TC Kültür ve Turizm Bakanlığı, İstanbul I Numaralı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nun 5 Mart 2015 tarih ve 3210 sayılı kararı ile 1. derece tescilli yapı olarak koruma altına alınan Karaköy Yolcu Salonu, Galataport kapsamında yapılan restorasyon çalışmaları esnasında ciddi hasar gördü. Yolcu Salonu'nun denize bakan cephesinde 16 Şubat 2017 Perşembe akşamı yaşanan çökmenin ardından, 17 Şubat'ta yapı, proje yönetilerince tamamen yıkıldı.
fotoğraflar: Mimarlar Odası İstanbul BK Şubesi
"Aslı gibi yapılacak"
Yıkımın ardından açıklama yapan Galataport yetkilileri, Karaköy Yolcu Salonu ile ilgili restorasyon çalışmalarının, ilgili resmi kurum ve mercilerden gerekli izinlerin tamamlanması ile başlandığını ifade ederek, yapının güçlendirilerek korunabilecek bölümleri ile yeterince güçlü olmayan bölümlerinin ayrı ayrı dikkate alınarak planlandığını aktardı. Açıklamada ayrıca şu bilgilere yer verildi:
"Restorasyon projesi kapsamında yaptırılan taşıyıcı sisteme yönelik araştırmalar sonucu, yapı 'Can Güvenliği' kriterini sağlamadığı için korunabilen kısımlar ile riskli bölümler arasındaki bağ koparılmış, iki bölüm birbirinden kontrollü bir şekilde kesilerek ayrıştırılmıştır. Korunacak bölümde gerekli güvenlik önlemleri alınmış; can güvenliğini tehdit eden bölümler ise kontrollü olarak yıkılmıştır.
Kent kimliğinin önemli bir ögesi olan Karaköy Yolcu Salonu, restorasyon projesi kapsamında mimari karakterine uygun olarak; özgün detay, boyut, doluluk boşluk oranları ile birebir aslı gibi yapılarak şehre kazandırılacaktır."
"Karaköy Yolcu Salonunun Yıkımı Kabul Edilemez"
TMMOB Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi ise yaptığı açıklamada; 9 Haziran 2016 tarihinde alınan 4459 no'lu kararla, bodrum kat eklenerek restore edilmesi uygun bulunan Karaköy Yolcu Salonu'nda yaşanan yıkımın; denize kazık çakılırken ve dolgu alan üzerindeki tarihi yapıların bodrum katlarında iş makineleri ile kazı yapılırken, mukavemeti sağlayacak önlemlerin alınmaması nedeniyle yaşandığı belirtti.
"Sadece on gün önce, 'Galata Port' adı ile anılan projenin dayanağı planlara karşı açmış olduğumuz davayla ilgili olarak yerinde yapılan keşifte hâkim ve bilirkişi huzurunda ilgililerce yıkılmadan korunacağı açıklanmış olan yapının yıkılması kabul edilemez.
Hiçbir tedbir alınmadan dolgu üzerindeki yapıların önünde denize kazık çakılmasına ve dolgu yapılmasına izin verilmesi, bu önemli mimarlık değerimizin korunması için yeterli özenin gösterilmediğini, hatta yapının gözden çıkarıldığını göstermektedir. Denize kazık çakılırken, dolgu alan üzerindeki tarihi yapıların bodrum katlarında iş makineleri ile kazı yapılırken, yapıların mukavemetini sağlayacak hiçbir tedbirin alınmamış olması, çok sonradan tescilli yapıların sadece Kemankeş Caddesi cephelerinin askıya alınması, Karaköy Yolcu Salonunun yıkılmasının ardından diğer yapıların da yıkılması için gerekçe mi yaratılıyor sorusunu akla getirmektedir.
Kamu malı niteliğindeki tescilli tarihi, kültürel ve mimari mirasımıza zarar verenler hakkında Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında işlem başlatılmasını ve en kısa zamanda kamuoyunun bilgilendirilmesini bekliyoruz."
Türkiye'nin ilk modern deniz yolcusu salonuydu
Prof. Dr. Rebii Gorbon ile Yüksek Mühendis Mektebi hocası, Fransız mimar George Debes'in, 1935'te açılan İstanbul Limanı Yolcu Salonu Proje Müsabakası'nda birincilik ödülü alan Karaköy Yolcu Salonu projesi 1937 yılında hayata geçirilmişti.
Karaköy Yolcu Salonu, 1950ler
Türkiye'nin ilk modern deniz yolcusu uğurlama ve karşılama salonu niteliğindeki yapı, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin en önemli amaçlarından biri olan taşımacılıktaki gelişimi ve ulusallaştırmayı simgeliyordu.