Bodrum Kalesi Sualtı Arkeoloji Müzesi'ndeki zindanın girişindeki 'Tanrı'nın Bulunmadığı Yer' yazısının orijinal olup olmadığı tartışma konusu. Müzenin eski müdürü Oğuz Alpözen yazının tarihi olduğunu belirterek, kanıt olarak 1999'daki Kültür Bakanlığı raporlarını gösteriyor.
Bodrum Kalesi'ndeki Saint Jean Şövalyeleri tarafından işkencehane olarak kullanılan 500 yıllık zindan 1994 yılında dönemin Kültür Bakanı Fikri Sağlar ve Müze Müdürü Oğuz Alpözen tarafından restore edilerek açıldı.
Zindanın girişindeki Latince 'Inde Deus Abest' yani 'Tanrı'nın Bulunmadığı Yer' yazısı 1999 yılında da soruşturma konusu oldu. Kültür Bakanlığı başmüfettişlerinden Oktay Ersen'in başkanlığındaki bir heyet yazının orijinal olup olmadığını araştırmak için inceleme yaptı. İnceleme kapsamında, müzenin eski müdürü Oğuz Alpözen, arkeolog Mehmet Özgenç, Müze Müdür Yardımcısı Aykut Özer ve teknik ressam Behçet Dinçer konuyla ilgili ifade verdi.
Yazıyı sonradan kazıyarak yazdığı iddia edilen Behçet Dinçer ifadesinde, yazıyı kendisinin yazmadığını ve sadece kök boya ile üzerinden geçtiğini söyledi. Dinçer, "iç giriş üzerindeki 'Tanrı'nın Bulunmadığı Yer' anlamına gelen Latince yazı vardı. Müdürün isteği üzerine orayı fırçayla temizledim ve kırmızı kök boyayla üzerinden geçtim. Yazının daha belirgin hale gelmesi için üzerinden sert bir cisimle geçmem söz konusu değildir. Yazının hiç olmaması ve müdür beyin isteği üzerine tarafımdan yazılması söz konusu değildir" dedi.
Alpözen: "Tarih katline izin verilmemeli"
Bodrum Kalesi Sualtı Arkeoloji Müzesi eski Müdürü Oğuz Alpözen ise yazının orijinal olmadığı iddialarına tepki gösterdi. Alpözen, zindanın 1992 ve 1994 yılları arasındaki kazı ve restorasyon çalışmalarının Kültür Bakanlığı Anıtlar ve Müzeler Genel Müdürlüğü, İzmir Röleve ve Anıtlar Müdürlüğü ve Döner Sermaye Müdürlüğü tarafından gerçekleştirildiğini belirtti.
Oğuz Alpözen, "bakanlığın 1999'daki raporları şu anda bende ve bakanlıkta mevcut. Bodrum Kalesi'nin tarihi geçmişi ile sık sık oynayarak tarihi yok etmeye çalışanlar, Hindistan'da Buda'yı makineli silahla tarayan zihniyetin aynısıdır. Tarihi katletmelerine izin verilmemesi gerekir" dedi.
Bakanlık: "Yazı kaldırılmayacak"
Kültür Bakanlığı'nın 1999'daki soruşturmasında "yazı orijinal" diyen Behçet Dinçer'in 2005 yılı sonundaki soruşturmada ise "yazıyı eski müdürün baskısıyla ben yazdım" dediği belirtiyor. Doğan Haber Ajansı'na konuşan Behçet Dinçer, çelişkili ifadeler kullanıyor. Dinçer, "yazıyı yazdım ya da yazmadım diyemem. Bakanlığın yaptığı açıklamanın arkasındayım" diyor.
İddialar üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı bir komisyon oluşturarak müzede inceleme yapacak. Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç, yazının orijinal olsa da olmasa da yazının silinmeyeceğini söyledi.
Muğla Valisi Temel Koçaklar da, olayla ilgili soruşturma başlattıklarını, müze eski müdürü Oğuz Alpözen hakkında, tarihi esere zarar vermekten dolayı yasal işlem başlatacaklarını açıkladı.
Müze Müdürü Yaşar Yıldız'ın ise bu konuda açıklama yapmasına Kaymakam Abdullah Kalkan'ın talimatıyla yasak getirildi.
Yazının tarihi olmadığı iddiası
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü Orhan Düzgün'ün tartışma yaratan yazıyla ilgili açıklaması ise şöyle:
Ekim 2005: Kültür ve Turizm Bakanlığı, müracaat ve şikayetler nedeniyle yazının incelenmesi için Muğla Valiliği'ne başvurdu. Uzmanlardan oluşan komisyon incelemesinde, yazının geçmiş dönemlerde müzede görev yapan Müze Müdürü Oğuz Alpözen tarafından müzede görevli teknisyen Behçet Dinçer'e taşın üzerine kazıma yaptırılarak zorla yazdırıldığı ortaya çıktı. Yazıyı yazan teknisyen, adı geçen müdür tarafından 'bu yazıyı yazdırdığımı kimseye söyleme, söylersen seni bu müzeden tayin ettiririm ' şeklinde tehdit edildiğini söyledi.
28 şubat 2006: Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Muğla Valiliği'ne gönderdiği yazı ile Türkçe ve İngilizce açıklaması bulunan tabelaların kaldırılmasını istedi.
Zindanın geçmişi
Dönemin kale komutanı olan Bizans Ordu Komutanı Jacgues Gatineu tarafından 1512-1514 yılları arasında yaptırılan yer, Saint Jean Şövalyeleri tarafından işkencehane ve zindan olarak kullanılıyordu. Girişteki yazının buranın 'işkencehane' olmasından ileri geliyor. Zindan 5 ocak 1523’te kalenin Osmanlılar’ın ele geçmesiyle duvar örülerek kapatılmıştı.
CHP'den soru önergesi
Tartışmalar sürerken, CHP İzmir Milletvekili Hakkı Ülkü, Bodrum Müzesi'ndeki yazı krizi konusunda Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç tarafından yanıtlanması istemiyle yazılı soru önergesi verdi. Ülkü soru önergesinde, "500 yıllık geçmişi olan ve Saint Jean Şövalyeleri tarafından 'zindan ve işkencehane' olarak kullandığı için 'Tanrının Bulunmadığı Yer' denilen ve 1500'lü yıllar boyunca bu adla anılan zindanın 'tarihi değeri olmadığı' görüşü neye dayanılarak ileri sürülmektedir? Yazının 'tarihi değeri olmadığı' kim tarafından belirlenmiştir? Türkiye'nin herhangi bir yerinde, bir yazının, bir kitabenin, bir eserin 'tarihi değeri' olup olmadığı Bakanlığınız tarafından hangi kriterlere dayandırılarak belirlenmektedir? Bir eserin 'Tarihi değer' olarak adlandırılması için en az kaç senelik geçmişi olması Bakanlığınız tarafından uygun bulunmaktadır? Kültür ve Turizm Bakanlığı, tarihi geçmişimize ve değerlerimize sahip çıkmak durumunda değil midir?" diye sordu.