Konutta Rekabet 'Önce Al Sonra Öde' Modellerini Artırdı

Konut projelerinde tasarım, konfor, mekân ve fiyat gibi unsurlarda kendini gösteren rekabet finansal modellere kaydı. Gayrimenkul geliştirme şirketi Keops AB'nin yurtdışından ithal satış garantili sistemi, alıcının peşinatı yatırdıktan sonra konutu teslim alıncaya kadar hiçbir ödeme yapmaması esasına dayanıyor. Bu haliyle kirada oturup da ev sahibi olmak isteyenlerin işini kolaylaştıracak olan sistem aslında, projeye yatırım yapan bankanın da inşaatı yapacak müteahhidin de risklerini azaltmayı hedefliyor.

Sanayi Bakanlığı'ndan beklenen onay gelirse bu sistem ilk olarak Çekmeköy'deki White Side konutlarında uygulanacak. Halkalı'da Avrupa Konutları'nı inşa eden Özsaya-Gün-Er Ortak Girişimi'nin "Önce otur sonra öde" sistemi ve OPET'in kurucularından Öztürk Ailesi'nin şirketi Regnum'un Bahçeşehir'deki projesi Elitkent'te uyguladığı teslimata kadar yarım taksit ödeme modeli de özellikle kiracılara yönelik finansal modeller arasında bulunuyor.

İnşaat biter mi endişesine son verecek
İskandinavya merkezli gayrimenkul şirketi Keops ile AB Invest'in ortaklığıyla kurulan Keops AB'nin Genel Müdürü Zafer Arslan artık finansal modellerle gayrimenkul projelerinin geliştirilip satılması gerektiğini, aksi takdirde Türkiye'de her şey nakitle döndüğü için sistemde sıkıntılar olabileceğini söyledi. Arslan, "Bizim şirket olarak herhangi bir finansal sıkıntımız yok ama böyle bir sisteme öncülük etmek istiyoruz. Çünkü Türkiye'de projeler temeli atılmadan, kâğıt üstünde satılıyor. Müteahhitler nasıl olsa satarım mantığı ile yola çıkıyor. Ama ya satamazsa? Hele satış yaparak inşaatı finanse etmeniz söz konusu ise o zaman sistem açısından ciddi bir sıkıntı var demektir. Bu model müteahhidin satmayacak projeye başlamasını, bankanın rantabl olmayacak projeye destek vermesini, alıcının da inşaatın zamanında bitmemesi gibi mağduriyetler yaşamasını önlüyor" dedi.

Zafer Arslan modelin kiracıların bütçesini de düşündüğünü belirterek "Mevcut projelerde bin YTL kira veriyorsunuz. Bin YTL de taksit ödüyorsunuz. Bir de teslimatta sarkma olursa, o yükü kaldıramayabiliyorsunuz. Ama bizim modelimizde teslimata kadar ödeme yapmıyorsunuz" dedi.

İşsiz kalana 6 aylık mola
Özsaya-Gün-Er Ortak Girişim Grubu'nun Avrupa Konutları'nda ise önce otur sonra öde sistemi uygulanıyor. Pazarlama Koordinatörü Ediz Giray, inşaata başlamadan önce hazırladıkları anket formunda müşterilerin yüzde 60'ının kiracı olduğunu bildirmesi ve bu kesimin henüz ev sahibi olamadığının belirlenmesi nedeniyle Türkiye'de ilk kez önce otur sonra öde sistemini başlattıklarını söyledi. Sistemde daire bedelinin yüzde 15'ini peşin verenler taksit ödemesine bir yıl sonra başlıyor. Arada herhangi bir ödeme talep edilmiyor.

Bu modelde alıcının üzerine yük olan kredi maliyetlerinin ortadan kaldırıldığını, kiracı durumundaki alıcıların evine taşındıktan sonra kira öder gibi evinin taksitini ödeyebildiğini söyleyen Giray, ödemeye başladığı süre içinde alıcı işsiz kalıp ödeme güçlüğüne düşerse, iş bulana kadar altı ay süre ile yeni bir ödemesiz devre talep edebileceğinin de altını çizdi. Avrupa Konutları'nın yüzde 20'lik kısmının bu modelle satıldığını belirten Giray, halkın ihtiyacı olan böyle bir ödeme modelini diğer projelerde de hayata geçireceklerini anlattı. Giray, amaçlarının daha fazla insanın ev sahibi olma hayallerini gerçekleştirmesine öncülük etmek olduğunu söyledi.

Teslime kadar yarım taksit
İnşaat şirketi Regnum'un Bahçeşehir'de gerçekleştirdiği Elitkent Projesi'nde de müşterilere, teslimata kadar yarım taksit ödeme imkânı sağlanıyor. Taksitin ödenmeyen kısmı ise diğer ayların taksitlerine ekleniyor. Örneğin her ay 600 YTL taksit öderken, teslimattan sonra taksitler bin 200 YTL'ye çıkabiliyor. Şirket yetkilileri dileyen müşteriye bu imkânı tanıdıklarını ama fazla ilgi görmediğini söylüyor. Orta gelirli kesimi hedefleyen projenin 2007 Haziran ayında tamamlanması planlanıyor.

Peşinatın faizi kalan borçtan düşüyor
Keops AB'nin uygulamaya çalıştığı yüzde 30 satış şartlı sistemde, alıcı adına bankada yediemin hesabı açılıyor. Konutun peşinatı o hesaba yatırılıyor. Hesap için üç ay süre tanınıyor. Eğer proje gecikiyorsa veya yapılmayacaksa hesaptaki para faiziyle beraber alıcıya iade ediliyor. Böylece tüketicinin hiçbir kaybı olmuyor. Peşinattan sonra alıcının konutu teslim alana kadar ödeme yapması gerekmiyor. Banka açısından bu projeyi desteklemek için öngörülen, yüzde 30'luk satışın yapılıp yapılamayacağı işin başında anlaşılıyor. Böylece destekleyen banka kendi yatırımını garanti altına almış oluyor. Müteahhit de satmayacak bir projeye boş yere başlamıyor.

Alıcı bu modelde kazançlı da çıkıyor. Mesela 100 bin dolara bir daireyi alacak. Bankada kendi adına açılmış hesaba yüzde 20 peşinatı yatırıyor. Bu paraya proje geliştiriciler, proje sonuçlanana kadar dokunmuyor. O arada hesap faiz kazanıyor. Diyelim ki 2 sene sonra proje bitti, hesap faiziyle birlikte 25 bin dolar oldu. Sizin 2 yıl sonra ödemeniz gereken rakam 80 binden 75 bin dolara düşüyor.