Kocaeli’de 15 yıldır kentsel dönüşüme ihtiyaç duyuluyor. Yüzölçümü en küçük, geliri en büyük büyükşehir belediyelerinden biri olan bölgede dönüşüm sorunu çözülmeyi bekliyor. İşte Kocaeli Gazetesi'nden Fahri Örengül'ün konu ile ilgili yazısı...

Kocaeli yüzölçümü en küçük, geliri en büyük büyükşehir belediyelerinden birisidir. En fazla göç alan ve nüfusu artan ildir. Türkiye ekonomisine en büyük katkı sağlayan ilk üç ilden birisidir. Sosyolojik ve demografik yapısı itibariyle küçük Türkiye’dir. Çözülmesi gereken çok acil sorunları vardır.

Sorunları çözmek için her türlü yasal imkan ve her türlü ciddi gelir ve insan malzemesi de vardır. Bu malzemeyi kullanacak ve üretecek yöneticisi ile Kocaeli çağ atlar, dünya kentleri arasına girer, Eskişehir örneği gibi.

Bu kent aslında belediyecilikte çok şanslıdır, belediye tarihi itibariyle müthiş belediye başkanları üretmiştir. Ama Kocaeli son 15 yıldır belediyecilikte sınıfta kalmış durumda. Kentin sorunlarını buraya yazsak gazetenin tamamını kaplar, gazete gazete olmaktan çıkar. Bugün sadece birini kentsel dönüşümü yazalım.

Vatandaş kat yüksekliği ver, binamı kendim yapayım yada arsamı müteahhide vereyim deyince belediye olmaz burası deprem kenti kat yüksekliği vermem diyor.

Aynı belediye kat yüksekliği vermediği vatandaşın arazisini üç katlık imar durumundan istimlak ediyor, parselleri topluyor ve birleştiriyor. Sonra kendi belediye meclisine gelerek vatandaşa vermediği kat yüksekliğini kendisi için alıyor.

Mesela Tauna evlerinde olduğu gibi 12 kat ve daha fazlası gibi. Arsa belediyeye gelince kat hakkı alınınca kafadan üç, dört kat değer kazanıyor ve vatandaşa en aç 4 misli kazık atıyor, adeta arazisini gasp ediyor. Vatandaşa ve müteahhide vermediği 12 kat ve daha fazla inşaat yapma hakkını Kent Konut’a yada TOKİ’ye vererek bu defa müteahhide karşı haksız rekabet oluşturuyor. Yani müteahhide de kazık atıyor. Bu adaletsizliğe de belediye yönetimi kentsel dönüşüm diyor. Bu sistem bence tam bir kazık sistemi, yani kentsel dönüşüm değil tam bir rantsal dönüşüm.

Başka türlü olabilir mi, nasıl?

Önce kentsel dönüşüm alanını belediye tespit eder. Vatandaşa dokunmadan orada kat yüksekliği, emsal düzenlemesi, okul, otel ve eğitim alanı, ana arterler, yollar vs. nin bulunduğu sosyal donatıları belediye imar çalışması ile yapar. Meclisten o bölgenin imar durumunu geçirir.

12 kat olacaksa arazi vatandaşta iken yapar ve önce kendi arsası ile vatandaş kazanır. Bu arada kat yüksekliğini arsa vatandaşta iken verdiğin için vatandaşın arsasını kat karşılığı müteahhitler de alır ve yapar ve müteahhit de kazanır.

İşte rantsal olmayan gerçek kentsel dönüşüm budur. Bunda ne vatandaşa kazık atılır, ne de müteahhide. Bunda ne Kent Konut, ne TOKİ vatandaşın alinden arsasını kelepir fiyatına alır, ne de müteahhide karşı haksız rekabet yapar. Bunda adalet var. Diğerinde rant, adaletsizlik ve haksızlık var. Belediyecilikte esas; zenginliğin belli bir azınlığa dağıtılması değil, kente, her vatandaşa eşit dağıtılmasıdır.

Belediye kaynaklarını ve zenginliğine dar bir zümreye değil, herkese eşit dağıtmayı amaç edinirse, kentsel dönüşüm dahil her türlü çağdaş dönüşümü sağlar ve Kocaeli halkı kazanır. Olması gereken de budur.