Hatırlarsanız 22 milyar 152 milyon Euro’luk bedel ile Cumhuriyet tarihinin en büyük özelleştirmesi olan 3. havalimanının ihalesini Kolin-Cengiz-Limak-Mapa ve Kalyon’dan oluşan 5’li ortak girişim grubu kazanmıştı. İhale öncesinde daha önce birçok ihaleye birlikte giren Kolin-Cengiz-Limak beraber şartname almış, Mapa ve Kalyon ise ayrıca şartname almıştı. İhaleye sayılı günler kala Mapa ve Kalyon, Kolin-Cengiz-Limak’a dahil olunca herkes biraz şaşırmıştı. Nihat Özdemir bunun ihale öncesi bir taktik olduğu söyledi. Tahminim rakiplerine ‘zorlanıyorlar’ imajı verdiler.
İhale öncesi Hürriyet’te TAV CEO’su Sani Şener ile yaptığım söyleşi yayınlanmıştı. Ben, ihaleye katılan tüm gruplara görüşme teklifimi yapmış, ancak sadece TAV’dan ‘olur’ yanıtı almıştım. İşte o söyleşi, Nihat Özdemir ve ortaklarının çok işine yaramış. Özdemir, “Cevaplardaki manipülasyonlar dikkatimizden kaçmadı. Açık söyleyeyim bayağı bir tüyo kaptık. Beş ortak bir araya gelip satır satır analiz yaptık. Strateji belirlemede o cevaplar çok işimize yaradı” dedi.
İhale öncesinde 5 ortak ayrı ayrı maliyet analizi yapmışlar. Sonra bunları karşılaştırarak doğru fiyatlandırmayı belirlemeye çalışmışlar. Böylece ihaleye verecekleri
Hamdi Akın Londraları, ben inşaatları geziyorum
İhale sonrası rahat bir görünüm sergileyen Nihat Özdemir’i, ihaledeki en büyük rakipleri TAV’a karşı ise öfkeli gördük. Atatürk Havalimani isletmecisi TAV Havalimanları Holding Yönetim Kurulu Başkanı Hamdi Akın’a kırgın olduğu görülen Özdemir, “Nasıl ödeyecekler" diyor Hamdi Akın... 25 yıllık ihale için verdiğimiz fiyatta aramızda 40 milyon Euro fark var. 25 yılda ondan 40 milyon Euro’luk fazla çalışırsam, öderiz! Ki ondan 4 milyar Euro fazla çalışırım ben... Ben geceleri şantiyeleri dolaşırım, kendisi Londraları dolaşır”.
Özdemir, ‘rakiplerinize kırgın mısınız’ sorusunu ise şöyle yanıtladı: “Çeçen’e kırgın değilim. Hamdi Akın ve Sani Şener basında çok konuştu. İhale öncesinde, sonrasında konuşmalarıyla manüple ettiler. Bir ihalede böyle davranılmaz... Makyol konuştu mu? İbrahim Çeçen konuştu mu? ‘Hamdi Akın, bizden başka kimse yapamaz’ dedi. Ya yaparsak, ki yapacağız. Kimin yüzüne bakacaklar. Açılışa gelebilecekler mi? Bir konuyu da belirtmemde fayda var. Biz beş ortağız. Beşimiz de bu işi Sani’den daha iyi biliriz.”
İhaledeki taktikler
İhale sırasında ilk tekliflerin yer aldığı zarflar açıldığında Kolin-Cengiz-Limak-Mapa-Kalyon grubu 12 milyar 682 milyon Euro teklif etmişti. Özdemir’in anlattığına göre rakiplerinin tersine küsüratlı ve orta karar bir teklif vermeleri de başka taktikmiş. Aslında belirledikleri rakam daha fazlaymış ama rakiplerine karşı başta daha zayıf bir görünüm sergilemişler.
Nihat Özdemir ihalede kendisi için en heyecanlı anın ise TAV’ın zarflar sonrasındaki açık artırmada verdiği ilk teklif olduğunu söylüyor. Özdemir, “Makyol çekilmişti. Eğer TAV da çekilseydi, o zaman bizim yaptığımız hesabın yanlış olduğunu düşünecektik. Ancak Sani’nin (Şener) ağzından 20 milyar Euro’luk ilk teklifi duyduğumda çok rahatladım. Yaptığımız hesabın doğruluğuna işte o zaman inandım” dedi. Önce birer milyon Euro’luk daha sonra 10-30 milyon Euro’luk artırımların taktik olduğunu zaten tahmin etmişsinizdir.
