Ankara 11. İdare Mahkemesi, Kıbrıs Vadisi’nin Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından, Doğal Sit Alanı Koruma Statüsü’nün, "Nitelikli Doğal Koruma Alanı" ve "Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı" olarak tescil edilmesi işlemini iptal etti.
Kararı değerlendiren Mimarlar Odası Ankara Şube Başkan Tezcan Karakuş Candan, “Yargı, Kıbrıs Vadisi’nin statü değişikliği ile yok edilmesine izin vermemiştir. Bilirkişi raporunu esas alan mahkeme, gerekçesinde statü değişikliğiyle, doğal ve kültürel peyzaj değerleri, biyolojik çeşitliliği, vadi ekosistemi ve bileşenleri açısından yüksek potansiyeli olan Kıbrıs Vadisi’nin zarar göreceğini ortaya koymuş ve dava konusu işlemi iptal etmiştir. Mimarlar Odası Ankara Şubesi olarak doğal ve kültürel varlıklarımızın korunması mücadelesinde elde ettiğimiz kazanımlar, doğa ve gelecek kuşaklar için hayati önem taşımaktadır. Kazanan kamu yararı olmuştur. Eşsiz güzellikteki Kıbrıs Vadisi’nde telafisi imkansız zararlar yaşanmadan vadinin yakın çevresinde verilmiş olan taş ocakları ruhsatları da acilen iptal edilmelidir.” dedi.
Candan, Kıbrıs Vadisi’nde atılan her adımı titizlilikle takip ettiklerini belirterek, meslek odaları ve bölge halkının Kıbrıs Vadisi’ni korumak için geçmişten bugüne büyük mücadele verdiğini vurguladı.
Candan, Mimarlar Odası Ankara Şubesi, Şehir Plancıları Odası Ankara Şubesi, Mamak Kıbrıs Köylüleri Sağlık ve Sosyal Kültür Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği, akademisyenler ve İl Kültür Müdürlüğü olarak teknik inceleme gezisi yaptıklarını da hatırlatarak, “Gezide, taş ocaklarının doğal ve yaban hayatını tehdit ettiğini, su ekosistemine, insan sağlığına, tarımsal üretime, tarihi ve arkeolojik SİT alanlarına çok büyük zararlar verdiğini, bölgedeki hayvancılık ve arıcılık faaliyetlerini bitirdiğini tespit ettik. Statü değişikliği kararının iptal edilmesi bu nedenle büyük önem taşımaktadır.” diye konuştu.
Madencilik faaliyetlerine, turizm ve rekreasyon alanlarına izin verilmesi doğal yaşamı tehdit eder
Candan mahkeme gerekçesinde yer alan “Kıbrıs Vadisinin koruma statüsünün ‘Nitelikli Doğal Koruma Alanı’ ve ‘Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı’ belirlenmesi işlemi neticesinde; alanın yapılaşmaya açılabileceği, alanın özellikleri incelendiğinde Ankara'nın ender doğal alanlarından olduğu, birçok endemik bitki türünün mevcut olduğu, yaban hayatının barınabildiği sayılı alanlardan biri olarak göze çarptığı, düşük yoğunluklu da olsa yapılaşmanın bu alanın korunması için tehlike arz edebileceği, ayrıca Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı olarak belirlenen kısımlarda madencilik faaliyetlerine izin verilebileceği dikkate alındığında bunun doğal yaşam için son derece tehlikeli bir durum arz ettiği, turizm ve rekreasyon alanlarına izin verilmesinin doğal yaşamı da tehdit edeceği anlaşıldığından, dava konusu tescil ve olur işleminde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.” ifadelerine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Bilirkişi raporunda da mahkeme gerekçesinde de, Kıbrıs Vadisi’nin kontrollü kullanım alanı değil, hassas koruma alanı olması gerektiği vurgulanmıştır. Bilim insanları söz konusu ‘Nitelikli Doğal Koruma Alanı’ ve ‘Sürdürülebilir Koruma ve Kontrollü Kullanım Alanı’ kararının alanın geleceğini tehlikeye attığını ve bu doğrultuda alınmış olan söz konusu kararlarda kamu yararı bulunmadığını dile getirmiştir. Mahkeme de alanın özellikli ve hassas olduğunu belirterek, kamu yararını gözeten bir karar vermiştir. Mimarlar Odası Ankara Şubesi olarak yargı kararlarının uygulanması sürecini de sıkı olarak takip etmekteyiz. Alanda daha fazla tahribat yapılmasına izin vermeyeceğiz.”
Candan, şöyle devam etti: “Alanın biricikliğine bilirkişi raporunda , ‘Kıbrıs Vadisi ulusal öneme sahip, tür, habitat ve ekosistemleri bünyesinde barındıran, biyolojik, jeolojik ve jeomorfolojik özellikleri açısından ekosistem hizmetlerine katkı sağlayan, mevcut madencilik faaliyetleri ve alana yeni kazandırılan statü gereği rekreasyonel yapı aktiviteler doğrultusunda bozulma veya tahrip olma riski yüksek olan bitki örtüsü, topoğrafya ve siluetin korunması ve gelecek nesillere aktarılması gereken Ankara için vaha niteliğinde bir alandır. Korunan alanların varlıklarının, kaynak değerlerinin sahip oldukları habitatların sürdürebilirliklerinin sağlanabilmesi için hatta bu tür alanların sayılarının arttırılması tüm yaşam formlarının bileşeni olduğu yaşam çevrelerini gelecek nesillere aktarmanın en temel ilkelerinden biri olmalıdır. Kıbrıs Vadisi de Ankara kent bütünü içindeki konumu gerekse özelde yarattığı vadi ekosistemi ve mikroklimatik özelliklerinin oluşturduğu habitatları ile mutlak koruma zonu içinde korunması gereken doğal, ekolojik, biyolojik kültürel anlamda öneme sahip bir kamusal alandır’ diyerek dikkat çekilmiştir. Bundan sonra yapılması gereken vadinin içinde bulunduğu havza sınırlarından hareketle Mutlak Koruma Alanı ilan edilmesidir. Sınır boyunca, korunaklı bir bant oluşturulması da büyük önem taşımaktadır.”