Rüzgar enerjisinden elektrik üretmek için bir yıla yakındır bekleyen şirketlerin milyarlarca dolarlık yatırım yapmasını sağlayacak ihaleler açılıyor.
Aynı bölgede başvuru yapan şirketler önce teknik puana göre elenecek. Bu aşamayı geçenler arasında yapılacak ihalede en yüksek düzeyde katkı payı ödemeyi kabul eden şirket, elektrik üretim santralı kurmaya hak kazanacak. 1 Kasım 2007’de yapılan başvurular sonucunda biriken 77 bin MW’lık 754 projenin, geçen zamanda teminat mektuplarına faiz ödemeleri sorunu böylece geç de olsa bitecek.
Teknik değerlendirmeyi yapacak Elektrik İşleri Etüd İdaresi (EİEİ) ile ihaleyi yapacak olan Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi (TEİAŞ), ihalelere başlanması için gereken son düzenlemeleri Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na (EPDK) sundular. Böylece rüzgar enerjisinde 1 Kasım 2007’de yapılan rekor düzeydeki başvuruların karara bağlanması için süreç tamamlandı. Yönetmelikler kısa süre içinde Resmi Gazete’de yayımlandığında ihale süreçleri başlayacak.
Parayı Veren Lisansı Alacak
Son düzenlemeler ile çoğunluğu Ege’de olmak üzere, aynı bölge için başvuruda bulunan şirketlerin durumuna açıklık getirildi. EİEİ’nin hazırladığı düzenlemeye göre, EPDK rüzgar enerjisi başvurularını bu kuruma gönderecek. Trafo merkezine uzaklık, güç yoğunluğu, projelerin niteliği gibi unsurları değerlendirecek olan EİEİ, bu kriterlere göre şirketlere teknik puan verecek. EİEİ bu sonuçları EPDK'ya yollayacak.
EPDK, gelen sonuçlar içinde eleme yapıp yapmamak konusunda yetkili olacak. Ya eleme yaparak ya da yapmadan gelen başvuruları TEİAŞ’a gönderecek. TEİAŞ’ın yaptığı düzenlemeye göre de, kurum, EPDK’nın gönderdiği başvurular arasında seçim yapmak için ihaleye çıkacak. TEİAŞ, ihalede en yüksek düzeyde katkı payı ödeme teklifinde bulunan şirkete bu hakkı tanıyacak. İhaleyi kazanan şirket TEİAŞ tarafından EPDK’ya gönderilecek. EPDK da bu şirkete lisans verecek.
Böylece bir yıla yakın zamandır bekleyen rüzgar projeleri yaşama geçirilebilecek. Dolayısıyla başvuru sahiplerinin teminat mektubu sıkıntısı geç ve maliyetli de olsa çözülecek. Lisans başvurusu için EPDK’ya teminat mektubu sunan şirketler, lisanslar karara bağlanmadığı için bir yıla yakındır bankalara faiz ödüyor. Şirketlerin, başvurularını geri çekmeleri durumunda teminat mektupları yanacağından böyle bir adım da atamıyorlar.
Özel Sektör İletim Yatırımlarına da Giriyor
İhalelerin ardından yaşanacak süreçte lisans verilmesine ilişkin tüm hak ve yetkiler EPDK’ya ait olacak. Katkı payı gelirleri TEİAŞ tarafından münhasıran sisteme bağlanacak üretim tesisleri için gerekli iletim yatırımlarının finansmanında kullanılacak.
Ayrıca, rüzgar enerjisi tesisleri için, ilk lisans başvurusundaki sahada başka lisans başvurusu olmaması ve kapasite artışı sonunda oluşacak yeni güç için mevcut iletim/dağıtım hattı ile mevcut bağlantı noktası ve gerilim seviyesinin kullanılması koşullarıyla kapasite artışı, modernizasyon, yenileme yatırımları ve tadilatlara izin verilecek.
Yatırımı Zamanında Bitirmeyene Yasak
Üretim tesisi yatırımını ilgili mevzuat çerçevesinde belirlenen süreler içerisinde gerçekleştiremeyen tüzel kişilerin ilgili lisansı iptal edilecek. Lisansı iptal edilen tüzel kişi lisans iptalini takip eden üç yıl süreyle lisans başvurusunda bulunamayacak. Sorumlulukları tespit edilmiş bulunmak kaydıyla; tüzel kişilikte yüzde 10’dan fazla paya sahip ortaklar ile görevden ayrılmış olan veya halen görevde bulunan yönetim kurulu başkan ve üyeleri de yasak kapsamına girecek. Anılan kişiler lisans başvurusu yapan tüzel kişiliklerde doğrudan veya dolaylı pay sahibi olamayacaklar.
Rüzgarda Yatırımların % 90'ı Yapılamayacak
Öte yandan, Türkiye iletim hattının mevcut durumu nedeniyle istenilse de başvuru miktarının tümü yatırıma dönüşemeyecek. Enerji Bakanlığı, iletim hattından sisteme bağlanacak rüzgar enerjisi kurulu gücünü kısa süre önce belirlemişti. Buna göre beş yıl içinde sisteme 11 bin 200 MW rüzgar enerjisi bağlanacak. Bağlanacak kurulu güç 2020 yılına kadar 20 bin MW’a çıkarılacak.
EPDK’nın bugüne kadar uygun bulma kararı ve lisans onayı olarak 2 bin 900 MW kurulu gücünde, 5.8 milyar YTL’lik yatırım için izin verdiği göze alındığında, yeni yatırımların önünde bir engel de söz konusu sınır olacak.