Alüminyum üretim tesislerindeki atık kızıl çamur ve polimer malzemelerin karışımıyla piyasadaki kiremitlerden 5 kat daha hafif çatı malzemesi üretildi. Patenti alınan yeni ürünün ağırlığı azaltacak olması nedeniyle yapıların depremde daha az hasara uğrayabileceği belirtiliyor.
Sakarya Üniversitesi (SAÜ) Mühendislik Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Akın Akıncı, alüminyum üretim tesislerinde boksit cevherinin ayrıştırılmasıyla ortaya çıkan atık kızıl çamurdan çatı kaplama malzemesi üretti. Kızıl çamurun enjeksiyon kalıplama yöntemiyle polimer malzemeyle birleştirilmesiyle üretilen yeni çatı malzemesi, kilden üretilen kiremitlerden 5 kat daha hafif. Solunması durumunda sağlığa zararlı olduğu gerekçesiyle korkulan kırmızı çamur, patenti alınan malzemenin seri üretime geçmesi ile ekonomiye kazandırılacak.
Akıncı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, doktora çalışması kapsamında atık kızıl çamur ile yeni malzemeler üretmek üzerinde çalıştığını söyledi.
Kızıl çamurun tesislerdeki belirli işlemlerin ardından ortaya çıktığını belirten Akıncı, ''Öncelikle boksit cevheri alınıyor. Boksit cevheri öğütme işlemlerinden sonra kostikle muamele edilerek işlemlere devam ediliyor. Bu sırada kırmızı çamur denilen, içeriğinde alüminyum, demir oksit ve kostik bulunan sıvı haldeki çamur pompayla dışarıdaki havuza pompalanıyor. Bu malzemenin kullanım alanı çok sınırlı. Örneğin, tenis kortlarında taban yapmak, su emmeyi kolaylaştırmak için bazı kullanım alanları var. Bunun dışında kiremit olarak kullanılma çabaları var ama henüz gerçekleştirilmiş değil'' dedi.
Akıncı, Seydişehir'deki alüminyum üretim tesislerinde Sapanca Gölü büyüklüğünde bir havuz bulunduğuna dikkati çekerek, 4 milyon tonluk atık kızıl çamurun burada depolandığını anlattı.
Yeni üründe yüzde 50 oranında atık kızıl çamur ve yüzde 50 oranında da polimer kullandıklarını ifade eden Akıncı, ''Çalışmamın denemelerini Manchester Üniversitesi'nde yürüttüm. Normal kiremitle geliştirdiğimiz ürün arasında ağırlık farkı çok yüksek. Hafif bir malzeme elde elde etmiş olduk. Kiremit ise kilden elde edildiği için daha yoğun. Yoğunluk açısından yüksek ve bu nedenle ağırlığı da yüksek. Geleneksel kiremitler yağmurda su emdiği için ağırlık daha da artıyor ama bu malzeme suyu emmiyor'' diye konuştu.
''Kiremit 3,5 kilogram geliyorsa, bu malzeme 750 gram geliyor''
Akıncı, ürüne 'Polimer matriksli kompozit kiremit' adını verdiklerini belirterek, şöyle devam etti:
''Ürünün depremin etkisini de azaltıcı bir etkisi var. Depremin etkisini azaltıcı konu hafiflik. Ne kadar hafif binalar yaparsak o kadar az etkilenir. Çatı, binayı bir şemsiye gibi yağmur ve çevresel faktörlerden koruyan yapının en üst noktasıdır. Bu bölümü hafif ve güvenli yaparsak altındaki ağırlık da azalacaktır. Böylelikle yıkılmalara karşı da önlem alınmış olacaktır. Geliştirdiğimiz ürün çok daha hafif. Aynı boyuttaki kiremit 3,5 kilogram geliyorsa, bu malzeme 750 gram geliyor. Bu ürün normal kiremitlere göre 5'te 1 oranında daha hafif.''
Seydişehir'deki tesislerde de atık malzemenin değerlendirilmesi için çeşitli çalışmalar yürütüldüğüne dikkati çeken Akıncı, geliştirdikleri yeni çatı malzemesinin atık çamurun sağlıklı bir şekilde üretime kazandırılması için en iyi alternatiflerden birisi olduğunu bildirdi.
Ürünün çok az bir maliyetle üretilebileceğini ifade eden Akıncı, ''Fabrika kızıl çamuru ücretsiz olarak veriyor zaten. Herhangi bir ücret talep etmiyor. Sapanca Gölü kadar havuz düşünürseniz, etrafında yayılmış tepecikler... 4 milyon ton civarında. Bu kızıl çamuru enjeksiyon kalıplama yöntemiyle polimerin içine hapsetmiş oluyoruz. Alüminyum oksit malzemeler herhangi bir reaksiyon verme niteliğinde değil. Zehirleme ihtimali yok. Tozuşmadan dolayı bir sıkıntı söz konusu. Bu ürünü hapsederek tozuşmanın da önüne geçmiş oluyoruz'' şeklinde konuştu.