Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin hinterlandındaki illerde yürüttüğü doğal ve kültürel varlıkları koruma mücadelesi, hukuki kazanımlar elde etmeye devam ediyor. Mimarlar Odası Ankara Şubesi, UNESCO Dünya Miras Listesi’ndeki Kapadokya’da Nevşehir Kalesi ve çevresinin Cumhurbaşkanlığı kararı ile yenileme alanı olarak belirlemesini yargıya taşımıştı.
Danıştay 6. Daire, Nevşehir Kalesi ve çevresinin "Yenileme Alanı" olarak belirlenmesine ilişkin 08/01/2020 tarih ve 31002 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 07/01/2020 tarih ve 2035 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının yürütmesini durdurdu.
Kararı değerlendiren Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, “Kapadokya bölgesinin tamamı yapılaşma tehdidi altında bulunuyor. Geçmişten bugüne alanın özgünlüğünü ve doğal yapısını bozacak pek çok müdahaleler yapıldı. Daha önce Nevşehir Kalesi ve çevresi kazı ve temizlik adı altında çok kültürlü yapısından arındırılmış ve alanda bulunan eserler yok edilmişti. Daha sonra bölgede Cumhurbaşkanı kararıyla Nevşehir Kale ve çevresini yenileme alanı olarak belirlediler. Mimarlar Odası Ankara Şubesi olarak, turizm adı altında betonlaştırma getiren bu kararı da yargıya taşıdık. Bilirkişi raporunda, UNESCO Dünya Miras Listesi’ndeki SİT alanı Nevşehir ve Kale ve çevresinin; nesnel, teknik ve bilimsel gerekçeler ortaya konulmadan yenileme alanı olarak belirlemesinin uygun olmadığı yönünde görüş sunuldu. Mahkeme de bilirkişi raporunu esas alarak, Nevşehir Kalesi ve çevresinin ‘Yenileme Alanı’ olarak belirlenmesine ilişkin 08/01/2020 tarih ve 31002 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 07/01/2020 tarih ve 2035 sayılı Cumhurbaşkanı Kararının yürütmesini durdurdu. Haklılığımız bir kez daha yargı kararıyla tescil edilmiş oldu.” diye konuştu.
Yenileme kararı, geri dönüşümü mümkün olmayan tahribata yol açar
Candan, mahkeme gerekçesinde yer alan, “Belirtilen mevzuat hükümlerinin ve bilirkişi raporunun birlikte incelenip değerlendirilmesi sonucunda; dava konusu işlemin dayanağı olan gerekçe raporunda alanın konumu, niteliği, baskın karakteri ve barındırdığı değerler dikkate alınarak, Yasada belirtilen yenileyerek koruma ve yaşatarak kullanma amaçlı işlem ve müdahaleler açısından, arkeolojik sit alanının tüm nitelikleri itibarıyla Yasada öngörülen koruma ve kullanma yaklaşımına uygun olduğunun etüt çalışmaları yapılarak, alternatif yaklaşımlarla kıyaslandığında 5366 sayılı Yasa kapsamında yenileme alanı olarak değerlendirmenin neden gerekli olduğunun hiçbir kuşkuya mahal bırakmayacak şekilde teknik ve bilimsel gerekçelerle ortaya konulamadığı; alanın baskın karakteri itibarıyla arkeolojik sit niteliğinde olduğu, sahip olduğu olağanüstü evrensel değerler nedeniyle hem kültürel hem de doğal miras olarak UNESCO Dünya Miras Listesine alınan Göreme Milli Parkı ve Kapadokya sınırları içerisinde bulunduğu, arkeolojik sit alanı olarak tescilli Nevşehir Kalesi ve çevresini kapsayan çok katmanlı kaya oyma yamaç yerleşimi üzerinde konut, ticaret, turizm vb. kullanım için yapılacak inşai faaliyetler ve fiziki müdahalelerin alanın niteliğine uygun olmadığı, geri dönüsü mümkün olmayan tahribata yol açabileceği, bütünleşik bir nitelik taşıyan ulusal ve uluslararası koruma ilkelerine aykırı olduğu, dava konusu alanın ‘Yenileme Alanı’ olarak belirlenmesine ilişkin 07/01/2020 tarih ve 2035 sayılı Cumhurbaşkanı Kararında kamu yararına ve hukuka uygunluk bulunmadığı, uygulanması hâlinde giderilmesi güç veya imkânsız zararların dogmasına yol açacağı sonucuna ulaşılmıştır.” ifadelerine dikkat çekti.
Candan, “Mahkeme gerekçesinde alanın biricikliğine işaret edilmiş, alanın dünya mirası olduğu ve titizlikle korunması gerektiği gözler önüne serilmiştir. Mimarlar Odası Ankara Şubesi olarak Nevşehir’deki doğal ve kültürel varlıklarımızı ranta teslim etmeyeceğiz, Kapadokya bölgesinin korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması için mücadeleyi sürdüreceğiz.” dedi.