Türkiye'de inşaat sektörü hem konut arzından aldığı güçlü rüzgârla hem de ticari gayrimenkule olan yatırımın hız kazanmasıyla son iki senede büyük bir sıçrama yaşadı. Onlarca yeni alışveriş merkezinin ve binlerce yeni konutun inşasına başlanan 2005'i 'altın yıl' kabul eden sektör, pek çok alt segmentini de harekete geçirdi.
Son dönemde inşaat makinelerinin en çok önem kazananı da kule vinçler oldu. Kule vinçlerin şantiyeye en büyük katkısı, tamamlanma sürecinde yüzde 40 tasarruf sağlaması ve depreme dayanıklı tünel kalıp sisteminde kullanımının şart olması. Türkiye'de şu anda aktif olarak çalışan bin 500 adet kule vinç var, ancak bu sayı sektördeki işleyiş hızına yetmiyor. Üstelik makinenin ithalat organizasyonu da oldukça zahmetli.
Yoğun talebi gören ve 1995'ten beri faaliyette olduğu Türkiye pazarında sağlam bir yer edinmeyi hedefleyen İtalyan firma FM Gru, tüm bu nedenlerden ötürü Türkiye'de kule vinç üretimine başlama kararı aldı. Şirketin Türkiye operasyonundan sorumlu ortağı Cem Bıyık da Türkiye'yi Doğu Avrupa, Asya ve Ortadoğu'nun ihracat üssü yapma amacındaki İtalyanların bu kararı nasıl verdiğini anlattı:
- Sizin FM Gru ile biraraya gelmeniz nasıl gerçekleşti?
İngiltere'de üniversitede okurken arkadaşlarım vasıtasıyla firma ile bağlantı kurdum. Okuldan sonra Avusturya'ya gittim ve sonra da İtalya merkeze transfer oldum. 2005'te Türkiye'de gayrimenkul sektörü çok büyük bir sıçrama gösterip yapılaşma patlayınca beni Türkiye'ye gönderdiler. Fakat şirketin buradaki varlığı 1995'e dayanıyor. Distribütörler vasıtasıyla Türkiye'ye kule vinç satışı yapılıyordu. Ben geri döndükten sonra ADV Grup bünyesinde ADV Makine'yı kurdum ve FM Gru'nun satış ve kiralama işlerini üstlendim.
500 adetlik kapasite
- Türkiye'de kule vinç pazarının son durumu nedir?
Şu anda pazara üç firma hâkim durumda. Biri Fransız, diğeri Alman iki rakibimiz var ve üçüncü firma da biziz. Pazar payımız yüzde 25-30 aralığında seyrediyor. Türkiye'de kullanımda olan eli yüzü düzgün bin 500 adet kule vinç var.
- Peki 2005'te yapılaşmanın büyük hız kazanmasından önce durum nasıldı?
Size şöyle bir örnek verebilirim; FM Gru'nun Türkiye'ye satış yaptığı 1995 ile 2005 yılları arasındaki 10 yıllık dönemi kapsayan periyotta toplam 150 adet civarında kule vinç satıldı. 2005'ten 2007'nin bu zamanına kadar FM Gru'nun yaptığı kule vinç satışı ise 250 adedi buldu. Yani 10 senede satılanın neredeyse iki katına sadece iki yılda ulaşıldı. Geçmişte yılda 15 adetlik satış yapılırken 2005'ten itibaren senede 75 adet vinç satılır oldu. Talep beş katına çıktı.
- Firma buna paralel olarak farklı stratejiler geliştirmiyor mu?
Tabii ki bakış açısı değişti. Artık Türkiye'de üretime geçmeye karar verildi. Türkiye'nin tek kule vinç fabrikasını açacağız; çünkü şu anda kullanımda olan bin 500 kule vinç, Türkiye'deki iş hızı için yeterli değil. Ayrıca kule vincin ithalatı da makinenin çok komplike olması dolayısıyla zor bir organizasyon. Oysa zaman her işte çok önemlidir.
- Türkiye'de üretime geçmeye İtalyanlar kolay razı oldu mu?
