Amerika'da başlayan ve tüm dünyaya yayılan mortgage krizi, Türkiye'deki sektörleri de etkiledi. Ancak, inşaat sektörüne bağlı olarak çalışan mermerciler bu krizden daha çok etkilendi. Sektörün önemli merkezlerinden biri olan Denizli'deki mermer fabrikaları krizden sonra yüzde 35 kapasite düşürdü. 250 milyon dolarlık ihracatının yüzde 80'ini Amerika'ya yapan Denizli'de bir çok mermer fabrikası üretimini azalttı, son altı ayda yaklaşık bin kişi işten çıkarıldı.
Fuar da çare olmadı
Denizlili mermerciler İzmir'de 26-29 Mart tarihleri arasında düzenlenen ve dünyanın ikinci büyük mermer fuarı olarak kabul edilen "Marble 2008"de de aradığını bulamadı. Amerikalı müşterilerin fuara ziyaretinin beklentilerin yüzde 20'si oranında gerçekleştiğini belirten sektör yetkilileri, zor günler yaşadıklarını belirtti. Kaklık bölgesinde yapımı planlanan "Lojistik köy" ve Denizli-İzmir demiryolunun rehabilitasyonun bir an önce tamamlanmasıyla taşıma sorununun çözüleceğini belirten mermerciler, bunun kriz döneminde kendilerine nefes aldıracağını söyledi.
Amerika'daki mortgage krizi nedeniyle traverten mermere olan talebin azaldığını söyleyen Denizli Madenciler ve Mermerciler Derneği Başkanı Samet Gündüz, "ABD'de yaşanan mortgage krizi, mermer sektörünü olumsuz etkiledi. Bunun yansılamaları İzmir'de yapılan mermer fuarında gözlendi. Özellikle Denizli rezervinin önemli bir bölümünü teşkil eden travertene Amerikan pazarının gösterdiği ilgi krizle birlikte azaldı. Bunun sonucunda sıkıntılı günler yaşıyoruz. Bir çok mermer fabrikası talep daralması nedeniyle işçi çıkardı, ocak kapattı. Sektörün sorunlarının çözümünü istiyoruz" dedi.
Düşük kur sıkıntısı
Amerika'da bankaların, müşterilerin kredilerini ödememeleri üzerine yeni konut projelerine kredi vermediğini, bu nedenle inşaat sektörünün krizden etkilendiğini belirten Gündüz, şunları söyledi:
"Türkiye'nin 1 milyar 200 milyon dolar olan mermer ihracatının yüzde 50'si ABD'ye, yüzde 50'si ise 65 ülkeye yapılıyor. Denizli'nin 250 milyon dolarlık mermer ihracatının yüzde 80'i Amerika'ya yapılıyor. Diğer ülkelerin payı çok düşük. Bu nedenle Amerika'daki krizden en çok Denizli'nin mermer söktüre etkilendi. Denizli'de 90 fabrika, 72 ocak var. Fabrikalar kriz nedeniyle yüzde 35 kapasite düşürdü. Düşük kur mermer ihracatçısını da tüm sektörlerde olduğu gibi zaten olumsuz etkilenmişti. Üzerine bir de bunu yaşayınca iyice çöktük. Sektörün sorunlarının bir an önce çözülmesi gerekir. Denizli'de mermer sektörü zor günler yaşıyor."
Lojistik köy
Kaklık'a kurulacak olan "Lojistik köy"ün hizmete girmesiyle mermercilerin
maliyetlerinde önemli azalma olacağını söyleyen Gündüz, "Denizli'den İzmir'e
karayoluyla bir metrekaresini 35 sente taşıdığımız mermeri 15 sente taşıyacağız.
Tüm gümrükleme işlemleri burada yapılacak. Denizli-İzmir demiryolunun
rehabilitasyonunun tamamlanması ve 'Lojistik köy'ün kurulması Denizlili
mermerciyi biraz rahatlatacak.
Özellikle SSK primlerinin ve enerji
maliyetlerinin düşürülmesi, hükümlü ve özürlü çalıştırma zorunluluğunun
kaldırılması, vergi oranlarının düşürülmesi çözüm bekleyen sorunlarımız arasında
yer alıyor. Bu sorunlarımızı Denizli'ye her gelen bakana anlatıyoruz, çözüm
bekliyoruz" dedi.
Zor bir dönem
Faber Mermer İcra Kurulu Başkanı Yasin Cinkaya, Denizli'de mermer sektörünün Amerika'daki krizden olumsuz etkilendiğini, bu krize artan maliyetlerin de eklenmesiyle Denizlili mermer üreticisinin zor bir döneme girdiğini anlattı. Cinkaya, bir çok fabrikanın kapasitesini düşürüp, vardiya kapattığını, işçi çıkarmak zorunda kaldığını söyledi.