İşadamı Mehmet Emin Karamehmet Türkiye tarihinin en büyük özelleştirme ihalelerinden birinden daha galip çıktı. Elektrik dağıtım işinde Boğaziçi ve Gediz bölgelerini 4.9 milyar dolara MMEKA / İş-Kaya aldı. İşin içinde Mehmet Kazancı da var
Ankara son dönemin en renkli özelleştirme ihalelerinden birine ev sahipliği yaptı. Türkiye elektrik tüketiminin üçte birini oluşturan Boğaziçi, Gediz, Trakya ve Dicle elektrik dağıtım bölgelerinin nihai pazarlığında astronomik tekliflerden kardeş çekişmesine pek çok gelişme yaşandı. En çok dikkat çeken nokta ise şüphesiz Çukurova Grubu’nun patronu Mehmet Emin Karamehmet’in Mehmet Kazancı ile katıldığı ihalede iki bölge için 5 milyar dolara yaklaşan rekor teklif vererek elektrik işine girmesi oldu.
Yarışa İş-Kaya İnşaat ile birlikte katılan MMEKA Makine İthalat, dünkü ilk ihale olan İstanbul’un Avrupa Yakası’nı kapsayan Boğaziçi Elektrik Dağıtım (BEDAŞ) için 2.99 milyar dolarla en yüksek teklifi verdi.
Ardından İzmir’i kapsayan Gediz Elektrik Dağıtım’a aynı grup 1.920 milyar dolar teklif etti. Böylece Karamehmet’in içinde olduğu girişim grubu iki bölgesine 4.91 milyar dolar gibi rekor bir teklif verdi. Devir tamamlandığında BEDAŞ, Türkiye tarihinde en büyük üçüncü özelleştirme olacak. Türk Telekom’un yüzde 55’inden 6.55 milyar dolar, Tüpraş özelleştirmesinden ise 4.6 milyar dolar gelir sağlanmıştı.
İhale salonunda tüm gözler Karamehmet’i aradı ancak Çukurova Grubu’nun patronu Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) binasında düzenlenen ihaleye gelmemeyi tercih etti.
Abone başı fiyat katlandı
Uzmanlar, BEDAŞ ihalesinde ortaya çıkan rakamın beklentilerin çok üstünde olduğunu, bugüne kadar gerçekleştirilen ihaleler ve bölgenin tüketim miktarı dikkate alındığında tutarın 2 milyar dolar civarında gerçekleşmesini beklediklerini belirtti. İhaleyi salon dışından izleyen ve gelişmeleri an be an takip eden MMEKA Makine İthalat Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kazancı, verdikleri tekliflerin yüksek meblağlar olduğu görüşünü dolaylı olarak kabul ederken şunları söyledi:
“Bu iki ihale sonrası abone başı ortalama fiyat 360 dolardan 770 dolara yükseldi. Karamehmet’ten aldığımız cesaretle iki ihaleyi kazandık. Karamehmet birçok sektörde başarılı olan bir işadamı. Daha öncede enerji yatırımları yapmış. Biz ona güvendik”.
Kazancı, 5 milyar doların finansmanı hakkında henüz bir çalışma yapmadıklarını, yurt içi ve yurt dışındaki bankalarla görüşeceklerini de belirtti. BEDAŞ’ın ihale şartnamesinde yatırım için yılda 50 milyon dolarlık bir tutar bulunduğunu belirten Kazancı, “Şartnamede gerektiğinden daha fazla yatırım ihtiyacı var” şeklinde konuştu.
İhaleye katılan şirketlerden Limak İnşaat’ın yöneticilerinden Ebru Özdemir, Milliyet’e yaptığı açıklamada geçen ay İngiltere’de 20 milyon abonesi olan bir elektrik dağıtım şirketinin özelleştirmesinin gerçekleştiğini ve fiyatın 8 milyar dolar olduğunu, şu anda toplam abone sayısı 6.5 milyon olan Gediz ve Boğaziçi’ne yaklaşık 5 milyar dolar para verilmesinin şaşırtıcı olduğunu söyledi. MMEKA şirketi önümüzdeki haftalarda Başkent Doğalgaz Dağıtım’ın ihalesine de girecek.
