Deniz suyundan içme suyu elde ediliyor, duşta suya hava karıştırılıyor, evlerdeki fazla su kullanımı ya da su tüketiminin aniden durması anında tespit edilip sebebi araştırılıyor... 5. Dünya Su Forumu nedeniyle Sütlücü Kongre ve Kültür Merkezi’ne kurulan ‘Su Fuarı’nda birçok ülke, uyguladıkları akıllı su projelerini tanıttı.
İsviçre’nin ‘cimriliği’
İsviçre, su sıkıntısı yaşamayan ülkelerden biri. Kişi başına içilebilir su miktarı yılda 2 bin 300 litre. Türkiye için aynı rakamın 1500 litre olduğu ve ‘su fakiri’ sayılma kriterinin 1000 litre olduğu düşünülürse İsviçre’de su sıkıntısı yaşanmadığı ortada. Ancak İsviçre, su tüketimi konusunda oldukça ‘cimri’. Tasarrufun en yaygın örneği ise suya hava karıştırılması. Örneğin, duşlarda gerekli tazyiğin elde edilmesi için, basınçlı su yerine hava kullanılıyor.
İsviçre Kalkınma Ajansı Su Danışmanı Thomas Zeller, “Şu anda su sıkıntımız yok ancak 20 - 30 yıl sonra olabilir. Zengin bir ülke olmamız, su konusunda tasarruf yapmayacağımız anlamına gelmiyor. Teknolojiyi kullanıyoruz. Tacikistan’a gittiğimde suyun fıskiyelerle her yerde boşa kullanıldığını gördüm. Suyun yüzde 60’ı boya akıyordu. İsviçre’de su boşa harcanmaz” diyor.
‘Suyunuz kirlendi’
Su sıkıntısı çekmeyen Kore, yine de dağıtımın her kademesinde ‘online’ izleme teknolojisi kullanıyor. Kore Çevre Bakanlığı Su Kaynakları Teknolojisi Departmanı’ndan Ölçme ve Kontrol Grubu Sorumlusu Jeon Hwasung, su için kurdukları akıllı sistemlerini şöyle tarif ediyor:
“Kore’de çok fazla yüksek bina var. Bu binalarda kullanılan su arıtılarak tekrar kullanılıyor. Arıtılan su, binadaki evlerin tuvaletlerinde kullanılmak üzere, ayrı bir hatla ulaştırılıyor. Aynı şekilde bu sular bahçe sulamasında da kullanılıyor. Yüksek binaların dışındaki her 300 ev, bir blok olarak belirleniyor. Bu bloktaki evlerin su kullanımları ‘online’ izleniyor. Eğer bir evde önceki aylara göre fazla kullanım oluyorsa, ‘kaçak olma’ ihtimaline karşın o eve müdahale ediliyor. Aynı şekilde, eğer yaşlı bir ailenin yaşadığı evde birden bire su kullanımı kesilmişse, ‘Yoksa öldüler mi?’ diye kontrole gidiliyor.”
Su Kalitesi Denetme Takımı Sorumlusu Lee Chung-Youl da, şehir şebekesine gelen suyun nasıl denetlendiğini, “Su, kaynağından eve ulaşana kadar her noktada denetleniyor. Eğer bir yerde su kirlenmişse, önce o bölgedeki suyu kim kullanacaksa onların cep telefonlarına ‘suyunuz kirlendi, kullanmayın’ gibi uyarı mesajı gönderiyoruz. Ardından da suyun kirleticisi neyse gerekli işlem yapılıyor” diye anlatıyor.
İspanya, bazı bölgeleri çok kurak olduğu için su sıkıntısı çekiyor. Ancak İspanya hükümeti her bölgeye temiz su ulaştırmanın yollarını bulmuş. Uyguladığı yöntemlerden biri de deniz suyunun arıtılarak içme suyu haline getirilmesi. İspanya’da 2 milyon 300 bin kişi arıtılmış deniz suyu içiyor. İspanya Çevre Bakanlığı’nda görevli Cristina Berasategui Baudor, gururlu: “İspanya, deniz suyunun arındırılması teknolojisi konusunda İsrail gibi lider. Valencia, Murcia, Almeria ve Costa del Sol (Malaga) gibi yerlerde kullanılıyor.” Baudor, arıtılmış deniz suyunun tadı sorulunca da “O bölgelerde su olmadığı ve olan suyunda tadının çok çok kötü olduğu düşünülürse tadı hiç de fena değil” yanıtını veriyor.
Susuzluk, dünyada en çok Afrika kıtasını etkiliyor. 5. Dünya Su Forumu’nda ‘Afrika ülkeleri’ panelinin ilk gündem maddesine ‘temiz ve sağlıklı suya erişim’ konusunun yerleşmesi de bu yüzden. Sudan’da Nil Nehrin’den alınan su doğru düzgün arıtılmadan evlere veriliyor. Çoğu bölgede kumlu su akıyor. Birçok Afrika ülkesinde günde 10 litre ‘kullanma’ suyu bulamayan, yine birçok Afrika ülkesinde temiz suya erişemeyen milyonlarca insan var.
Kurak ama sulu ülke
Ancak bu sorunlar, Su Fuarı’nda stand kuran tek Afrika ülkesi Güney Afrika için geçerli değil. Kıtanın en zengin ülkesi Güney Afrika’nın Su Enstitüsü Başkanı Juniar Potloane, sanılanın aksine Güney Afrika’da su sıkıntısı yaşanmadığı anlatıyor:
“Dünyanın en kurak ülkelerinden biriyiz. Kurak olmamıza rağmen suya ulaşmakta bir sorunumuz yok. Güney Afrika’daki tüm musluklardan su içilebiliyor. Su dağıtımı konusunda son teknolojilere sahibiz. Yeraltı su kaynaklarımız var.”