Mayor Sinagogu'nun 'Moleküler' Yapısı Üzerine



Hasköy'deki eski Mayor Sinagogu’nda Serge Spitzer tarafından gerçekleştirilen çağdaş sanat yerleştirmesi, Türkiye ve yurtdışından önde gelen kültür sanat insanlarını bir araya getirdi. 20 Şubat 2010 Cumartesi günü garajistanbul'da gerçekleştirilen forumda; sanat ve mimarinin yanı sıra Molecular (ISTANBUL) yerleştirmesinin gündeme taşıdığı sosyokültürel boyut irdelendi.

“İçerik olarak Bağlam Heryerde? / Context as Content Everywhere?” konulu forumda, çağdaş sanat alanının Türkiye ve yurtdışındaki önemli isimlerini İstanbul’da bir araya getirdi. Forumda, objelerin ve mekânların bir bağlam içinde sanat haline dönüştüğünün ve yapıların, farkındalığın hayata geçmesini sağladığı belirtildi.

Bir anlamda tesadüflere dayanan Molecular (ISTANBUL) projesindeki mekânın; mimari, kültürel, toplumsal ya da tarihi açıdan gelecekte ne gibi bir işlev üstlenebileceğinin ele alındığı forumda, Serge Spitzer’in yerleştirmesinin, içsel olarak tespit edilmiş bir yapı içinde, moleküllerin dış dünyaya saçılışını ve dışsallık dünyasına dağılımını anlattığı ifade edildi.



Serge Spitzer’in moderatörlüğünde gerçekleşen foruma, Londra’dan Chipperfield Architects’in kurucusu David Chipperfield, Sydney Bienali küratörü David Elliot, Linz’den Lentos Müzesi Sanat Yönetmeni Stella Rollig, Berlin’den Chipperfield Architects’in direktörü Alexander Schwarz, Paris’ten Palais de Tokyo’nun direktörü Marc-Olivier Wahler, İstanbul’dan Ali Akay, Ferda Keskin ve Nevzat Sayın katıldı.

"Kırılgan Güzellik": Mayor Sinagogu

Serge Spitzer, Hasköy’deki eski Mayor Sinagogu’nda yaptığı çağdaş sanat yerleştirmesinin, durumdan ortaya çıkmış bir proje olduğunu, ve keşfedilmemiş bir yeri keşfettiğini dile getirdi.

Yerleştirmenin, mimari ve sanatsal bağlamda tartışıldığı panelin konuşmacılarından Chipperfield Architects’in kurucusu David Chipperfield, eski Mayor Sinagogu’nu, “Farklı katmanların altına gömülü organik bir yapı” olarak değerlendirirken yerleştirmeyi, “derin ve romantik” olarak tanımladı. Chipperfield, Molecular (ISTANBUL) projesinin, eski Sinagog’un ileride ne olacağı konusunu gündeme getirmesi bakımından da önemli olduğunu vurguladı.

Projeyi, “kırılgan güzellik” olarak tanımlayan Chipperfield Architects’in direktörü Alexander Schwarz, Mayor Sinagogu’nun anlamının bu yerleştirme ile birlikte çoğaldığını söyledi. Yerleştirmenin ortamı bir yandan boşaltırken diğer yandan yeni anlamlarla doldurduğuna değinen Schwarz, projenin tüm mekâna yayılmamasında, bedenler için de yer bırakılmış olmasının önemini belirtti.

Panelistlerden Nevzat Sayın ise, mimari yapının geçirdiği evrelere değinerek, Mayor Sinagogu’ndaki yerleştirmenin bu evrimin en iyi örneklerinden biri olduğuna işaret etti. Tanrının dahi sıfırdan başlamamasının ilginç olduğunu söyleyen Sayın, eski Mayor Sinagogu’nun dinsel bir yapıyken bağımsız yapı haline getirilmesini örnek gösterdi. 

Molecular (ISTANBUL) Projesi

Sanatçıları İstanbul'la buluşturan platformlar oluşturmak hedefiyle, "41°–29° İstanbul"un girişimiyle hayata geçirilen Molecular (ISTANBUL) projesi kapsamında, Macar asıllı sanatçı Serge Spitzer, Hasköy’deki Mayor Sinagogu’nda bir yerleştirme gerçekleştirdi. Sanatçının mekânla kurduğu ilişkiden yola çıkarak düzenlenen “İçerik olarak Bağlam Heryerde? / Context as Content Everywhere?” konulu panelde konuşan Serge Spitzer bu ilişkiyi şu sözlerle dile getirdi: 

“İstanbul’un ekonomik, sosyal ve politik nedenlerle zaman içinde geçirdiği değişimin etkisiyle parçalanan mekânın dokusu beni çok etkiledi. Hemen bir şeyler yapmak istedim. Bu yerleştirmenin, tıpkı 'simyasal bir reaksiyon'da olduğu gibi sorunlarla kaynaşarak ve yüzleşerek, gerçekliğin farklı katmanlarda okunmasını sağlamasını hedefledim.”

İstanbul Hasköy’deki eski Mayor Sinagogu'nun, “41°–29° İstanbul” tarafından ileride bir kültür merkezine dönüştürülmesi planlanıyor.

“Molecular (ISTANBUL)” yerleştirmesi, hafta içi her gün 11.00-16.00 saatleri arasında görülebilir.