İstanbul'a gelen her 100 turistten 2'sinin mutlaka uğradığı İstanbul Modern'in içinde yer aldığı bina 6 yıl öncesine kadar boş duruyordu. Yüksek duvarların arkasında olduğundan hem görünmüyordu hem de alabildiğine sevimsiz bir depoydu aslında. Ekonomiye ve sosyal hayata hiçbir faydası yoktu. Oysa şimdi yılda 500 bin kişiyi kendine çekerek sadece o bölgeye değil, İstanbul'a büyük hareketlilik getiren bir müze oldu. Üstelik denen o ki Türkiye'nin değil, Atina'dan Orta Doğu'ya kadar olan bölgenin tek modern sanat müzesi var ortada. Aylar önce Burhan Doğançay'ın bir eseri büyük paralara satılınca, sanatçının Muhteşem Çağ isimli önemli bir başka eserine evsahipliği yapan İstanbul Modern'e çevrilmişti gözler. Çünkü Doğançay'ın en büyük koleksiyonu da müzedeydi ve bahsi geçen eseri de Eczacıbaşı Ailesi'nin aldığı düşünülmüştü. Neticede İstanbul Modern için yıllık ayrılan bir satın alma bütçesi olduğu biliniyordu. Hem önemli sanatçıların eserleri, hem de genç sanatçıları desteklemek için onlara ait eserler her yıl müze tarafından satın alınıyor.
Özetle diyeceğim o ki artık hepimizin İstanbul Modern'den hem beklentisi yüksek hem de müzenin sorumluluğu büyük. O nedenle olsa gerek bir biri ardına açılan sergiler, sadece Türk sanat severlerin değil, yurtdışından da çağdaş sanatı, disiplinler arası ilginç çalışmaları merak edenlerin yolunu İstanbul Modern'e düşüyor. Son olarak müze, Londra Tasarım Müzesi ve Tokyo Çağdaş Sanat Müzesi'nde sergilenen ve küratörlüğünü Dona Loveday'ın yaptığı çağdaş sanatın ve modanın önde gelen ismi Hüseyin Çağlayan'nın geniş kapsamlı bir sergisine ev sahipliği yapmaya başladı. Daha önce sanatçı Sarkis'in sergisinde olduğu gibi açılışa 3 binin üzerinde bir katılım olunca müze doldu ve taştı. İşte bugün, adeta çocuğuymuşçasına dört elle sarıldığı müzeyi konuşmak için İstanbul Modern Yönetim Kurulu Başkanı Oya Ezacıbaşı'yla müzede buluştuk ve müzenin aldığı yolu ve sanat severleri nelerin beklediğini konuştuk…
İstanbul Modern'in ziyaretçi sayısı artıyor mu?
Yılda 500 bin kişi müzeyi ziyaret ediyor ve bu sayı artıyor. Bir araştırma yaptırdık ve gördük ki kışın daha az ama yazın yabancı ziyaretçilerin sayısı yüzde 25'lere ulaşıyor ve en çok Amerikalı, Fransız ve Alman ziyaretçimiz oluyor.
Turistlerin ilk duraklarından biri haline geldi öyleyse?
Turistler genelde ilk kez geldiklerinde birinci gün İstanbul'a, tarihi yarımadaya gidiyor, Topkapı Sarayı'nı, Ayasofya'yı geziyor ve ikinci gün mutlaka İstanbul Modern'e geliyor. Art Advisor adlı önde gelen seyahat sitesinin yaptığı bir anket var. Aynı zamanda New York Times'da çıkan bir yazı İstanbul'da 36 saatiniz varsa ne yaparsınız diye sorusuna İstanbul Modern'in de yer aldığını görüyoruz.
Hangi sergileri göreceğiz yakında müzede?
Şu anda çağdaş sanatın ve modanın öncü isimlerinden Hüseyin Çağlayan'ın 16 yılda ürettiği çalışmalardan oluşan bir sergisi var ve müthiş ilgi görüyor. 25 Ağustos'ta yine moda dünyasından Dice Kayek'in ilginç bir tasarım sergisini açıyoruz ve ününü yurtdışında duyuran sanatçımız Kutluğ Ataman'ın sergisi için de hazırlanıyoruz. Hüseyin Çağlayan sergisinde olduğu gibi Kutluğ Ataman'ın en büyük retrospektifini açacağız ve bunu Istanbul Modern'den göstermek bana gurur veriyor.
Kutlu Ataman'nın sergisini kim destekliyor?
Garanti Bankası destekliyor.
Duyuyorum ki siz destekçi bulmakta zorlanmıyorsunuz, neden?
