İzmir Limanı'nı İşletmeye Talip Armatörlere 'Ticari Sır' Engeli

Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'nın (ÖİB) işletme hakkının 49 yıllığına devri için iki hafta önce ihaleye çıktığı ve 7 Nisan'da son teklifleri alınacak olan İzmir Limanı için Rekabet Kurulu'ndan uyarı geldi.

İzmir Limanı'nı ana limanlar kategorisinde değerlendiren Rekabet Kurulu, hat işletmeciliği (armatörlük) yapan bir firmanın İzmir Limanı'nı işletmesi halinde, rakip hat işleticisi firmaların ticari sırlarının ortaya çıkabileceğini öne sürdü. Bu durumun rekabeti bozacağını öngören Rekabet Kurulu'nun görüşü, hat işletmeciliği yapan ve İzmir'deki işadamlarıyla beraber Alsancak Liman İşletmeleri AŞ'yi kurarak İzmir Limanı ihalesine hazırlanan Arkas Grubu'nun işini zorlaştıracak.

80 milyon dolar teklif vererek İskenderun Limanı ihalesini kazanan PSA-Akfen Konsorsiyumu'na İskenderun Limanı'nın işletme hakkının devredilmesi halinde Akdeniz coğrafi pazarında rekabetin bozulacağı yönünde karar veren Rekabet Kurulu, gerekçeli kararında İzmir Limanı ile ilgili uyarılarda da bulundu.

Hat işletmecilerinin liman işletmesi durumunda ortaya çıkması muhtemel pazar risklerine ilişkin durum değerlendirmesi yapıldığını belirten Rekabet Kurulu, şu ifadelere yer verdi: "Analizlerde özellikle bölgelerinde alternatifleri bulunmayan ana liman olma potansiyeline sahip İzmir ve Mersin limanlarındaki işletmecilerin özellikle hat işleticisi olması durumunda rakip hat işletmecisinin sürsarja tabi tutulmasını sağlamak amacıyla limanda bekletilmesi veya limana alınmaması şeklinde ayrıcalık yapabilir. Manifesto belgelerinin liman işletmesine verilmesi neticesinde rakip firmanın 'ticari sır' olarak nitelendirilebilecek müşteri portföyü ve ilgili bilgilerine kolaylıkla ulaşabilir. Maliyetler arasında çapraz sübvansiyon yaparak ilgili veya etkilenen ürün pazarlarında durumuna daha avantajlı hale getirebilir. Sonuçta diğer hat işleticilerinin aleyhine pazar paylarının büyümesi sağlanarak ilgili pazarda rekabetin bozulacağı öngörülmüştür. Bu nedenle bulundukları bölgelerde konteyner elleçleme hizmetleri konusunda anılan limanlardan başka kendilerine ikame olacak limanlar bulunmaması nedeniyle, liman işleticisinin aynı zamanda hat işleticisi olması durumunda diğer rakip hat işleticilerinin aleyhine maliyet artışı, müşteri kaybı ve dolayısıyla pazar kaybı anlamında olumsuzluklar meydana geleceği şüphesizdir" ifadesini kullandı.

İzmir ve Mersin limanlarını hat işletmeciliği yapan firmaların işletmesi halinde ortaya çıkacak sakıncalara değinen Rekabet Kurulu, ancak aynı durumun yine TCDD tarafından işletilen Bandırma, İzmit (Derince) ve İskenderun limanları için geçerli olmadığını vurguladı. Rekabet Kurulu, bu limanların coğrafi konumu, fiziki kapasiteleri, yakınlarında bulunan limanlar itibariyle ana liman konumunda bulunmadıklarına dikkat çekti.

İskenderun Limanı ihalesinde ikinci olan Arkas Grubu'na ait Limar Liman ve Gemi İşletmeleri AŞ'nin Doğu Akdeniz pazarında liman işletmeciliği alanında herhangi bir faaliyetinin bulunmadığını ifade eden Rekabet Kurulu, şirketin hat işletmeciliği alanında faaliyet gösterdiğinin bilindiğinin de altını çizdi.

Devler yarışacak
7 Nisan tarihinde son teklifler alınacak olan İzmir Limanı'nın 49 yıllığına işletme hakkının devri ihalesinde ilk şartnameyi Hong Konglu Hutchison Whampoa aldı. Şirketin Türkiye İhracatçılar Meclisi ile beraber ihaleye girmesi bekleniyor. İzmir'deki 100'ün üzerinde işadamının ve Arkas Grubu'nun ortak kurduğu Alsancak Liman İşletmeleri AŞ de ihaleye hazırlanıyor. Birleşik Arap Emirlikleri'nden Dubai Ports Authority, Japon NYK, Singapurlu PSA ile Akfen Grubu'nun oluşturduğu konsorsiyum, İngilizler'in oluşturduğu bir konsorsiyum, Hollandalı liman işletmecisi bir firma ile ABD'li bir denizcilik firmasının da İzmir Limanı ihalesine teklif vermesi bekleniyor.