FM Gru'nun şu anda yalnız İtalya'da ve Brezilya'da üretimi var. Yani Türkiye üçüncü üretim ülkesi olacak. Aslında ciddi talebe rağmen Türkiye'nin çok da istikrarlı olmadığını düşünüyorlar. Fakat öylesine önemli bir yerde ki Türkiye onlar için... Türkiye kendi inşaat gelişimi dışında Romanya ve Bulgaristan gibi iki genç ve gelişmeye yeni başlayan AB ülkesine çok yakın. Diğer taraftan Rusya, Kazakistan, Ukrayna gibi enerjinin bol olduğu ve bu işten kazanılan paranın inşaata kullanıldığı pazarlar var. Suların durulmasını beklediğimiz Irak var. Bu şartlar altında hem iç pazarın kalitesi, hem de dışarıya mal satılabilecek konumu nedeniyle Türkiye imalat yapmak adına en doğru lokasyon. Bir de tabii ki partnerlerine güveniyorlar.
- Fabrikayı nereye kurmayı düşünüyorsunuz?
İstanbul'a yakın olacak. Düzce taraflarını düşünüyoruz. Teşvikten de yararlanabilmek adına bir organize sanayi bölgesi (OSB) mantıklı tabii. İnşaata bir sene içinde başlarız. Her şey kâğıt üzerinde projelendirildi; tüm hazırlıklar tamam ama başlamaya vakit yok. Onlar da biz de ful çalışıyoruz ve işlere yetişemiyoruz.
- Yatırım bütçesi ve kapasite ne kadar olacak?
20 milyon Euro kadar bir yatırım planlandı. Kapasite ise yıllık 500 bin vinç olacak. Fakat ilk etapta 200 adet kadar vinç üreteceğiz. Bu sayıyı üç yılda 500'e çıkarmayı hedefliyoruz. İlk anda değil de yavaş yavaş çıkmak gerekir basamakları. 150 kişi istihdam edeceğiz. Bununla birlikte taşeronlar da harekete geçecek. Çelikçi, motorcu, nakliyeci, elektrikçi... Fakat Türkiye'de imalat olmadığı için hammadde zorluğu var. O nedenle bazı ithal malzemeler ile çalışılacak. Yaklaşık 15-20 sektör bu hareketten para kazanacak.
- Vinç fiyatları nedir bu piyasa koşullarında?
Bizim şu anda kirada 20 adet vincimiz var ama çoğu satılık. Üç yıl garantili satış fiyatı ise ortalama 200 bin Euro. Ancak satış sonrası servis hizmet daha çok para kazandırır. Çünkü vinçler sökülüp taşınıp tekar kurulabilir ve periyodik bakımları var. Kiralar ise şu anda olması gerekenden çok yüksek; çünkü vinç yok piyasada yeteri kadar. Avrupa'da bu fiyat 2 bin Euro'dur; Türkiye'de 10 bin YTL. Ancak biz üretime geçince fiyatlar da mutlaka düşecektir. Çünkü sadece nakliye maliyeti 25-30 bin Euro. Türkiye'de sektör kule vinci öğrendi ve faydalarını keşfetti. Artık onsuz çalışmıyorlar. Bugün bu süratta minumum 10 bin tane kule vinç çalışması lazım. Ciddi bir boşluk var. hatta kriz yaşanıyor denebilir. Geçen yıl hele çok felaketti. Vinçsizlikten işi yarım kalan, geç biten, sorun yaşayan çok firma oldu.
- Piyasanın durulması imalat planlarını bozmadı mı?
Hayır, bilakis böyle olması gerekiyor. Çok hızlı olması herkes için zarar. Eski hızına ulaşığı zaman müteahhit de mağdur oluyor, tedarikçiler de... Hiçbir şey yetişmiyor, sıkıntı oluyor. Şu andaki sağlıklı bir sürat.
Kule vinç kullanmanın avantajı ne?
- Özellikle depreme karşı dayanıklılık sağlayan tünel kalıp sistemiyle çalışan şantiyelerde kule vinç kullanımı kaçınılmaz. Çünkü vinçle taşınan kalıpların katlar üzerine nokta atışı ile düzgünce yerleştirilmesi gerekiyor.
- Hızlı çalışmayı sağladığından inşaatın tamamlanma süresini yüzde 40 kısaltıyor.
- Malzemeleri kaldırdıktan sonra inşaatın içinde istenen noktaya bırakabildiğinden 40-50 işçinin görevini yapıp maliyeti düşürüyor.
FM Gru'nun dünyada 34 bin vinci var
Senelik kule vinç üretimi 2 bin adet.
- Dünyadaki aktif vinç sayısı n4 bin adet.
- İtalya'da pazar lideri, dünyada ilk üç şirketten biri.
- Kuzey Amerika'dan Nijerya'ya dünyanın her yerine ihracatı var.
- Hedef, açılacak fabrika ile Türkiye'yi en önemli üç ülkeden biri haline getirmek.