Osmanlı döneminde Yusuf Ziya Paşa tarafından 1794'te cami, medrese, şadırvan, kütüphane ve çeşmeden oluşan külliye şeklinde inşa edilen ve ibadethane olarak da kesintisiz hizmet veren tarihi camide, Malatya Vakıflar Bölge Müdürlüğünce 2017'de başlatılan restorasyon çalışmaları tamamlandı.
18. yüzyıl Osmanlı kültür ve sanatını yansıtması bakımından büyük önem taşıyan ancak geçmiş yıllarda tadilatlar sonucu sıvayla kapatılarak üzerlerine aslını yansıtmayan kopyalarının yapıldığı tespit edilen duvar ve kubbe motifleri ile kalem işi bezemeler, kapsamlı ve hassas restorasyon çalışmasıyla ortaya çıkarıldı.
"Aslına uygun restore ederek vatandaşlarımızın beğenisine sunduk"
Malatya Vakıflar Bölge Müdürü Adem Bacanlı, Kültür ve Turizm Bakanlığının koordinasyonunda Vakıflar Genel Müdürlüğünün desteğiyle yapılan restorasyon çalışmaları ile ata yadigarı tarihi yapılara sahip çıktıklarını belirtti.
Bu kapsamda Yusuf Ziya Paşa Camisi ve Külliyesinin restorasyon çalışmalarının tamamlandığını, caminin ibadete açıldığını ifade eden Bacanlı, şöyle konuştu:
"Çalışmalar sırasında camide orijinal malzemeyi bulup çıkarmak, onu korumak, aslına uygun restore etmek için büyük uğraş verildi. Restorasyonun bu kadar uzamasına bir sebep de bu düşünce tarzımız oldu. Dönemsel olarak duvar ve kubbedeki motif ve desenlerin üzerine sonradan rastgele yapılmış sıvalar ya da güzelleştirmek adına zaman içerisinde bilinçsizce yapılan bazı uygulamalar bu restorasyon ve onarım çalışmaları sırasında tamamen kaldırıldı. Tavanda, beden duvarlarında, minberde, mihraptaki bütün desenler üzerleri sıva raspası yapılarak orijinal haline getirildi. Bu çalışmalar neticesinde bundan 228 yıl önceki düşünceyle, o zamanki maharetli ellerin yaptığı duvar motifleri ile kalem işi bezemeleri aslına uygun restore ederek vatandaşlarımızın beğenisine sunduk."
Caminin ibadete açılması için her türlü çalışmanın özveriyle yapıldığını aktaran Bacanlı, tarihi caminin iç ve dış mimarisinin yanı sıra özellikle duvar ve kubbesindeki motifler, kalem içi bezemeler, salbek ve şemse desenler ile hat yazılarıyla dikkat çektiğini bildirdi.
Bacanlı, "Caminin orijinal yapısına sadık kalarak asırlar önceki özelliklerini günümüze en doğru şekilde yansıtmaya çalıştık." ifadesini kullandı.
"Eser yeniden ayağa kaldırıldı"
Keban Kaymakamı Yasin Ardıç, caminin ilçenin önemli tarihi değerlerinden biri olduğunu aktardı.
Caminin değerli motiflerinin orijinal şekliyle ortaya çıkartıldığını ifade eden Ardıç, "Yapılan restorasyonla eser yeniden ayağa kaldırıldı. Camimizin çok ciddi turist çekeceğini düşünüyoruz. Tarihi ve kültürel değeri çok yüksek olan bu camimize herkesi bekliyoruz." dedi.
Keban Belediye Başkanı Fethiye Atlı, restorasyon çalışmasıyla devletin ecdat yadigarı camiyi daha görkemli hale getirdiğini dile getirdi.
Atlı, "Daha önce yapılan çalışmalarda duvarlardaki değerli kalem işleri sıva altlarında bırakılmıştı. Yapılan restorasyon sırasında bunlar uzun uğraşlar sonucu gün yüzüne çıkarıldı." diye konuştu.