Boğaziçi ve Gediz’in bedellerinin yüzde 20’sinin peşin, kalan kısmının ise 4 taksitte ödenmesi öngörülüyor. Kayıp kaçak oranının bir yıl içinde Boğaziçi’nde yüzde 11.2’den yüzde 9.7’ye düşürülmesi hedeflenirken Gediz’de ise kayıp kaçak oranı Türkiye’nin en düşük seviyesi olan yüzde 7.7.
İhalelerde kardeş payı
Mehmet Kazancı, BEDAŞ ve Gediz ihalelerinde Mehmet Emin Karamehmet ile ipi göğüsleyen isim oldu. Buna karşılık kardeşi Cemil Kazancı’nın yönetim kurulu başkanlığını yaptığı Aksa Enerji’ye bağlı Aksa Elektrik de 622 milyon dolarla Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş.’de en yüksek teklifi veren isim oldu. Bir anlamda ihalelerde Kazancılar “kardeş payı” yapmış oldu. Aksa Elektrik, açık artımada ETİ Gümüş ile 18 tur boyunca çekişti. Aksa Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Sedat Siverek şunları söyledi: “Trakya bölgesi altyapı açısından en iyi durumda bölge ancak biz 5 yılda 190 milyon dolar yatırım yapacağız. 622 milyon doların yüzde 15-25’ini özkaynaklarımızla karşılayacağız. Abone bedeli kişi başı miktarı 777 dolar oldu. Bu fiyatlar tüketiciye yansımaz. Fiyatın bu kadar yükselmesinin nedeni bu şirketlerin en büyükler olması ve geriye sadece üç dağıtım bölgesinin kalması.”
Aksa Holding Türkiye’de 21 şehir içi doğalgaz dağıtım bölgesine sahip. 1500 megawatt’ı aşan kurulu gücü bulunan Aksa Holding, Türkiye’nin en büyük enerji şirketlerinden biri.
Grup ayrıca Fırat, Van Gölü ve Çoruh elektrik dağıtım ihalelerinde de en yüksek teklifi vermişti. Aksa ile çekişen Eti Gümüş ise Yıldızlar Holding’in şirketi. Eti Gümüş’ü 2004’te devletten satın alan Yıldızlar Holding, Osmangazi Elektrik Dağıtım’ın ihalesini 485 milyon dolara geçen yıl kazanmıştı.
İki Mehmet’i Cemil tanıştırdı
Mehmet Kazancı’yla Mehmet Emin Karamehmet’i iki yıl önce tanıştıran kişi, ihalelerde rekabet ettiği kardeşi Cemil Kazancı’dan başkası değil. Kulislerde iki kardeşin 6 aydır konuşmadığı belirtiliyor. Cemil Kazancı “Abim Mehmet’i ben Karamehmet’le bir bağlantı işi için tanıştırdım, Karamehmet enerjide en işbilir adam olarak Mehmet’i yanına aldı. Mehmet, Karamehmet’i çok tanımıyor” şeklinde konuştu. BEDAŞ ihalesi sonrası Turgay Ciner, Nihat Özdemir, İbrahim Çeçen ve diğer patronlarla konuşan Cemil Kazancı’nın hemen Turgay Ciner’in yanında bulunan kardeşi Cemil Kazancı ile konuşmaması ise gözlerden kaçmadı. Mehmet Kazancı’nın ihaleyi salon dışından izlemesi de dikkat çekti. Kardeşiyle ihalelerde rakip olmasıyla ilgili Mehmet Kazancı, “Bir garip tesadüf. Mehmet Emin Bey’le bir araya geldim. Sinerji sayesinde Boğaziçi ve Gediz’i aldık. Mehmet Emin Bey vizyonu, bakış açısıyla çok önemli işler yaptı. Turkcell, Digitürk, Superonline bunlara örnek. Kendisinin vermiş olduğu cesaretle bu fiyatlara çıktık” diye konuştu.
9 SAATTE 5.8 MİLYAR DOLAR
BEDAŞ rekor kırdı
Türkiye elektriğinin yüzde 14’ünün tüketildiği ve İstanbul’un Avrupa yakasına hizmet veren Boğaziçi Elektrik Dağıtım için açılan ihaleye toplam 10 şirket katıldı. Kapalı zarf usulü yapılan ilk teklifte 710 milyon dolar teklif verildi. İhalenin elemesiz ilk turunda en yüksek teklifin 1.011 milyar dolara ulaşmasının ardından, ilk elemeli turda rakam 2.090 milyar dolara yükseldi.
