Dolardaki hızlı tırmanışa bağlı olarak artan inşaat maliyetleri, konut projelerine para yatıran tüketicileri tedirgin ederken, Tüketici Yasası’nın 10’uncu maddesi bu projelerde yaşanacak herhangi bir sorunda ’çifte güvence’ sağlıyor. Tüketici Yasası’na göre, bankalar kredi verdikleri konutlarda müteahhitler ile birlikte ortak sorumluluk taşıyor.
Bu yılbaşından itibaren konut kredilerinin yüzde 1 seviyelerine kadar gerilemesi ve özellikle proje bazlı konutlarda bu seviyeninde altına inilmesi birçok tüketiciyi ev sahibi yaptı. Ancak son iki aydır yaşanan dalgalanma nedeniyle tüketici oldukça tedirgin. Özellikle dolardaki hızlı yükseliş ve enflasyonun yukarı seyri ile inşaat maliyetlerindeki artış tüketicileri ’ya proje tamamlanmazsa’ kaygısıyla karşı karşıya getirdi. Tüketicilerin bu kaygısını Tüketiciyi Koruma Kanunun 10’uncu maddesi ortadan kaldırıyor. Çünkü bir banka belli bir projeye kredi vereceğini belirterek proje sahibi firma ile ortak kampanyaya girmişse bu durumda banka da tüm gelişmelerden sorumlu tutuluyor. Tüketici kanununun, müteahhitler zora girse bile kredi veren bankalar da, sorumluluk üstlendiği için konut alanları kısmen rahatlattığına dikkat çekiliyor.
Kanun oldukça net:
Tüketiciyi Koruma Kanunu’nun 10’uncu maddesinde "kredi verenin, tüketici kredisini, belirli marka bir mal veya hizmet satın alınması ya da belirli bir satıcı veya sağlayıcı ile yapılacak satış sözleşmesi şartı ile vermesi durumunda satılan malın veya hizmetin hiç ya da zamanında teslim veya ifa edilmemesi halinde kredi veren, tüketiciye karşı satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu olur" diyerek duruma açıklık getiriyor.
Tüketici hakkını arayabilir:
Bankaların bireysel krediler bölüm sorumluları da bunu doğrulayarak, "Eğer banka bir inşaat firması ile ortak kampanyayı gündeme getirmişse bu durumda kanuna göre bankada bundan dolaylı olarak sorumludur" diyor. Bankacılar, bu tür anlaşmalarda proje sahibi inşaat firmalarından gayrimenkul ya da arsa teminatı aldıklarını belirterek sistemin işleyişi konusunda şunları söylüyor: "Bankacılık sektöründe proje bazlı konutlara sağlanan kredilerde genellikle hasılat paylaşım yöntemine göre ortak protokol imzalanıyor. Banka proje tamamlandıkça firmaya ödeme yapıyor. Genellikle Toplu Konut İdaresi’nin yöntemi uygulanıyor."
Kağıt üzerinde doğru:
Garanti Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Genel Müdürü Kürşat Tuncel de, kendilerinin proje bazında çalıştığını belirterek, "Biz zaten işin sahibi durumundayız. Projelerimizde müteahhitleri taşeron olarak çalıştırıyoruz. Bizimki gibi inşaatlarda müteahhit sorunu çıksa da projenin sorumluluğu bizde olduğu için işler yarım kalmaz" diye konuştu. Tüketici Kanunu’na göre müteahhitlik firmaları ile birlikte ortak kampanya yürütüp konut kredisi veren bankaların de kısmen sorumlu olduğuna dikkat çeken Tuncel şunları söyledi: "Ancak bu sanırım sadece kağıt üzerinde geçerli. Keza yasal süreç işlemeye başladığında, kimse söz konusu enkazın altında kalmak istemeyecek ve son noktasına kadar tüm yasal haklarını kullanmak istelecektir."
Banka seçici davranıyor
Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi Ali Dumankaya konuya ilişkin şu bilgileri veriyor: "Banka ve inşaat firmasının sözleşmeye bağlı işlemlerinde banka ve müteahhit firma aynı sorumluluktadır. Bu da bankaların seçici davranmasını gündeme getiriyor. Bankalar, inşaat firmasına belli bir limit açarak özel anlaşmalar yapıyor. Projeyi gerçekleştiren firmanın projeyi yarıda bırakması durumunda ise banka da sorumlu olduğu için, bankanın tüketiciye karşı sorumluluğunu yerine getirmesi gerekir. Bu durumda banka belli koşullarda firma ile anlaşma yaparak projeyi tamamlatabilir ya da mağduriyet varsa bu giderilebilir. Hatta banka yarım kalan projeyi yaptırtma ya da tamamlatma girişiminde bulunabilir."
Tüketici Kanunu ne diyor
Tüketici Koruma Kanunu’nun 10’uncu maddesine göre kredi verenin, tüketici kredisini, belirli marka bir mal veya hizmet satın alınması ya da belirli bir satıcı veya sağlayıcı ile yapılacak satış sözleşmesi şartı ile vermesi durumunda satılan malın veya hizmetin hiç yada zamanında teslim veya ifa edilmemesi halinde kredi veren tüketiciye karşı satıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu olur. Kredi verenin ödemeleri bir kıymetli evraka bağlaması ya da krediyi kıymetli evrak kabul etmek suretiyle teminat altına alması yasaktır. Bu yasağa rağmen tüketiciden bir kıymetli evrak alınacak olursa, tüketici bu kıymetli evrakı kredi verenden geri istemek hakkına sahiptir.