Foto: Hüseyin Tıraş / AA
Zonguldak'ın Çaycuma ilçesine bağlı Filyos beldesinde bulunan Tieion Antik Kenti'ndeki Roma dönemine ait Karadeniz'in tek korunmuş antik tiyatrosunun 500 kişilik kısmının, kazılarda ortaya çıkarıldığı, tamamının ortaya çıkarılmasını ise 6-7 yılı bulacağı belirtildi.
Zonguldak İl Özel İdare Müdürlüğü ile Kültür ve Turizm Bakanlığınca desteklenen, 2006'da başlanan arkeolojik kazılar kapsamında antik tiyatroda bu sezon 20 öğrenci, 6 uzman ve 30 işçiyle çalışma yapıldı. MS 2. yüzyıl Roma dönemine ait 2 bin 500 kişilik antik tiyatronun, yaklaşık 1 ay önce başlayan çalışmalarla 500 kişilik kapasitesi ortaya çıkarıldı.
Karabük Üniversitesi Arkeoloji Bölümü ve kazı ekibi başkanı Prof. Dr. Sümer Atasoy, AA muhabirine yaptığı açıklamada, antik tiyatronun oturma sıralarını ve sahnesini gün ışığına çıkarmaya çalıştıklarını söyledi. Tiyatro alanında çok miktarda toprak yığınının biriktiğini, bunların temizlenmesinin fazla zaman alacağını anlatan Atasoy, ''Antik kentte yılların biriktirdiği yığınları kaldırmak kolay değil. Bol miktarda toprak attık. Yeni oturma kademelerini ortaya çıkardık. Kaç adet oturma sırası kalmış, kaçı eksik, bunlar belirlendikten sonra restorasyon projesi hazırlanacak'' diye konuştu.
''Kanallar,
elektrik direkleri kaldırılacak'' Prof. Dr. Atasoy, antik tiyatronun bir kısmının üzerinden karayolu geçtiğini belirterek, şunları söyledi:
''Yoldaki kanalların, elektrik direklerinin kaldırılmasının ardından çalışma yapılabilir. Ne yazık ki yol tiyatronun üzerine yapılmış. Sıra taşları da alınmış ve çevredeki inşaatlarda kullanılmış. Bunlar hep zamanı arttıran unsurlar. Tiyatronun tam kapasiteyle ortaya çıkarılıp restore edilmesi 6-7 yılı bulacaktır. Bu yıl ki kazılarımız büyük oranda bitti, 6 Eylülde ekibimiz dağılacak.''
Prof. Dr. Atasoy, Kültür ve Turizm Bakanlığının da tiyatronun bir an önce ortaya çıkarılmasını istediğine işaret ederek, ''Tiyatro görsel olarak insanlara hitap edeceğinden antik kente ilgiyi arttıracaktır. Tarihi kalıntının arka kısmındaki mezarlığın kaldırılması ya da yol açılması gerekli. Aksi takdirde tiyatroya giriş ve çıkışı sağlamak mümkün değil'' dedi. Tiyatronun Anadolu'nun farklı bölgelerindeki benzerleriyle aynı mimari özelliği taşıdığını anlatan Prof. Dr. Atasoy, tarihi kale içerisindeki Roma dönemine ait tapınak ve Bizans kilisesinin de ortaya çıkarılması durumunda antik kentin görkemli yapılara kavuşacağını kaydetti.
Tieion Antik Kenti
Zonguldak'ın kuzeydoğusunda sahil kenti Filyos'taki Tieion Antik Kenti, Tios adlı rahibin öderliğindeki Miletos kolonisince kurulmuş. Tarih boyunca Herakleia Pontika (Ereğli) ve Amastris'in (Amasra) gölgesinde kalan kent, çeşitli krallıklara bağlı varlığını sürdürmüş. Romalılar tarafından yıkılıp yağma edilen kent, daha sonra yeniden inşa edilerek Roma eyaletlerine bağlı ticaret ve balıkçı bölgesi olarak varlığına devam etmiş. Bölge, sonraki dönemlerde balıkçı kasabasına dönüşmüş. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yabancı araştırmacılar ve seyyahlarca araştırmalar yapılan antik kentte, 2006'da başlatılan kazı çalışmalarının Karadeniz ve Küçük Asya tarihiyle arkeolojisine ışık tutması planlanıyor.