Cumhuriyetin ilk yıllarındaki yerleşim planlarının sürekli değiştirilmesi, araç trafiğe öncelik verilmesi ve popülist politikalarla birlikte gelen düzensiz kentleşme başkenti "meydansız" bıraktı. Avrupa başkentleri, araç trafiğine kapalı dünyaca ünlü meydanlara sahipken, Ankara'daki Kızılay, Ulus, Tandoğan meydanlarının ortasından "otobanı" andıran yollar geçiyor. Cumhuriyetin ilk yıllarından kalan Kızılay, Ulus fotoğrafları bugünkü yerel yöneticilere belediyecilik dersi veriyor.
Meydanlar, ülkelerin simgeleri olması bakımından önem taşıyor. Avrupa ülkelerindeki meydanların birçoğu trafiğe kapalı. Ancak başkentin en önemli meydanları olan Ulus ve Kızılay, her gün biraz daha araç yoğunluklu hale geliyor. Kentle özdezleşen Atatürk Bulvarı adeta "otobana" dönüştürülürken, Tandoğan Meydanı'ndaki güzelim heykelin bugün nerede olduğu bile bilinmiyor. Kızılay'daki Güven Anıtı, havuzları, Abdi İpekçi Parkı'ndaki heykel ve havuzlar bu sayfalarda onlarca kez dile getirilmesine karşın, ısrarla çürümeye terk ediliyor, bakımları yapılmıyor. Oysa Avrupa başkentlerindeki geniş meydanlar insanların rahatça dolaşabilecekleri alanlar olarak korunuyor, ağaçlandırılıyor. Kentleriyle özdeşleşen ve araçların değil, yayaların hakim oldukları bazı başkent meydanlarından örnekler şöyle:
Trafalgar Meydanı
İngiltere'nin başkenti Londra'da bulunan meydan, yaklaşık 200 yıllık bir geçmişe sahip. Adını 21 Ekim 1805'te, İngiltere ile Fransa-İspanya kuvvetleri arasında yapılan savaştan alan meydanda, başta Amiral Nelson Sütunu olmak üzere İngiltere için önemli heykeller bulunuyor. Resmi internet sitesinde meydanla ilgili şu sözlere yer veriliyor: "Trafalgar Meydanı'nda vakit geçirmeden Londra gezisi tamamlanmış sayılmaz."
Concorde Meydanı
Fransa'nın başkenti Paris'te bulunan meydan, bitiminde başlayan Şanzelize Bulvarı'yla birlikte, ülkenin "Aydınlanma Çağı" simgeleri arasında yer alıyor. Meydanın tam ortasında ise Mısır'dan getirilen Luksor Dikilitaşı bulunuyor. Ülkenin en önemli otellerinden biri kabul edilen Crillon Oteli de meydanda bulunuyor. Birçok lüks kafe ve restoranın bulunduğu Şanzelize Bulvarı ise Zafer Takı Anıtı'yla sonlanıyor.
 |
| Böyle oldu |
Bir meydanlar şehri olan Roma'da bulunan Venezia, Spagna ve Navona Meydanları, gezginler tarafından sıkça ziyaret ediliyor. Hava kirliliğini önlemek amacıyla sınırlı araç trafiğine izin verilen Roma'da ayrıca tarihi Aşk Çeşmesi ve Colloseum yapıları da bulunuyor.
Hyde Park
350 dönümlük alanıyla Londra'nın en büyük açık alanlarından biri olan Hyde Park, çeşitli etkinliklere ve yaz konserlerine ev sahipliği yapıyor. Parkın en önemli özelliği ise insanların parkta bulunan bir kürsüye çıkıp dilediklerini söyleyebilmesi. Birçok kuş çeşidinin bulunduğu Hyde Park'ta binicilik ve paten gibi sporlar da yapılabiliyor.
Restauradores
Portekiz'in başkenti Lizbon'da bulunan meydan, tarihi zenginlikleriyle dikkat çekiyor. 1640 yılında Portekiz'in İspanya'dan bağımsızlığını kazanması anısına açılan meydanda, zaferi simgeleyen bir dikilitaş bulunuyor. Lizbon'da bulunan bir diğer meydan, Ticaret Meydanı ise tarihi güzellikleri bakımından gezilmeye değer.
