Kentbilimcilere göre, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş'ın tartışmalı İstanbul projelerinin uygulamaya konulması İstanbul’un sonu demek. İstanbul'da 2005 yılında birbiri ardına ortaya atılan projelerin ardı arkası kesilmedi.
Başta Mevlana öğretisini temsilen Sivriada'ya dikilecek Semazen heykeli olmak üzere, Kadıköy mendireğine 15 metrelik Fatih Sultan Mehmet heykeli, Danıştay'dan dönen Galataport, Haydarpaşa garı çevresinin ‘otel ve ticaret merkezi’ne dönüştürülmesi projeler içinde en çok yankı bulanlar oldu.
Uzmanlara göre projeler bütünlüklü bir kent planına göre yapılmıyor. Bütüncül planlar yerine nokta operasyonlarıyla kente biçim verilmesinin kentsel dönüşüm adıyla açıklanamayacağına dikkat çekiliyor.
Prof.Dr. Zekai Görgülü konuyla ilgili olarak, "2002'den itibaren gerek planlama gerek olarak ortaya konulan dönüşüm meseleleri çok öne çıkmaya başladı. Başta İstanbul olmak üzere diğer büyük şehirlerimiz gayrimenkul odaklı bir gelişme büyümenin, sermaye birikimi arayışının içine girdi. İstanbul’la özdeşleşen gayrimenkule dönük yatırımlar olarak baktığımızda samimi bir planlama anlayışı ve ona dönük bir yasal tabanın oluşturulduğunu söylemek çok zor. Yerele inandığını söyleyen bir yönetim aslında yetkiyi kendisinde tutup kararları oradan yönlendirme çabası içinde” dedi.
“Bir şehrin kimliğinde onun kendi dinamiklerinin söz sahibi olması lazım” diyen Zeynep Ahunbay ise, 'kendilerini padişah gibi gören yöneticilerle bir dünya mirası kentinin yönetilmesi söz konusu olamaz' görüşünü ortaya koyuyor ve ekliyor: “Başka bir ülkeden gelen bir yatırım, kimin yaptığı belli olmayan bir mimariyle siz kentinize kimlik veriyorsanız çok utanç duyarım ben bir mimar olarak."
Taksim-Yenikapı metrosunun Haliç geçişine yapılacak olan ve sık sık biçim değiştiren Kadir Topbaş imzalı köprü de, Dubai Kuleleri de eleştirilerden payını alıyor. Projelere son olarak kentin yedi tepesine açılacak 31 karayolu tüneli eklendi.
"İstanbul'u kaybetme tehlikesiyle karşı karşıyayız"
Büyükşehir Belediyesi İstanbul'da kentsel dönüşüm yaptığını ve kenti yeniden yapılandırdığını savunurken, uzmanlara göre İstanbul can çekişiyor.
İstanbul için endişelenen uzmanlardan bir diğeri de Güngör Evren. Evren’e göre son dönemde birbiri ardına ‘inanılmaz’ projeler gündeme geliyor. İstanbul'un bir ana ulaşım planı olduğuna dikkat çeken Evren, “neredeyse planda yapma denilen şeylerin öne çıktığı bir dönem yaşadık. Plan tabii ki uygulandığı zaman bir anlam taşır. İstanbul’un akciğeri olarak kalan kuzeydeki yeşilimize sahip çıkmalıyız, eğer sahip çıkmazsak İstanbul’u kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalırız" uyarısında bulundu.
İstanbul ile ilgili bir başka eleştiri de Mücella Yapıcı'dan geliyor. Yapıcı da son dönemde İstanbul’la ilgili projelere ekonomik, sosyal, kamu hukuku, kentsel doku ve kentin tarihi silüeti açılarından karşı.
Yapıcı’ya göre, bu projeler ile İstanbul'un anıları, belleği, coğrafyasının topografyası, kimliği, hatta toplumsal belleği yok ediliyor.