Peki 22 milyar 152 milyon Euro’luk teklif nihai teklif miydi? İhalede beklediklerinin üzerinde bir rakam geldiğini söyleyen Özdemir, ‘daha ne kadar çıkacaktınız' sorusunu ise gülerek şöyle yanıtladı: “Bu son teklifti, 1 TL daha çıkmayacaktık.”İhale sonrası taktikler
İhaleyi kazanan grup için en önemli eşik ihalenin finansmanı olarak gösterilse de Nihat Özdemir bunun aslında en kolay kısım olduğu görüşünde. Özdemir nedenini şöyle açıklıyor: “İlk etapta 7.3 milyar Euro civarındaki kısım için finansman gerekiyor. Bunun yüzde 20’sini özkaynaklardan karşılayacağız. Kalan yaklaşık 6 milyar Euro için finansman bulmakta zorlanmayız çünkü 6,3 milyar Euro’luk bir Hazine garantisi var.”
Nihat Özdemir finansman konusunda öylesine rahat ki, “Bu içinde Hazine garantisinin olduğu, hayatımda yaptığım en rahat finansman bulabileceğimiz ihale oldu. İhalesini aldığımız Bedaş ve Akdeniz elektrik ihalesi için para bulmak bundan bin kat daha zor.Orada krediyi bize veriyorlar, burada ise Hazine garantisi var” dedi.
Özdemir “30 milyar Euro’luk kredi bulamazlar” yorumuna ise güldüğünü söylüyor ve ekliyor: “30 milyar Euro’luk krediyi ne yapacağız. Böyle bir krediye ihtiyacımız yok. Havalimanı bittikten sonra başlayacak kira ödeme sürecinde zaten yolcu gelmeye başlayacak. Biz her yıl eşit taksitle kira ödeyeceğiz. Toplu bir ödememiz yok ki...”
Peki ilk etabın inşası için gereken yaklaşık 6 milyar Euro’luk krediyi kazanan grup nereden bulacak. Özdemir, yurtiçi veya yurtdışı veya hem yurtiçi hem yurtdışı kaynak kullanabileceklerini söylüyor. Dış finansman konusunda üstüne basa basa bir ülkeyi telaffuz etmesinin ise dikkatimi çektiğini söylemeliyim.
Bu ülke Çin. Grup, kredi konusundaki çalışmaya ihaleden önce başlamış. Özdemir, “Çin’den Amerika’ya kadar açılabiliriz. İyi görüşmeler yapıldı ve halen devam ediyor. Faizler ciddi aşağıya geldi, bu lehimize” diye konuştu.
İnşaat ne kadar sürer?
Nihat Özdemir, havalimanının yapım aşamasında taşeronlar dahil toplamda 5 bin kişi çalışacağını söyledi. Özdemir “Birinci etap 3.5 yıl yani 42 ayda bitecek. İlave pistler var, o da 16 ay sürecek. 2023 yılında 100 milyonun üstüne çıkarız diye tahmin ediyoruz.
Biz beş Türk firması olarak karar verdik; prensip olarak yabancı ortak almadık. Dünyada iki önemli havaalanı yapım firması olan Fransız ve Alman şirketleri ihaleye girdiler. Biz yabancı firmalarla ortaklık kurmayarak ihaleyi aldık” dedi.
Atatürk Havalimanı’na ilişkin bir soru üzerine Özdemir, “Öncelikle orası yeşil alan ve fuar alanına dönüştürülmeli. İstanbul’un nefes alacak yeri olmalı” değerlendirmesini yaptı. 3. havalimanının yapılacağı bölgedeki yeşil alan içinse Özdemir, “Çevreye saygılı bir grubuz...Hayatımda hiç ağaç kesmedim, hep diktim. En en az zararı verecek şekilde hareket edeceğiz. Raporları hazırlıyoruz, ağaçları taşıyabiliriz” dedi.