Ekonomik kriz, inşaatla birlikte iş makineleri sektörünü de vurdu. Piyasalardaki olumsuz gelişmeler ilk önce bu sektörü etkiliyor. Toparlanmadan nasibini de en son inşaat ve iş makineleri alıyor. İş Makineleri Distribütörleri ve İmalatçıları Derneği (İMDER) Yönetim Kurulu Başkanı Rızanur Meral, 2008 ve 2009 yıllarında sektörün yüzde 50 oranında daraldığını açıkladı.
Para piyasalarındaki bazı olumlu işaretlerin çok az da olsa hissedildiğini belirten Meral, "Firmalar iş makinesi yatırımlarını yeniden düşünmeye başladı. Ancak bunun karar aşamasına geçmesi için KDV'de yeni indirim bekleniyor." dedi. Rızanur Meral, Fransa'nın başkenti Paris'te düzenlenen İş Makineleri Fuarı'nda (INTERMAT) sektörle ilgili değerlendirmelerde bulundu. Hükümetin KDV'yi yüzde 18'den 8'e indirdiğini ancak bunun sektörü tetiklemediğini dile getirerek, üç aylık süre için KDV'nin yüzde 1'e inmesini istediklerini ifade etti. İMDER Başkanı "Bu fırsat üç ay için geçerli olmalı. Piyasada likiditenin dönme ihtiyacı var. Aynı bölgedeki hafriyat şirketlerinden biri makinesini değiştirse diğeri de değiştirir ve bu da hareketlilik getirir." diye konuştu.
İş makinesi alımlarının yüzde 90'ı leasingle yapılıyor. Geçen dönemde KDV yüzde 18'e çıkarılmıştı. Daha sonra tekrar yüzde 8'e düşürüldü. Bu gelişmeler sektörü ciddi manada etkiledi. İnşaatın altın yılı 2007'de 11 bin, 2008'de ise 5 bin 500 iş makinesi satıldı. Rakamın bu yıl 2 bin 500'e inmesi bekleniyor. Sektörün istihdamında da yüzde 30'a varan azalma oldu. Dernek Başkanı Rızanur Meral, sektöre nefes aldırmak için biriken KDV'lerin bir an önce ödenmesi gerektiğini kaydetti. Meral, "Firmalar için tüm girdiler yüzde 18 KDV ile alınıyor. Yüzde 8 KDV ile satılıyor. Her üründe yüzde 10'luk bir birikme söz konusu. Biriken KDV'nin devletten alınması gerekiyor ama alamıyoruz. İhraç amaçlı ürünlerde KDV geri alınıyor ama bunda da aksamalar oluyor." diye konuştu. Türk iş makineleri sektörü için şu anda Kuzey Afrika dışında ihracat yapılabilecek başka bir bölge yok. Firmalar, iç piyasada işlerin 2010'un ikinci çeyreğinden itibaren toparlanmasını bekliyor.
80 bin makinenin yarısı faal durumda
Rızanur Meral'in verdiği bilgiye göre Türkiye'de halen 80 bin iş makinesi bulunuyor. Bunların 40 bini faal. Amerika'da makine sayısı 400 bin, İtalya'da ise 350 bin civarında. Türkiye'de makinelerin kullanım süresi 30 yıla kadar çıkabiliyordu. Bu süre şimdilerde 15 yıla düştü. Avrupa'da ise 7-10 yıl arasında. Avrupa'da tamir ve bakım daha masraflı, faizler de daha düşük olduğu için eskiyen makinenin yerine yenisi alınıyor. Türkiye'de ise tamir ucuz, faizler ise yüksek olduğu için daha uzun süre kullanılıyor.
İndirimden yararlandı makine parkını yeniledi
Leasing ile iş makinesi alımında yapılan KDV indiriminden faydalanan firmalar da oldu. Sürat Kargo, indirimden sonra da 9 adet forklift kiraladı. 10 adet de istif makinesi satın aldı. Böylece KDV indirimi sayesinde bir makine şirkete ücretsiz gelmiş oldu. Hükümetin bu adımıyla makine parkını yenileyen firma, altyapısını daha da güçlendirmeyi hedefliyor. Şirket, 24 aktarma merkezi, 460 şube ve 1.100 araç filosuyla hizmet veriyor.