Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz, bir televizyon kanalında katıldığı programda çeşitli konulardaki soruları yanıtladı. Bakan Yılmaz, ''Devlet destekleri yeni teşvik sisteminin içine alınacak beklentisi var ayrıntılar neler'' şeklindeki soruya karşılık, devlet yardımlarının büyük bir çerçeve, teşvik sisteminin de bunun bir parçası olduğunu söyledi.
En son 2009'da yeni bir teşvik sistemi ilan ettiklerini ve bu sistemin genel teşvikler, büyük ölçekli projeler ve bölgesel teşvikler şeklinde 3 ayağa oturduğunu hatırlatan Yılmaz, şu anda yaptıkları çalışmalarla gerçekten kavramsal yapısı güçlü olan bu sistemi biraz daha rafine ettiklerini, bunu yaparken de bir taraftan cari açık konusuna eğildiklerini bir taraftan da bölgesel boyutu güçlendirdiklerini ifade etti.
Cevdet Yılmaz, ''Bu, cari açığa ne kadar çare olacak peki'' şeklindeki soruya cevap verirken de hiçbir enstrümanı tek başına bir sorunu çözecek diye görmemek gerektiğine işaret etti. Cari açığın kurla, makro ekonomik politikalarla, ticaret, gümrük ve enerji politikalarıyla ilişkili olduğuna dikkati çeken Yılmaz, ''Yerli yenilenebilir nükleer enerji üretmeden orta uzun vadede cari açığı halledebilir miyiz- Geçen sene cari açığımızın 3'de 2'si enerjiden kaynaklandı. Teşvik politikası cari açık sorununun giderilmesi yönünde katkıda bulunacak ama tamamen bu teşvik sistemiyle çözülecek diye hiçbir zaman iddia etmedik. Değişik politika alanları var bunların hepsinin bileşmesiyle cari açık daha olumlu bir noktaya doğru gelecek'' dedi. Yılmaz, bunun ne kadarlık bir zamanda görülebileceğine ilişkin soru üzerine de çok net bir hesaplarının olmadığını, ama en az bir iki sene sonrasını düşünmek gerektiğini söyledi.
Stratejik sektörler sistemin yeni ayağı
Bakan Yılmaz, ''stratejik sektörlerden bahsediliyor hangileri bunlar'' diye sorulmasına karşılık da şunları kaydetti:
''Yeni sisteme bir de stratejik sektörler kavramı giriyor ve teşvik sistemi dört ayaklı hale geliyor. Stratejik sektör dediğimiz; Türkiye'nin ithal bağımlılığı yüksek olan sektörler. Bizim ithalatımızın yüzde 70'ini ara malları oluşturuyor yüzde 13'ünü tüketim malları, geri kalanını yatırım malları oluşturuyor. Daha önce yapılmış girdi tedarik sisteminden ve diğer çalışmalardan da hareketle ithal bağımlılığımız fazla olan alanlara daha güçlü destekler veriyoruz. Bu yatırımlar hangi bölgede yapılırsa yapılsın, belli bir ölçekte olmaları ve belli katma değer içeriğine sahip olmaları şartıyla bunlara oldukça güçlü destekler vereceğiz.''
Yeni teşvik sistemine ilişkin sürecin 1-2 hafta içinde tamamlanacağını da söyleyen Yılmaz, teknik düzeyde çalışmaların olgunlaşmış durumda olduğunu, bundan sonra bir takım siyasi tercihler, değerlendirmeler yapılması gerektiğini ifade etti. Yılmaz, ''nedir bu siyasi tercihler'' diye sorulması üzerine de her teknik çalışmanın alternatifleri olduğunu belirtti ve ''Bir konuyu 10 gruba da ayırabilirsiniz 7 gruba da ayırabilirsiniz, yüzde 50 de verebilirsiniz desteği, yüzde 80 de verebilirsiniz; değişik maliyetleri olur işte bu tür teknik alternatifler arasında tercihler yapılması lazım'' dedi.
Yılmaz, sektöre göre vergi indirim oranlarının farklılaşıp farklılaşmayacağına ilişkin soruya da ''farklılaşabilir tabi'' yanıtını verdi. Yılmaz bu aşamada net birşey söylemenin doğru olmayacağını da dile getirdi.
