İstanbul Barosu Çevre, Kent ve İmar Hukuku Komisyonu ve Cumhuriyet Araştırmaları Merkezi (CUMER) tarafından ortaklaşa düzenlenen ‘Kanal İstanbul’un Çevresel ve Hukuki Etkileri’ Konulu Panel, 10 Mayıs 2019 Cuma günü saat 13.00’da İstanbul Barosu merkez bina konferans salonunda yapıldı.
Açılışta konuşan Cumhuriyet Araştırmaları Merkezi (CUMER) Başkanı Av. Filiz Karaman, İstanbul Barosu’nun yurttaşları doğrudan etkileyen, her konuda aydın sorumluluğu ve hukukçu kimliğiyle tarihe not düşmeye devam ettiğini, bu tür konferanslar düzenleyerek toplumda yara açan her alanda hukukçuların öncülük ettiğini söyledi. CUMER’le Çevre, Kent ve İmar Hukuku Komisyonu'nun bu konferansı birlikte düzenlemesinin stratejik bir nedeninin bulunduğunu belirten Karaman, ülkemizin bağımsızlığı ve egemenlik haklarına hukukçuların büyük duyarlılık gösterdiklerinin bildirdi.
Bu duyarlılıktan kaynaklanarak İstanbul Hava Limanı projesinde olduğu gibi Kanal İstanbul Projesi'ne de karşı çıktıklarını vurgulayan Filiz Karaman, “O sadece açılmış bir suyolu değildir. Kanalın açılması, bu alandaki uluslararası sözleşmeleri alt üst edecek, doğal suyolu İstanbul Boğazı'nı ve egemenlik konusunu çok etkileyecektir” dedi.
Çevre, Kent ve İmar Komisyonu Başkanı Av. Alev Seher Tuna da, İstanbul’u her iki kıtayı birleştiren, Asya ve Avrupa yakasına kurulmuş, stratejik önemi yüksek tarihi bir şehir olarak niteledi. Son yıllarda İstanbul’da ekonomik anlamlar yüklenen ‘Çılgın Projeler’ üretildiğini belirten Tuna, bunlar yapılırken çevresel ve kentsel etkenlerin ve sorunların düşünülmediğini söyledi.
2016 yılında İmar Kanunu'nda yapılan değişiklikle, imar planı kararıyla yapay olarak oluşturulan ve deniz araçlarıyla ulaşımın sağlandığı su geçidi ‘Suyolu’ kavramının eklendiğini hatırlatan Tuna, Mera Kanunu'nda yapılan değişikliklerle de kamulaştırma gerekmeyeceğini kaydetti. 27 Haziran 2016 tarihinde Panama Cumhuriyeti ile denizcilik anlaşması imzalandığını belirten Tuna, bu anlaşmayla Kanal İstanbul’un bütün mimari, alt yapı şirketlerinin çalışma yöntemini belirleyecek yönetmelik çıkarma yetkisinin Panama şirketine verildiğini bildirdi.
"Projenin uygulanması tam bir felakettir"
Alev Seher Tuna, Kanal İstanbul’un güzergâhının kesinleşmesinden sonra 26 Mart 2018 tarihinde Arnavutköy Belediyesi'nde yapılan ÇED bilgilendirme toplantısına yurttaşların ve köy muhtarlarının alınmadığını söyledi.
Çevre Hukuku'nun temel ilkelerinden birisinin ‘ihtiyat ilkesi’ olduğunun altını çizen Alev Tuna, “Kanal İstanbul Projesi'nin çevresel açıdan önemli bir zarar yaratma riskini taşımayacağının bilimsel olarak kanıtlanması mümkün değildir. Bu ilke gereği bu projenin iptal edilmesi gerekir. Bu projeyi gerçekleştirecek olan firmanın, bu projenin çevreye her hangi bir zarar vermeyeceğini ortaya koyması gerekmektedir. Bu da olmadığına göre, bu projenin uygulanması tam bir felakettir” dedi.
Açılış konuşmalarından sonra panelin ilk oturumuna geçildi. Bu oturumu Çevre, Kent ve İmar Hukuku Komisyonu Başkanı Av. Alev Seher Tuna yönetti. Oturumun ilk konuşmacısı Emekli Tümamiral Cem Gürdeniz, Kanal İstanbul Projesi'ni güvenlik açısından ele alarak eleştirilerde bulundu. Jeolog-Deprem Uzmanı Prof. Dr. Naci Görür, Kanal İstanbul Projesi'ni deprem mühendisliği açısından değerlendirdi.
Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cemal Saydam, Karadeniz ve Marmara denizler sistemi açısından Kanal İstanbul Projesi'nin yaratabileceği yen olgular üzerinde durdu. Birinci oturumun son konuşmacısı İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğan Kantarcı da Kanal İstanbul Projesi'ni ekosistemler açısından değerlendirmelerde bulundu.
Panelin ikinci oturumunu Av. Nuri Özer yönetti. Bu oturumun ilk konuşmacısı İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ayşe Nur Tütüncü, Kanal İstanbul Projesi'nin Montreux Sözleşmesi karşısındaki hukuki durumunu ele aldı. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Sevim Budak, uluslararası politikalar çerçevesinde Kanal İstanbul Projesi'ni değerlendirdi ve karşılaştırmalar yaptı.
İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Pelin Pınar Giritlioğlu, Kanal İstanbul Projesi'ni planlama açısından ele aldı ve değerlendirmeler yaptı. Oturumun son konuşmacısı Kaptan Saim Oğuzülgen de ‘Boğazlar ve Kanal İstanbul’ konulu bir sunum gerçekleştirdi.