Kayıtlı 3 bin civarında tarihi evin bulunduğu Kula'da, İzmir 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunca tescillenen 1400 tarihi ev bulunuyor. 3 asırdır mimari yapısı bozulmadan günümüze ulaşan tarihi konakların bazıları, ilçeye gelen ziyaretçilere konaklama tesisi olarak hizmet veriyor, bir kısmı ise geleneksel sanatların yaşatıldığı atölye, kafe ve kültür evi ve müze olarak kullanılıyor.
Kula Belediyesi, tescilli konakları peyderpey hazırladığı projelerle restore ediyor.
Büyük aile yapısına ve günün önemli bölümüne evinde geçiren kadınlara göre düzenlenen, iki katlı ve avlulu olan Kula evlerinin zemin katında ahır, kiler, mutfak yer alıyor. Binaya giriş ise avludaki çift kanatlı ahşap bir kapıdan yapılıyor. Kerpiç dolgulu zemin katı genellikle taş, taşıyıcı sistemi ise ağaç yapı tekniği ile inşa edilen Kula evlerinin plan tipini belirleyen üst katta ise günlük yaşamın geçtiği oturma mekanları bulunuyor.
Tarihi evlerde, ahşap işlemeli davlumbazların bulunduğu özenle süslenen "Baş" ve "Köşk" odalarının tavanlarındaki işlemeler dikkati çekiyor. Üst katın bir cephesi sokağa, bir cephesi avluya bakıyor.
Osmanlı mimarisini yansıtan Kula evlerinde, günlük yaşam yazları avluda ya da bahçede, kışları ise ara katta ya da ikinci katta geçiyor.
Bazı evlerin bahçesinde sebze-meyve yetiştiriliyor.
"18. yüzyılın dokusunu ön plana çıkarmaya çalışıyoruz"
Kula Belediye Başkanı Hüseyin Tosun, Kula'yı önemli bir turizm merkezi haline getirmek için çalışmalara devam ettiklerini söyledi.
Bir yandan tarihi konakları restore ederken diğer yandan sağlamlaştırma çalışması yaptıklarını dile getiren Tosun, "Kula'nın otel eksikliğini de giderme gayretindeyiz. Bu çerçevede bir konağı restore edip otele dönüştürdük." diye konuştu.
En büyük tarihi konaklardan biri olan 17 odalı "Bekir Beyler Evi"nin otel olarak hizmet vermesi için restorasyon ihalesine çıkacaklarını hatırlatan Tosun, devamında ise "Köprücüler Konağı"nda çalışmalara başlayacaklarını dile getirdi.
Kula'nın eksiği olan otelle ilgili sorunlarını mümkün olduğunca çözmeye çalıştıklarını vurgulayan Tosun, şöyle konuştu: "İlçemizde 3 binden fazla tarihi konak var. Bunun da yaklaşık 1400'ü tescilli. Tarihi sokaklarda 18. yüzyılın dokusunu ön plana çıkarmaya çalışıyoruz. Yaklaşık 26-27 tarihi evin bulunduğu Mustafa Şapcı Sokak'ta cephe, çatı, sokak sağlamlaştırma, zemin alt yapı projeleri tamamlanma aşamasına geldi. Bunun yanında turizme çok büyük faydası olacağına inandığımız Zafer Sokak'ta restorasyon ihalemizi yaptık. Yine orada 25 evimiz sağlamlaştırılacak. Böylece kısa zamanda turizm rotasındaki 50'den fazla tarihi konağın restorasyonu tamamlanacak. Tarihi ve kendine özgü el sanatlarıyla her bir noktası buram buram tarih kokan şehrimizin saklı kalmış bütün değerlerini bir bir açığa çıkarmaya çalışıyoruz."
Kula'nın tarihi çarşısında başlattıkları çalışmaların devam ettiğini anımsatan Hüseyin Tosun, burada bulunan 96 dükkanın yılbaşına kadar eski görünümüne kavuşacağını sözlerine ekledi.