Türkiye'nin tahıl ambarı olmasına rağmen küresel iklim değişikliği nedeniyle kuraklıktan fazlasıyla etkilenen Konya Havzası'nın su kaynaklarının korunması amacıyla modern sulama projesi başlatıldı. Proje kapsamında tarımsal sulamanın yoğun olduğu Çumra ve Beyşehir’de buğday ve şeker pancarı ekilen 4 pilot bölgede “yağmurlama” ve “damla sulama” çalışmaları hayata geçirildi.
Şubat - Aralık 2008 dönemini kapsayan örnek çalışmada, pilot bölgelerin fizibilite çalışmaları, modern sulama ekipmanlarının projelendirmesi ve uygulaması yapılarak, bu sistemler çiftçilere hibe edildi.
WWF-Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı) ve ETİ Burçak işbirliği ile başlatılan proje kapsamında tarla sahibi çiftçilere hasat zamanına kadar ziraat mühendisleri tarafından ücretsiz olarak teknik danışmanlık desteği de sağlandı.
Proje Çiftçilerin Eğitimiyle
YaygınlaşacakProje ile, daha fazla çiftçinin modern sulama yöntemlerini öğrenmesi ve benimsemesi için bölgedeki çiftçilere; su kaynaklarının önemi, tarımsal su kullanımı, modern ve doğru sulama teknikleri (yağmurlama, damla sulama), doğa dostu tarım uygulamaları (organik gübre kullanımı, organik tarım) başlıklarında düzenlenecek ücretsiz eğitimler Ağustos-Eylül arasında, hasat döneminde, tarlalarda uygulamalı olarak gerçekleştirilecek.
Şeker pancarı, mısır, pamuk gibi sıralı ekilen ürünlerde ve sebze meyve bahçelerinde çok uygun bir yöntem olan “damla sulama” yöntemi ile verimlilikte yüzde 50’nin üzerinde bir artış sağlanabiliyor. Ayrıca 25 dekarlık bir alanı vahşi sulama yöntemi ile sulamak için 30 ton su kullanmak gerekirken aynı alan damla sulama ile 18 ton su kullanılarak sulanabiliyor.
Daha sık ekilen ve ürün boyu uzun olan buğday, arpa gibi ürünlerde daha iyi sonuçlar veren “yağmurlama sulama” ise vahşi sulamaya göre yüzde 35 daha az su kullanımı ve yüzde 20 verimlilik artışı sağlıyor.
Yağmurlama Sulamada Bir Yenilik
Proje kapsamında, yağmurlama sulama olarak bilinen ve ülkemizde bazı bölgelerde yaygın olarak kullanılan sulama sisteminde bir yeniliğe gidiliyor. Sulama sırasında toprağa düşen su taneciklerinin iriliği nedeniyle zamanla toprağın su geçirgenliğini azaltan ve daha fazla su tüketimine neden olan klasik yağmurlama sisteminin aksine, düşük debili yağmurlama başlıkları kullanılıyor.
Böylece normal yağmurlama sulama başlıklarına göre aynı miktarda suyla iki kat alan sulanabiliyor. Yağmurlama ve damla sulama gibi sulama yöntemleri ile verimlilik artışları sağlandığı gibi sulamanın zararlı etkileri de azaltılıyor. Yüzeyde meydana gelen kirlilik, yeraltı sularında nitrat, pestisitler, tuz ve potansiyel toksik elementlerden oluşan kirlilik azalıyor.
"Değişim için adım atmak lazım..."
WWF-Türkiye Genel Müdürü Dr. Filiz Demirayak basın toplantısında yaptığı konuşmada Türkiye’nin su zengini bir ülke olmadığına değinerek “Ülkemizde suya olan bakışımızda ve uygulamalarımızda ölçülebilir değişimler yaratmak şart. WWF-Türkiye olarak bu ilkeyle damla sulama ve yağmurlama sulama uygulamalarını başlattık.
Bunda çiftçilerle ve iş dünyasından destekçilerimizle beraber çalışıyoruz. Ülkemizde, son 20 yılda kişi başına düşen suyun 4 bin'den bin 430 metreküpe düştüğü ve 2030’da 100 milyon nüfusla kişi başına bin 100 metreküpe düşeceği biliniyor.
