Türkiye’nin Ermenistan ile imzaladığı ve sınırın açılması ile diplomatik ilişkilerin kurulmasını öngören protokollerin üzerinden bir hafta bile geçmeden, Azerbaycan’dan karşı hamle geldi. Azerbaycan, Türkiye’nin büyük önem verdiği Nabucco projesi için öngörülen gazın Rusya’ya satışı için Moskova yönetimi ile anlaşma imzaladı.
Yıllık 14.7 milyar üretim kapasitesiyle Nabucco’nun yarısını bile dolduramayan Azerbaycan, Moskova ile yaptığı anlaşmayla, Avrupa’nın Rus gazına bağımlılığını ortadan kaldırmayı hedefleyen bu projeye önemli bir darbe daha vurmuş oldu.
Türkiye’nin, Ermeni açılımının faturası Nabucco’ya çıktı. Protokollerin Zürih’te imzalanmasından sadece dört gün sonra Azerbaycan, Rusya ile stratejik açıdan çok önemli bir doğalgaz anlaşması imzaladı.
Geçen mart ayının başında, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Türkiye’nin Ermenistan ile “Karabağ önkoşulu” olmadan sınırlarını açacağı bilgisi üzerine Ankara’ya sert tepki göstermiş ve Moskova yönetimine gaz satışı konusunda yeşil ışık yakmıştı. Hatta Bakû’daki tepkileri Türkiye’ye iletmek üzere Ankara’ya gelen Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı Sivil Toplum Kuruluşları Destek Şûrası Başkanı Azay Guliyev, “Azerbaycan’ın stratejik kozları var, bunları kullanır ve dostluğumuza yazık olur” demişti.
Bu çerçevede Gazprom ile GNKAR arasında 27 Mart 2009’da, Rusya’ya doğalgaz satışına ilişkin bir mutabakat zaptı imzalanmıştı.
Miktar 500 milyon metreküp
Taraflar, 29 Haziran 2009’da Azeri doğalgazının satışına ilişkin koşul sözleşmesi imza koymuştu.
Gazprom Yönetim Kurulu Başkanı Aleksey Miller başkanlığındaki bir Rus heyeti önceki gün Azerbaycan’a yaptıkları çalışma ziyareti sırasında Gazprom yan kuruluşu Gazprom Export ile Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Petrol Şirketi GNKAR arasında doğalgaz alımına ilişkin bir anlaşma imzalandı. Anlaşmayla Rusya, Azerbaycan’dan azami 500 milyon metreküp doğalgaz satın alacak. Gaz, Şahdeniz-1 sahasından sağlanacak.
Şahdeniz-1 doğalgazının Rusya’nın güneyine gönderilmesini öngören anlaşma, Gazprom ile GNKAR arasında uzun dönemli stratejik işbirliği için zemin hazırlarken iki ülke arasında birleşik bir doğalgaz iletim altyapısını da birbirine bağlamış oldu. Taraflar miktarı daha da arttırma konusunda prensip kararı aldı.
Nabucco’ya gaz kalmadı
Azerbaycan’ın, yıllık ürettiği toplam 14.7 milyar metreküp doğalgaz, Nabucco’nun yarısını bile dolduramazken, Rusya ile yapılan anlaşmayla bu ülkeye daha fazla gaz satışı yapılacak olması söz konusu projenin uygulanabilirliğini önemli ölçüde ortadan kaldırmış oldu.