Elemeli turlarda sırasıyla, KCETAS-Ayen ortak girişim grubu, Enerjisa, Limak İnşaat, IC İçtaş, Kolin İnşaat elenirken açık artırma öncesinde Park Holding, Cengiz Elektrik, Eti Gümüş&Söğütsen Seramik ve Aksa Elektrik ihaleden çekildiklerini açıkladılar ve İş-Kaya İnşaat&MMEKA OGG 2.99 milyar dolarlık rakamla ihalede en yüksek teklifi verdi.
Gediz de MMEKA’nın
İhaleye toplam 10 şirket katıldı. Elemeli turlarda sırasıyla, KCETAS-Ayen ortak girişim grubu, Park Holding, IC İçtaş, Limak İnşaat ve Kolin Inşaat elenirken, açık artırma öncesinde Aksa Elektrik, Cengiz Elektrik, Enerjisa ihaleden çekildiklerini açıkladılar. Son olarak da Eti Gümüş&Söğütsen Seramik ihaleden çekildi. Bu ihale de en yüksek teklifi 1.92 milyar dolarla İş-Kaya İnşaat&MMEKA ortak girişim grubu vermiş oldu. İhale sonrası açıklama yapan MMEKA Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kazancı, “Hedeflediğimiz dağıtım bölgelerini aldık, bundan sonrakilerde iddialı değiliz” dedi.
Trakya Elektrik Aksa’ya
Trakya Elektrik Dağıtım A.Ş. 622 milyon dolara Cemil Kazancı’nın Yönetim Kurulu Başkanı olduğu Aksa Elektrik’in oldu. Aksa Elektrik, açık artımada ETİ Gümüş ile 18 tur çekişti. Kırklareli, Tekirdağ, Edirne illerine hizmet veren şirketin ihalesine 10 talip katıldı. Elemesiz ilk turda en yüksek teklifin 350 milyon dolar olduğu Trakya ihalesinin elemeli ilk turunda rakam 450 milyon dolar oldu. Elemeli turlarda sırasıyla Palmet Enerji, Park Holding, Kolin İnşaat, Limak İnşaat, İş-Kaya & MMEKA elenirken, sonrasında sırasıyla KCETAS-Ayen-REL-Petco OGG, Cengiz Elektrik, IC İçtaş ve Eti Gümüş & Söğütsen Seramik çekildi ve Aksa Elektrik ihaleyi kazandı.
Dicle Diyarbakırlıların
Diyarbakırlı işadamlarının kurduğu konsorsiyum 228 milyon dolara Dicle Elektrik Dağıtım İhalesi’ni kazandı. Karavil Dayanıklı Tüketim-Ceylan İnşaat, 150 milyon dolarla başlayan ihalede fiyat 225 milyon dolara gelince Çalık ile baş başa kaldı. Fiyat 228 milyon dolara ulaştığında Çalık Enerji çekildi.
Ceylan Yönetim Kurulu Başkanı Zeynel Ceylan ihale sonrası yaptığı açıklamada kayıp/kaçak oranının yüzde 60’ın üstünde olduğunu belirterek, “Biz Diyarbakırlıyız bölgeyi iyi biliyoruz. Birçok alanda yatırım yaparak bu oranı düşüreceğiz. Zarar eden bir şirketi kârlı hale getireceğiz” dedi. Sabah saat 10:00’da başlayan ihaleler 19:00’da tamamlandı.
Hangi şirket ne durumda
Bilgi notlarına göre ihalesi yapılan dört şirketin 2009 sonu itibariyle görünümü şöyle:
Şirket Faaliyet alanı 2009 sonu vergi Kayıp Abone Tüketim
öncesi kâr/zarar kaçak sayısı (milyar KwH) (milyon lira) oranı (%)
Boğaziçi Elektrik Dağıtım İstanbul Avrupa yakası 159.2 11.2 3.95 milyon 18.4
Gediz Elektrik Dağıtım İzmir, Manisa -48.3 7.7 2.4 milyon 12.4
Trakya Elektrik Dağıtım Edirne, Tekirdağ, Kırklareli 32.14 7.9 792.766 5.78
Dicle Elektrik Dağıtım Diyarbakır, Şanlıurfa, -985.8 73 1.1 milyon 4.19
Mardin, Batman, Siirt, Şırnak