2009 yılında kira geliri olanlar ile gayrimenkul satanlar, Gelir İdaresi Başkanlığı’nca tek tek belirlendi.
Bunlardan bir kısmına da (birden fazla kira geliri olan veya gayrimenkul satışı olanlara), uyarı mektubu gönderilerek, beyanda bulunmaları istendi.
Konut ve İşyeri Kirası
2009 yılında, Konut Kira Geliri yılda 2.600 lirayı aşanların, bu gelirlerini 25 Mart 2010 günü akşamına kadar, ilgili vergi dairesine beyan etmeleri gerekiyor.
Konut kira geliri beyan edilirken, brüt kira gelirinden aşağıdaki giderlerden biri düşülüyor.
1. Götürü Gider Yöntemi : Konut kira gelirinden (örneğin yıllık 12 bin TL kira gelirinden):
a) Önce 2.600 TL istisna düşülür (12.000 - 2.600 = 9.400 TL).
b) İstisna sonrası tutardan, yüzde 25 “götürü gider” düşülür (9.400 - 2.350 = 7.050 TL).
c) Aşağıdaki gelir vergisi tarifesine göre ödenecek vergi hesaplanır (7.050 X % 15 = 1.057,50 TL).
d) Hesaplanan vergi Mart ve Temmuz 2010’da iki eşit taksitte ödenir.
2. Gerçek Gider Yöntemi : Konut kira gelirinden, (örneğin 12 bin TL kira gelirinden) :
a) Önce 2.600 TL istisna düşülür.
b) Konut, son 5 yıl içinde alınmışsa, satın alma bedelinin yüzde 5’i indirilir.
c) Konut kira geliri elde eden kendisi kirada oturuyorsa, ödediği konut kirasını da indirir.
d) Kiraya verilen ev satın alınırken, konut kredisi kullanılmışsa, 2009’da ödenen faizler de indirilir.
e) Ayrıca emlak vergisi, amortisman, bakım onarım gideri vs. de indirilir.
Gerçek giderler toplamından, 2.600 TL istisnaya isabet eden kısım indirilemez.
2009 yılında İşyeri Kira Geliri elde edenler, bu gelirlerinin tutarı, 22 bin lirayı aşmışsa, tamamını beyan edecekler. Bunlarda 2.600 TL istisna yok. Götürü ya da “gerçek gider” yöntemlerinden birini uygulayabilirler.
2009 yılında elde edilen işyeri kira geliri, 22 bin lirayı aştığında beyan edilecek ama beyanname verildiğinde (stopaj mahsubu nedeniyle), yaklaşık 95 bin 600 liraya kadar olan işyeri kira gelirleri için gelir vergisi ödenmeyecek hatta üste vergi iadesi alınacak.
Gayrimenkul Satışı
Gayrimenkullerin, iktisap (yani edinme) tarihinden itibaren 4 yıl (1 Ocak 2007’den itibaren iktisap edilenlerde 5 yıl) içinde elden çıkartılmasından sağlanan kazanç, “değer artışı kazancı” olarak gelir vergisine tabi tutulur (GVK Mük. Md. 80/6).
Kazanç beyan edilirken, 7 bin 600 lirası vergiden müstesna tutulur.
Gayrimenkul alım satım ve inşa işiyle devamlı olarak uğraşılması halinde, elde edilen kazanç “ticari kazanç” (GVK. Md.37/4) olarak, gelir vergisine tabi tutulur.