katılan firmalar, 15 Nisan 2008'deki asıl ihaleye teklif vermeyince ihale iptal edildi.
İlkinde santralin tamamının rehabilitasyonu için ihaleye çıkan, ancak hiçbir firmadan teklif alamayan EÜAŞ, bu defa paketler halinde ihaleye çıkma karar verdi ve kazan ile elektro filtreleri için 9 Mart 2009'da ön yeterlilik ihalesini yaptı. EÜAŞ, ihaleye teklif veren firmalardan dördünün yeterlilik şartlarını taşımadığı gerekçesi ile ihaleyi iptal etti. EÜAŞ, bu kez ihaleyi tamamen iptal etti ve bu süre içinde taahhüt, faiz ve komisyon ücreti olarak Dünya Bankası'na 6 ayda bir yaklaşık 360 bin Euro olmak üzere bugüne kadar toplam 2 milyon Euro'yu aşkın ödeme yapıldı. Böylece, sadece ihale hazırlığında devletin zararı 2 milyon Euro olurken, EÜAŞ Genel Müdür Vekili Nurettin Kulalı, Dünya Bankası ile krediyi sonlandırdıklarını duyurdu. Yazılı bir açıklama yapan Kulalı, ihalenin iptal edilmesi nedenlerinden birinin de santralin özel sektöre devrindeki belirsizliğin devam etmesinin olduğunu belirterek, şunları söyledi:
“Bahse konu kredi anlaşması kapsamında anlaşmanın imzalandığı tarihten bu yana yılda iki kere (6 ayda bir) taahhüt, faiz ve komisyon ücreti olarak Dünya Bankası'na yaklaşık 360 bin Euro ödenmiştir. Afşin- Elbistan A Termik Santrali kazan ve elektro filtrelerin rehabilitasyon İşleri için Dünya Bankası satın alma kılavuzlarına göre çıkılan ihaleler uygun teklif olmadığından iptal edilmiştir. Tüm bu ihale işlemlerinin olumsuzlukla sonuçlanması ve kredi anlaşmasının imzalanmasından bu yana, anlaşma gereğince Dünya Bankası'na ödenen taahhüt, faiz ve komisyon ücretinin kuruluşumuza getirdiği ek mali yük, Afşin- Elbistan A Termik Santrali’nin imtiyaz sözleşmesine istinaden işletme hakkının devrine ilişkin belirsizlikler dikkate alındığında, kamu yararı gözetilerek bahse konu Dünya Bankası kredisinin sonlandırılmasının uygun olacağı şirketimizce mütalaa edilmiştir.”
Kulalı, açıklamasında rehabilitasyon çalışmasını ise kendi öz kaynaklarıyla yapmayı planladıklarını da kaydetti.
Zehir saçıyor
Geçen yıl İl Çevre ve Orman Müdürlüğü'nün 27 bin 683 lira para cezası kestiği Afşin- Elbistan A Termik Santrali'nde yılda 500 bin ton partikül madde, 10 bin 500 ton karbonmonoksit, 364 bin ton azotoksit, 57.6 ton toryum çevreye yayılıyor. Dünya ortalamasına göre atmosferdeki kükürtdioksit miktarı 150 mg/m3 olması gerekirken, bu değer yörede 1500 mg/m3 dolayında. Kirlilik bu boyutlara ulaştığı için kanser olma riski de 10 kat artıyor.