Sakarya’da 17 Ağustos 1999 tarihinde yaşanan depremden sonra Karaman bölgesinde kalıcı konutlarla birlikte inşa edilen iş merkezleri ‘kullanıma uygun’ olmadığı gerekçesiyle çürümeye terk edildi.
İş merkezlerinin ihtiyaca göre yapılmaması sebebiyle kullanılmadığını savunan Sakarya Esnaf ve Sanatkârları Odaları Birliği (SESOB) Başkanı Hasan Alişan, 4 katlı hücre tipi iş merkezlerinin cazip olmadığını, bu sebeple tercih edilmediğini ileri sürüyor.
İş merkezlerini ölü yatırım olarak değerlendiren Mimarlar Odası Başkanı Fatma Saygılı ise, dükkanların işyeri mantığıyla yapılmadığını kaydediyor. Dükkanlarını faaliyete sokan esnaflar, çok sayıda işyerinin kapalı olması nedeniyle vatandaşların alışverişe gelmediğinden yakınırken, dükkanlarını açmayanlar ise 2., 3. katta dükkan işletmenin imkansızlığından yakınıyor. Vatandaşlar ise, istedikleri her şeyi bulamayacakları gerekçesiyle iş merkezlerine gitmeyerek, ihtiyaçlarını 20 kilometre mesafedeki şehir merkezinden karşılıyor. Dükkanları hak sahiplerine teslim eden Bayındırlık ve İskan Bakanlığı yetkilileri, görevlerinin sona erdiğini, bu saatten sonra kendilerinin yapacağı bir işlem olmadığını açıkladı. 34 trilyon lira harcanarak yapılan 3 iş merkezinde 1.276 dükkan bulunuyor. Dükkanların yüzde 95’i halen boş durumda.
17 Ağustos Marmara Depremi’nden sonra Sakarya’nın Karaman bölgesinde yaptırılan deprem konutlarının yanına 34 trilyon lira masrafla 1.276 dükkan inşa edildi. 3 iş merkezi olarak inşa edilen dükkanlardan şu anda yalnızca 50 tanesi hizmet veriyor. Terk edilmiş bina görüntüsü veren iş merkezlerinde adeta in cin top oynuyor. Başbakanlık Proje Uygulama Birimi tarafından yaptırılan iş merkezleri içerisindeki çoğu dükkan, sahipleri tarafından teslim alınmasına rağmen faaliyete sokulup işletilmiyor. Birçoğu şehir ya da yurtdışında bulunan dükkan sahiplerini bulmak ise mümkün olmuyor. Karaman Mavi İş Merkezi Yöneticisi Cihan Durak, dükkanların boş durması sebebiyle bölgede oturan vatandaşların, iş merkezleri yerine şehre inerek alışveriş yapmalarının üzüntü verici olduğunu belirtiyor. Dükkanlarını açmayan ve ‘Nasıl olsa bir gün değerlenir’ diye kiraya da vermeyenleri ‘tuzu kuru’ olarak nitelendiren Durak, iş merkezinin çürümeye başladığını ifade ediyor.
Karaman’da kalıcı konut bölgesine yapılmış 3 iş merkezi içerisinde en çok doluluk oranına sahip Mavi İş Merkezi’nde bile 141 dükkandan sadace 40’ı çalışır vaziyette. Diğer bloklarda da yüzlerce dükkandan sadece 2-3 dükkan açılmış durumda. Mavi İş Merkezi’nde tuhafiye dükkanı işleten Fatma Öztürk, diğer dükkan sahiplerinin işyerlerini açmaması ya da kiraya vermemesi durumunda kendilerinin de daha fazla dayanamayacağını ve dükkanlarını kapatmak zorunda kalacaklarını söylüyor. İş merkezindeki dükkanların genelde boş olması sebebiyle kalıcı konutlarda oturan vatandaşların aradıklarını bulamadıkları için iş merkezine gelmediklerini anlatan Fatma Öztürk sıkıntısını şu cümlelerle ifade ediyor: “Artık ne yapacağımızı şaşırdım. İşler çok kötü. Çoğunluğu boş olan bir iş merkezine vatandaşlar gelip alışveriş yapmıyor. Biz de kapatıp gidersek trilyonlarca lira harcanan bu binalar kaderine terk edilmiş olacak. Yetkililer tedbir alsın. İşyerlerini işletmeyen ve kiraya vermeyenlerin dükkanları elinden alınsın.”
Doğalgaz halen bağlanmadı
Aynı iş merkezinde pastane işleten Cavit Şahin Demir de sorunlarını yetkililere illetiklerini, ancak hiçbir şeyin değişmediğini belirtiyor. İşyeri sahiplerinin dükkanlarına sahip çıkmasını isteyen Demir, iş merkezinin bakımsızlıktan çürümeye başladığını vurguluyor. Yekililerin iş merkezleri ile ilgilenmediklerini ifade eden Demir, halen doğalgaz bağlanmadığını, otopark sorununun devam ettiğini, kötü işçilik sebebiyle çatıdan ve duvarlardan su sızdığını dile getiriyor. Kalıcı konut bölgesinde dükkanı olan Selman Polat ise, iş merkezinin konumu itibariyle dükkanını açmayı düşünmediğini söylüyor. Polat, “O dükkanı büfe olarak açsam bile 3 gün sonra iflas ederim. Müşteri gelmez. İkinci kata çıkıp kimse o bölgede alışveriş yapmaz. Bu dükkanlar 27 milyar değil 2 milyar lira bile etmez.” yorumunda bulunuyor. Karaman kalıcı konutlarda oturan Necati Hoş, bölgede bulunan iş merkezlerinin genelde boş olması sebebiyle her istediklerini bulamadıklarını, bu sebeple uzakta olsa da Adapazarı kent merkezine gidip ihtiyaçlarını karşılama yoluna gittiklerini kaydediyor. Şehre gidip gelmek için 2 milyon lira yol parası verdiklerini ifade eden Hoş, “Bu işyerlerindeki dükkanlar dolu olsa ve her istediğimizi bulsak neden şehir merkezine gidip onca sıkıntı çekelim?” açıklamasında bulunuyor.
Sakarya Esnaf ve Sanatkarlar Odaları Birliği Başkanı Hasan Alişan, işyeri konusunda hatanın baştan yapıldığını iddia ediyor. 4 katlı ve odaları hücre tipi işyerinin hiçbir cazibesinin olmadığına işaret eden Alişan şunları söylüyor: “Biz daha inşaatlar başlamadan ‘böyle olmaz’ diye feryat ettik. İşyerlerinin hem yeri, hem de mimarisi yanlış yapıldı. ‘Tek katlı, süper market gibi dizayn edilmiş, eğlence yerleri olan ve vatandaşın rahatça alışveriş yapacağı iş merkezleri yapılsın’ dedik. Bununla ilgili bir proje de hazırladık. Ancak çığlığımıza kulak tıkadılar. Şimdi dükkanlar boş duruyor. Devletin kasasından çıkan trilyonlarca lira paraya yazık değil mi? Bunun hesabını kim verecek?”
Sakarya Mimarlar Odası Başkanı Fatma Saygılı da, kalıcı konut bölgesinde yapılan işyerlerinin işyeri mantığı ile yapılmadığını, bu yönüyle ‘ölü bir yatırım’ olduğunu savunarak tepki gösterdi. Öte yandan 2 yıl ödemesiz 20 yıl eşit taksitlerle ödenen her işyeri için Bayındırlık Bakanlığı’nın hak sahiplerinden 27 milyar lira istediği öğrenildi.