Bizim gücümüzü özel kesim, kamu kuruşları ve gönüllü kuruşlar ile yaptığımız işbirliği oluştururor. Gücümüz, devletin bu mekanı bize tahsis etmesi. Başta Başbakan Erdoğan olmak üzere böyle bir teşebbüse destek verdiler ve yolumuzu açtılar. Hatta öylesine açtılar ki, yolumuz bile yoktu ilk başta. Diğer taraftan belediyelerin verdiği destek en çok eğitim alanında önem kazanıyor. Maddi destek olmasa da , belediyelerin verdiği destek çok önemli. 5 yılda 300 bin öğrenci eğitim programlarımıza katıldı. Bu sayılar Milli Eğitim Bakanlığı, belediyenin desteğiyle oluyor. Otobüslerle taşınıyor öğrenciler müzeye. Liselere, üniversitelere gidip biz bu sergileri tanıtıyoruz.
Sponsorlar öne çıkıyor
Sizce neyi başardınız da sponsor desteği almakta hiç zorlanmadınız? Çünkü neticede Eczacıbaşı gibi bir soy ismi var ve biliyoruz ki Türkiye'de kimse kimsenin işine destek vermez, herkes kendisi ön planda olmak ister. Ama bakıyorum size hep büyük şirketler destek veriyor...
Doğru söylüyorsunuz ama biz araştırma yaptırdık ve gördük ki İstanbul Modern ile Eczacıbaşı ismi arasında çok güçlü bir bağ bulunmuyor. Hatta başka kurumlar ön plana çıkıyor.
Mesela kim öne çıkıyor?
Mesela Türk Telekom, Hedef Alliance, Garanti öne çıkabiliyor. Çünkü onlar da önemli bir destek veriyorlar.
Bundan memnun oluyor musunuz?
Ben bundan çok memnun oluyorum.
Eczacıbaşı çıksın istemez miydiniz?
Ama bakın bu gerçeği yansıtıyor. Bütün sponsor şirketler destek veriyor o zaman neden biri öne çıksın ? Eczacıbaşı kadar kuvvetli, eşdeğerde sponsorlarımız var. Onların da müzenin yönetiminde söz hakkı var. Biz onlara danışıyoruz, kurullarımızda temsil ediliyorlar. Hedef Alliance'a, Türk Telekom'a, Garanti'ye, Marshall'a değişik konularda danışıyoruz.… Onlardan çok bilgi alıyoruz, ve güzel bir sinerji oluşuyor. Zaten İstanbul Modern, tek bir kurumun desteğiyle bir şey yapamaz, bu kadar serginin, etkinliğin altından kalkamaz. Kimse birbirini ezmiyor İstanbul Modern'de ve sonunda İstanbul şehri kazanıyor.
Çağlayan'ı 2 haftada 16 bin kişi gezdi
Oya Eczacıbaşı, moda tasarımcısı Hüseyin Çağlayan'ın sergisine büyük ilgi olduğunu ve 2 haftada 16 binden fazla kişinin ziyaret ettiğini söylüyor. Eczacıbaşı, "Özellikle ücretsiz perşembe günleri müzenin ziyaretçi sayısı tavan yapıyor, LED'li elbiseye olan ilgi çok büyük. Sergiye paralel çocuklar ve gençler için de ücretsiz atölyeler açtık" diyor.
Bağışlarla engellilere eğitim yaptık
Yılda ortalama kaç sergi yapıyorsunuz?
Şimdiye kadar yılda 4 sergi açtık artık 3 sergi olacak. Yurtdışından eserler geldiği zaman özellikle sigorta maliyetli oluyor. Ancak dört sigorta şirketi de sponsorumuz ve biz bu destekle daha büyüyebiliyor, yeşerebiliyoruz.
Müzeye gelir elde etmek için ilk defa gece düzenlediniz ve hatırlıyorum mesela işadamı Mübariz Mansimov müzeye en büyük geliri sağladı o gece…
O gece İstanbul Modern'e anlamlı bir detek sağlandı.500 misafir vardı ve en büyük desteği Türk Bayrağı'nı satın alıp Silahlı Kuvvetler'e hediye eden Mansimov yaptı ve bu destekle biz anne çocuk eğitim, görme ve zihinsel engelliler için çeşitli eğitim programları yaptık. Yani sosyal projelerimiz çok gelişti.
Sergilerin uydusunu Anadolu'ya götürmek isteriz
Beş yıl önce Diyarbakır'da bir müze projeniz vardı ama sonra İstanbul Modern'in yükünden dolayı hayata geçirememiştiniz. Şimdi böyle bir düşünce var mı?
İstanbul Modern'in benzerlerini başka kentlerde de kurmak yönünde ileriye yönelik bazı düşüncelerimiz var ancak bunun için şimdilik erken olduğunu düşünüyoruz. Hem bütçesi önemli hem de ilgi isteyen bir iş müzecilik. İstanbul Modern'in gördüğü ilginin karşılığını verebilmesi için buradaki çalışmalarımıza öncelik veriyor kaynaklarımızı geliştirmeye çalışıyoruz. Müze sürekli yeni projelerle yaşayan bir yer. Dinamik bir çekim merkezi olan konumumuzu korumak için çalışıyoruz.
Anadolu'da zor ulaşılabilen yerlerle müzenin bağlantısı var mı?
Var tabii. Anadolu'dan öğrencilerin getirilmesini organize ediyoruz zaman zaman.