Ege’nin hayat damarlarından Büyük Menderes Nehri’nde kirlenme yılardır bölge halkının gündemi... Bölgedeki sanayi atılımı Denizli, Aydın, Uşak gibi illerin yüzünü güldürürken doğayı küstürüyor. Aşağı Büyük Menderes havzasına kurulu Uygarlıklar Vadisi (Meandros), göller ve akarsulardaki aşırı kirlilik gözle görülür hale geldi. Ekosistemi Koruma ve Doğa Sevenler Derneği (EKODOSD) Kuşadası yetkilileri, Doğal Hayatı Koruma Vakfı, Büyük Menderes Platformu ve ziraatçiler bölgenin çığlığı olmuş.
Sanayi atıkları akını
Büyük Menderes Nehri’ne sanayi, evsel ve kentsel atıkların verilmesiyle binlerce yılda oluşan ekolojik dengelerin bozulduğunu belirten EKODOSD Kuşadası yetkilisi Bahattin Sürücü, “Büyük Menderes Nehri’nin sularıyla yetiştirilen ürünleri yiyen bölge insanının zararlı kimyasallara maruz kaldığını” dile getirdi. Tarım ilaçlarının kirlilikte büyük payı olduğunu aktaran Sürücü, “Özellikle Çivril’den ötesi, Uşak’tan, Denizli ve Aydın Organize Sanayi’den Menderes’e karışan akarsuların deri sanayisi atıkları ve evsel atıklar kirliliğin ana nedeni. Arıtma sistemleri çok azında var. Bunu sürekli gündeme getirmeye çalışıyoruz” diye konuştu. Aşağı Menderes, Bafa ve Azap Gölü’nün bütün kirliliği topladığını belirterek, “Menderes’e kaynak teşkil eden Çine ve İkizdere’ye barajlar yapıldı. Çine Barajı ekim ayında devreye girecek. Eskisi gibi yerleşim alanlarını sular altında bırakan taşkınlar olmayacak ama bu çoraklığa ve kuraklığa yol açar mı bilinmiyor” dedi.
Bafa Gölü'nün suya ihtiyacı var
Sürücü, “Barajlarda toplanan suyun DSİ tarafından sadece tarıma değil Bafa Gölü’ne, Büyük Menderes deltasına da verilmesi gerekirken bu planlamalarda yer almıyor. Oysa buralara su tahsisinin yapılması Ramsar Sözleşmesiyle uluslar arası güvence altında. Türkiye’nin en önemli kuş potansiyelinin, nehir ekosisteminin olduğu göller su olmadan yaşayamaz. Bafa Gölü’nde, inanılmaz bir alg oluşumu mevcut. Koku yapıyor. Bafa’nın ihtiyacı olan su yaz aylarında kesinlikle verilmiyor, Menderes’le bağlantısı kesiliyor. Yavru balık üretim tesisleri suları göle akıyor. Ege ve Dokuz Eylül Üniversitelerinin raporlarını bekliyoruz” dedi.
Azap Gölü'nde ekosistem çöktü
Yaz ayında üç ay Azap Gölü’nü takip ettiklerini belirten Sürücü, “Azap Gölü’nde ekosistem tamamen çöktü, metan gazı oluşmaya başladı. Tarımsal ilaçlar ve Menderes’in kirliliğinden dolayı balıklar, yılanlar hatta kuşlar ölmeye başladı. Sazlar yok oluyor. Bunları gözle görüyoruz, incelemeye bile gerek yok. Isparta Süleyman Demirel Üniversitesi Ereğli Su Ürünleri Fakültesi’nden uzmanlarla birlikte çalışmalar yürütüyoruz. Gölün DNA’sını çıkaracaklar. Çevre Orman Bakanlığı ile Tarım Bakanlığı’nın sanayiyi arıtmaya zorlaması lazım. Yıllardır süren kirliliğe çözüm bulunamıyor. Menderes’in eski yıllarda olduğu gibi pırıl pırıl akmasını istiyoruz” dedi.
'Hepimiz suçluyuz'
Büyük Menderes Nehri’ni Denizli’den bu yana atıklar atılıyor. Sanayinin alt yapı eksikliği Türkiye’nin en büyük sorunu. Bu çağda hala arıtma tesislerini konuşuyorsak bu bölgedeki belediye başkanları, sivil toplum ve ziraat odası başkanlarının, dolayısıyla hepimizin eksikliğidir. Bir an önce temiz suya, iyi bitki ve sebze elde etmeye ihtiyacımız var. Üniversitelerin hızlı davranması lazım.