Geçen hafta Bonn'da yapılan görüşmeler hayal kırıklığı yaratırken durum sanayileşmiş ülkelerin yaydıkları sera gazı oranını düşürmek için kesin adım atmaya hevesli olmadıklarını gösteriyor. Bu ülkeler bir kez daha 2007 yılında yapılan Hükümetlerarası İklim Değişikliği Panel'inde (IPCC) ortaya çıkan beklentileri karşılayamadı. IPCC Şubat 2007'de yayınladığı bir raporda 2020'ye kadar yayılan sera gazları oranında yüzde 40 azalma beklendiğini bildirmişti. IPCC, eğer bu oranda ciddi bir düşüş olmazsa yeryüzünün ortalama ısısının 2050'ye kadar 2 derece artacağı konusunda uyarmıştı.
Sera gazı salımlarının en büyük sorumluları olan sanayileşmiş ülkelerin -ABD'yi saymazsak- çözüm önerisi; 2020'de 1990 oranlarına göre yüzde 16-25 civarında bir düşüş yakalanması. Yüz ölçümüne oranla en çok kirlilik yaratan ülke olan Amerika Birleşik Devletleri'yse, bu sorunu üzerine almıyor bile. Sonuç olarak ABD'nin yaydığı sera gazı oranını da hesaba katarsak, sanayileşmiş devletlerin önerdiği indirim azaltma yeterli olmaktan çok uzak.
Greenpeace'den iklim değişimi uzmanı Martin Kaiser IPS'e yaptığı açıklamada "Eğer ABD de yaydığı gazları azaltma yoluna giderse, Bonn'da diğer devletler için öngörülen oran yüzde 10-15 civarına düşer" dedi.
Bonn'daki görüşmeye ev sahipliği yapan Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Kurulu (UNFCCC) başkanı Yvo de Boer, görüşmelerin ardından katıldığı konferansta "Eğer bu oranlarla devam edersek başaramayız" demişti. Görüşmede 192 ülkeden 2000 delege bulunuyordu.
Kopenhag'daki konferansta, 2012'de süresi dolacak Kyoto Protokolü'nden yola çıkılarak, sera gazı oranını düşürme konusunda bağlayıcı küresel anlaşmalar elde edileceği umuluyordu. De Boer, Kopenhag buluşmasına 15 gün kala "Bu yıl Kopenhag'da yapılacak iklim anlaşması iklim değişikliğini kontrolden çıkmadan durdurmak için şart" dedi. Görüşmeler eylül sonunda Bangkok'da ve kasım ayında Barselona'da devam etmek üzere planlandı.
Seksen en az gelişmiş ülkenin yaptığı çağrıda, sera gazı salımlarının 1990 değerlerine göre en az yüzde 45 azaltılması istendi. Böyle bir önlem küresel ısınmayı 1,5 derecenin altında tutabilir.
Fakat böyle bir gelişmenin gerçekleşmesi yönünde çok az belirti var. Küresel Yasama Dengeli İklim Organizasyonu (GLOBE) başkanı Stephen Byers, IPS'e "Sanayileşmiş ülkeler iklim değişikliği ile poker oynuyorlar" dedi. Byers, sanayileşmiş ülkelerin bir anlaşma imzalamak için görüşmelerin son gününe kadar ekonomik gelişmeleri takip ettiğini ve buna göre ellerindekini göstermek istediklerini söyledi. "Bu bir kumarcı davranışı ve çok yanlış" dedi.
Byers sanayileşmiş ülkeleri "iklim değişikliği anlaşmalarına stratejik yaklaşmaya ve IPCC'nin analizi ve küresel ısınmayı sınırlama amacı doğrultusunda orta vadeli gaz oranını düşürmeye" çağırdığını söyledi. Byers ayrıca bu ülkelerden " Kopenhag Konferansı'nın çeşitli sonuçlarının etkili olarak uygulanabilmesi için gelişmiş ekonomilerden gelişmekte olanlara, gerekli ekonomik desteğin ölçeklerini değerlendirmelerini" talep etti.
GLOBE'un tahminlerine göre; iklim değişikliğini hafifletme teknolojilerine ve adaptasyon çalışmalarına yılda 90-140 milyar dolar gerekebilir. GLOBE, öngörülebilir ve sürdürülebilir finansal desteğin artırılması gerektiğini belirtti "ortak ancak farklılaşmış sorumluluk prensibiyle hareket edilmeli, örneğin gemi yada uçak yakıtına el koymak gibi."
Hindistan ve Çin gibi gelişmekte olan ekonomilerin delegeleri, sanayileşmiş ülkeleri yayılan gaz oranını hafifletmenin maliyetini daha yoksul ülkelere yüklemekle suçladı. Bonn'da görüşmeler sırasında yapılan bir basın toplantısında Çinli temsilci Yu Qingtai "bizi anlaşmadan alıkoyan nedenlerimiz hala aynı" dedi.
Yvo de Boer, Bonn'da yapılan Hazirandaki görüşmelerin son oturumunda bir anlaşmaya varmak için hala kırılması gereken "çetin ceviz"lerin kaldığını söyledi.
* IPSnews'de yayınlanan makaleyi Eda Tarak Türkçeleştirdi..