3.
köprü fikri, 1988 senesinde hizmete açılan 2. köprüden 5 yıl
sonra gündeme geldi. Ancak devlet yatırım programlarına dahil edilen
proje, bir türlü uygulanamadı. 90’lı yılların ikinci yarısında tekrar görücüye
çıkarılan projenin, Arnavutköy-Kandilli hattında yer alması
düşünülüyordu. Fakat, Arnavutköy halkının başını çektiği muhalefet, 3. köprü
yapımının (geçici bir süre de olsa) askıya alınmasını sağlayabildi. Kamuoyunun
nabzını yoklamak için daha sonraları da pek çok kez dillendirilen proje, en son
İstanbul’un en kuzeyinde yer alan Poyrazköy-Garipçe hattıyla
kendini hatırlattı. Gerekçesi ise ‘transit trafiğin kent içi trafikten
arındırılarak kuzeye kaydırılması’ydı.
Birçok spekülasyonu da beraberinde
getiren proje için atılan son adımlar ise 1/100.000 ölçekli İstanbul
Çevre Düzeni Planı (ÇDP)'ında 3. Köprü Projesi'nin yapımına imkan
tanımak amacıyla yapılan plan notları değişikliği ve 3. Köprü Projesi'nin
halihazır haritalara işlendiği bir ulaşım planı niteliği taşıyan
1/25.000 Ölçekli Kuzey Marmara Otoyolu (İstanbul 3. çevre yolu ve
bağlantı yolları dahil) planı oldu. 1 Eylül 2010'da İstanbul
Büyükşehir Belediyesi'nde askıya çıkarılan bu plan, köprü karşıtlarını
yeniden harekete geçirdi.
Projeye kentsel planlama açısından yaklaşan
TMMOB Şehir Plancıları Odası İstanbul Şubesi, tartışmaya,
hazırladığı ‘3. Köprü Projesi Değerlendirme
Raporu’yla 'bilimsel' bir boyut kazandırdı.
Hazırlanan raporda Oda, çok basit ve temel bir soruya yanıt arıyor: İstanbul'un
ulaşım probleminin çözümünü yeni bir köprü projesinde aramanın bilimsel bir
gerekçesi / gerekçeleri var mıdır?
ŞPO İstanbul Şube’nin bünyesinde
kurulan ve bünyesinde ilgili meslek odalarından uzmanların, akademisyenlerin,
araştırmacı-gazetecilerin ve STK temsilcilerinin yer aldığı 3. Köprü
Çalışma Komisyonu’nun katkılarıyla hazırlanan; yazım ve derlemesi
Çare Olgun Çalışkan, basın taraması Akif Burak
Atlar, görsel hazırlıklarıysa Aysun Koca ile
Gökçer Okumuş tarafından gerçekleştirilen rapor, ŞPO İstanbul
Şube için “ulaşımda yaşanan problemlere kapsamlı bir sistem yaklaşımı ile çözüm
getiren, boğaz geçişlerinde yeni karayolu köprüleri yerine daha ekonomik, daha
adil, çevreye ve insan yaşamına daha duyarlı ve sürdürülebilir başka çözüm
alternatiflerinin de varlığını ortaya koyan ortak bir iradenin
ürünü”
Mimarlar, Orman ve İnşaat Mühendisleri Odalarının; Dayanışmacı
Atölye, Sulukule Platformu ve Planlama.org üyelerinin ve farklı disiplinlerde
uzmanlık sahibi araştırma görevlilerinin de katkı, gözlem ve fikirleriyle
şekillenen raporlama sürecinde İBB-Şehir Planlama Müdürlüğü, Ulaşım Planlama
Müdürlüğü, Türkiye Yeşiller Partisi, 3. Köprü Yerine yaşam Platformu
bünyesindeki uzman görüşlerinin de yapıcı etkileri oldu. Çok çeşitli ve farklı
alanlardan edinilen kaynaklarla hazırlanan rapor, 3. köprüye karşı benzer
mücadelelerin yansıtıldığı çok sayıda yazılı ve görsel kaynakla da
zenginleştirildi.