Aynı zamanda ülkemizde suyun yüzde 72’si tarımda kullanılıyor ve tarımsal sulamanın yüzde 92’si de geleneksel yöntemlerle yapılıyor. Bunun sonucu olarak suyun yüzde 50’den fazlası yanlış ve ilkel sulama yöntemleriyle daha tarlada ürüne ulaşmadan yok oluyor. Bunlar bizim somut adımlar atarak değişimi başlatmak üzere yola çıkmamız için yeterli. Türkiye’nin su fakiri bir ülke olma yolunda hızla ilerlemesini durdurmak için iyi uygulamalar yaratmak zorundayız. ETİ Burçak ile olan işbirliğimiz de bu kapsamda başlamıştır” dedi.
Tarımsal açıdan Türkiye’nin en önemli alanlarından olan Konya Kapalı Havzası’nın, kuraklık ve su sorunu nedeniyle önemli sıkıntılarla karşı karşıya olduğunu belirten Demirayak, “Türkiye’nin tahıl ve şeker pancarı üretiminin büyük bir bölümü Konya Kapalı Havzası’nda gerçekleştiriliyor. Havza suya talebin en yüksek ve suyun en sınırlı olduğu bölgelerin başında geliyor.
Konya’nın Çumra ve Beyşehir ilçelerinde gerçekleştirdiğimiz modern sulama projesiyle, suyu en çok tüketen ürünler başta olmak üzere, akılcı ve verimli su kullanımı yöntemlerinin yaygınlaştırılmasını ve çiftçilerimizin bilinçlenmesini sağlayacağız.
Tarımda su tasarrufu, sulama verimimin artırılması, suyun kaynağından bitkiye ulaşana kadar sulama sisteminde yapılacak değişikliklerle mümkün olacaktır. ‘Fazla sulama fazla ürün getirir’ anlayışını değiştirmeliyiz.
Günümüzün modern yöntemleriyle daha az su, enerji, işgücü ve gübre kullanımıyla daha yüksek kalitede ürün elde etmek ve doğal kaynaklarımızın üzerindeki baskıyı azaltmak mümkündür.
Dört pilot tarlada uygulanmakta olan damla ve yağmurlama sulama sistemleri ile yüzde 50’yi aşan oranlarda su tasarrufu sağlanacaktır. Enerji, iş gücü ve gübre masraflarında da tasarruf sağlayan bu sistemler sayesinde buğdayda yüzde 10, şeker pancarında ise yüzde 25’e varan oranlarda verim artışı beklemekteyiz” dedi.
Dünya çapında kuraklığın bedelinin yıllık 42 milyar dolar olduğunu ve şiddetli kuraklıktan etkilenen alanların yüzdesinin 2000’li yıllarda 1970’li yıllara kıyasla iki katına çıktığını söyleyen Demirayak, “Biz bu iyi sulama uygulamalarıyla yeraltı suyunun yanlış kullanımına da çözümler yaratmayı hedefliyoruz” dedi.
Konya Havzası’nda Nisan 2008 itibarıyla 92 bin adet kuyu tespit edilmiş olup, bunların 66 bininin kaçak olduğunu belirten Demirayak, “Havza’da 33 son yıllda yeraltı suyu 14,3 metre düşmüştür ve bu düşüşün yüzde 80'i son 10 yıl içerisinde olmuştur” dedi.
"Kamuoyunun Bilinçlendirilmesi Hedefleniyor"
Proje destekçisi ETİ'nin Pazarlama Grup Başkanı Şule Atabey Şamlı ise proje kapsamında ana amaçlarının sulama projelerine destek sağlamanın yanı sıra kamuoyunu bilinçlendirmek olduğuna değinerek “Hepimizin bildiği bir gerçek ki, dünyamız, doğal kaynaklarımızın giderek yok olması tehlikesiyle karşı karşıya.
Gün geçmiyor ki, bir gazete başlığında, bir TV haberinde kuraklık, susuzluk, ekosistem dengesinin bozulması sebebiyle oluşan felaketler dile gelmesin.
Biz de WWF-Türkiye ile birlikte hayata geçirdiğimiz Konya Havzası Modern Sulama Projesi ile bir adım atıyoruz. Amacımız sulama projesine katkı sağlamanın yanı sıra kamuoyunu bilgilendirmek.