Eski Şehir Meydanı
Çek Cumhuriyeti'nin başkenti Prag'da bulunan meydan, 600 yıllık bir geçmişe sahip. Tarihi binaları ve ihtişamlı kiliseleriyle mutlaka görülmesi gereken bir yer olarak da tanımlanan meydan, araç trafiğine kapalı. Lüks kafeler ve alışveriş merkezlerinin de bulunduğu meydan, 12. yüzyılda pazar yeri olarak kullanıldı. Meydana 5 dakika uzaklıkta ise Çek Cumhuriyeti'nin en önemli meydanları arasında yer alan Wenceslas Meydanı bulunuyor. Bu meydan, Çek Cumhuriyeti'nin "kalbinin attığı yer" olarak da tanımlanıyor.
Kahramanlar Meydanı
Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de bulunan Kahramanlar Meydanı, görkemli törenlere ev sahipliği yapıyor. Etrafında çeşitli sanat galerilerini barındıran meydan, Türk Konsolosluğu'na beş dakika uzaklıkta. Ülke yurttaşları tarafından "kahraman" olarak nitelendirilen meydanda, Macar Kralları'nın heykelleri bulunuyor. Kentin Peşte bölümünde yer alan Vaci Utca Caddesi ise trafiğe kapalı. Bu cadde de kentin ünlü kafe ve alışveriş merkezleri yer alıyor.
Öncelik araç değil insan
- Josipa Jelacic Meydanı: Hırvatistan'ın başkenti Zagreb'te bulunan Josipa Jelacic Meydanı, şehir halkının buluşma noktası olarak tanımlanıyor. Birçok pandomimcinin ve sokak müzisyeninin bulunduğu meydan, adını geçmişte Osmanlı akınlarını durduran Zagreb valisinden alıyor.
- Dam ve Leidse Meydanları: Dünyaca ünlü iki meydan Hollanda'nın başkenti Amsterdam'ı süslüyor. Kraliçeye taç giydirme törenleri, Dam Meydanı'nda düzenleniyor. Dam Meydanı'ndan kraliyet sarayına giden yol, saat 23.00'ten itibaren araç trafiğine kapalı.
- Monastiraki Meydanı: Yunanistan'ın başkenti Atina'da bulunan meydan alışveriş merkezlerini ve eski bir Bizans kilisesini barındırıyor. Meydanın yakınlarındaki Athinas Sokağı 1999'dan bu yana araç trafiğine kapalı.
- Bağımsızlık Meydanı: Ukrayna'nın başkenti Kiev'de bulunan meydanın yakınlarındaki Kreşatik Caddesi hafta sonları trafiğe kapalı tutuluyor.
- Plaza Mayor: İspanya'nın başkenti Madrid'de bulunan meydan, 400 yıllık geçmişe sahip. Büyük bir çarşının, kafelerin ve sokak müzisyenlerinin bulunduğu meydan motorlu araç trafiğine kapalı.
- Şehir Meydanı: Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da bulunan meydanın bir kısmı araç trafiğine kapalı. Trafiğe kapalı olan bu alanda, Kopenhag halkı spor da yapabiliyor.
- Varşova Meydanı: Polonya'nın başkenti Varşova'da bulunan meydan, hafta sonları trafiğe kapalı. Meydan, 2. Dünya Savaşı yıllarında, Naziler tarafından tahrip edildi. Savaş sonrası onarılarak Varşovalıların kullanımına açıldı.
- Kızıl Meydan: Rusya'nın başkenti Moskova'da bulunan Kızıl Meydan, 73 bin metrekare büyüklüğünde. Rusya'nın en büyük simgelerinden biri olarak kabul edilen meydan, 15. yüzyıldan bu yana çeşitli gösterilere, geçit törenlerine ev sahipliği yapıyor. Araç trafiğine kapalı olan meydanın kuzeyinde Devlet Tarih Müzesi, güneyinde de Saint Basil Katedrali bulunuyor. Meydan SSCB döneminde komünizmin simgesiydi.