İşadamlarına çağrı
Bakan Yılmaz, ''Yeni yatırım yapan iş adamının eski yatırımına teşvik gelecek mi'' sorusuna cevap verirken de ''Tabi, belli bir tarihten itibaren başlatacağız bu sistemi. Yani geriye dönük olarak başlamış olacak. Dolayısıyla yatırımcılar sakın bu teşvik sistemini bekleyip yatırımlarını durdurmasınlar çünkü geriye doğru belli bir tarihten itibaren bu teşviklerden faydalanacaklar'' dedi. O tarihin ne olduğunun sorulması üzerine de Yılmaz, ''Zannediyorum geçen yılın yaz aylarından itibaren ama net bir tarih hatırlayamadım doğrusu. Her halükarda bugün yatırım yapan bundan istifade edecek. Bu teşvik sistemi çıksın diye sakın sakın kimse beklemesin yatırımlarına devam etsinler bu teşvik çıktığında onlar da zaten kapsanmış olacak'' diye konuştu. Doğudaki iller açısından nasıl bir teşvik olacağının sorulmasına karşılık da Yılmaz, sistemin 4 boyutu olduğuna işaret etti ve bölgesel kısmı içinde en güçlü desteği doğudaki güney doğudaki illerin alacağını bildirdi.
''GAP büyük oranda tamamlandı''
Kalkınma Bakanı, ''GAP ne zaman tamamlanacak'' şeklindeki soruyu yanıtlarken de şu bilgileri verdi:
''GAP aslında büyük oranda tamamlandı. GAP'ın ana unsurları tamamlanmış durumda yatırımlar, ihaleler yapılmış bir kısım bitmiş bir kısım devam ediyor. Önümüzdeki birkaç sene içinde o klasik GAP yatırımlarını tamamlamış olacağız ama GAP bölgesinin kalkınması bitmeyecek, İstanbul'un, Antalya'nın kalkınması bitmediği gibi GAP bölgesinin kalkınması da bitmeyecek, yeni bir eylem planıyla yeni bir programla yolumuza devam edeceğiz.''
Van'daki çalışmalar
Yılmaz, Van'a ilişkin bir soru üzerine de şunları kaydetti:
''Hafta sonu Van'daydım. Gerçekten çok büyük mesafe almışız, 30 bine yakın konteyner kurulmuş, 500 milyondan fazla para sırf bu konteynerler için harcandı. Vali ile görüştüm çadırda kalan çok az insanımız kalmış (onlar da birkaç gün içinde konteynerlere geçecekler) dedi bana. Yalnız evlerinin kapısında yine çadır tutanlar var. Bir kısmı ihtiyaten tutuyor veya evi sağlam denildiği halde belki psikolojik olarak güvenmiyor, yoksa normal ihtiyacı olan bütün insanlarımız için artık çadır kentler kalkıyor ortadan. Sadece tutmak isteyen evinin bahçesinde çadırını tutuyor. Gerçekten konteyner şehirler oluşmuş çok büyük alanlarda her türlü altyapı hizmeti de sağlanarak ciddi bir organizasyonla bir çalışma yürüttük ve aşağı yukarı tamamlandı.
Bir yandan da geriye dönüşler başladı. Şu anda Van'a giden otobüslerde, uçaklarda yer bulunamadığını söylediler bana. Konteynerler yapıldıkça göç edenlerin bir kısım geri dönmüş, eğitim öğretim bittiğinde çok daha yoğun bir geriye dönüş başlayacak. AFAD geçici hizmetleri yürütüyor, TOKİ kalıcı konutları ihale etmiş durumda. Van ve Erciş'te 15 bin civarında konut ihale edilmiş veya edilme sürecinde, inşaatlar devam ediyor. Ağustos sonu inşallah tamamlanacak. Gelecek yıla kalıcı konutlarda girecek insanlar, fakat biz bir taraftan da şunu düşünüyoruz; deprem sonrası kalkınma sürecinin hızlandırılması konusunda bir program yapıyoruz. Yani orada üretkenliği nasıl artırırız, yoksulluk, işsizlik konularına daha fazla nasıl müdahale ederiz diye düşünüyoruz. Diğer taraftan Van ve Hakkari sınır illerimiz, komşu ülkelerle nasıl daha fazla ticaret olur onun arayışı içindeyiz.''