Adana'nın eski ve yeni semtlerini birleştirecek Adana Hafif Raylı Sistemi, 1999'dan bu yana bitirilemedi. Nüfusu 2 milyona yaklaşan kentte Adana Büyükşehir Belediyesi'nin başlattığı, 339 milyon dolarlık bütçeye sahip projeye bugüne kadar 278 milyon dolar harcandı. Yapılan güzergah değişikliği yüzünden zamanında tamamlanamayan inşaatın yüzde 35’lik kısmı için 194 milyon dolarlık ek kredi talep edildi. Yüzde 7’lik faiz ile, her gün yaklaşık 100 bin YTL daha artan inşaat maliyeti ise, krediye eklenen faiz borçlarıyla beraber 770 milyon doları buluyor.
Şehir merkezinin hemen yanı başında kazılıp bırakılmış toprağın üstünde çıplak bir beton tünel girişi ve bir kaç tane inşaat makinesi öylece duruyor. İnşaat alanını çevreleyen demir örgünün üstünde ise 9 yıldır çevreye verilen rahatsızlıktan dolayı "özür mesajı" tabelası yer alıyor.
Nüfusu neredeyse 2 milyona yaklaşan Adana’nın eski ve yeni kısımlarını birleştirecek olan Adana Hafif Raylı Sistemi 1999'dan bu yana hala inşaat halinde. 339 milyon dolarlık bir bütçeyle yola çıkan projede bugüne kadar 278 milyon dolar harcandı. 8 ayrı ülkeden, bir kısmı kısa vadeli ihracat ve ticari kredi şeklinde alınan kaynak için Adana Büyükşehir Belediyesi mart 2002'de itibaren ana para ve faiziyle birlikte toplam 110 milyon geri ödemede bulundu.
Yapılan güzergah değişikliği yüzünden zamanında tamamlanamayan inşaatın, yüzde 35’lik kısmı için 194 milyon dolarlık ek kredi talep edildi. Yüzde 7’lik faiz ile, her gün yaklaşık 100 bin YTL daha artan inşaat maliyeti ise, krediye eklenen faiz borçlarıyla beraber 770 milyon doları buluyor.
Proje, 1996’da sonuçlanan ihaleden sonra Ulaştırma Bakanlığı ile Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) onayıyla başladı. Projenin 13 km’lik rayları ve 8 km’lik kısmı planlandığı gibi 2002'de tamamlandı. Vagonlar da hazır. İhaleyi alan konsorsiyumun iki ayağı İsveçli Adtranz ve Güney Koreli Hyundai, üretimlerini zamanında bitirip teslim etti.
İnşaat kısmını üstelenen Alarko ise projeyi tamamlamak için dış kredi bulduğu halde, Hazine kefil olmadı. 57'nci hükümet tarafından, Yüksek Planlanma Kurulu kararı ile çıkartılan ek kredi, aynı tarihte başvuran Bursa ve İzmir’in aksine Adana’da uygulamaya geçmedi. O tarihten bu yana da inşaatın 5 km'lik güney bölümü bitmeyi, elektromekanik yerleştirmeler ve raylar döşenmeyi, vagonlar ise harekete geçmeyi bekliyor.
Adana ve Ankara arasında yazışmalar ve görüşmelerle geçen 4 yıl boyunca inşaat ilerlemezken, geçtiğimiz haftalarda metro ile ulaşım ücreti 43 kuruş zamla 98 kuruşa yükseldi. Zammı eleştiren Adanalılar ise, "Olmayan metroya zam" sözleriyle tepkilerini dile getiriyor. Ray sistemi tamamlanmadan, tramvay vagonların alınması da bu eleştirilere gerekçe oluşturuyor.
Olmayan metroya zam teknik bir gerekçe
Hafif raylı sistem projesinin sahibi Adana Büyükşehir Belediye Başkanı Aytaç Durak ise, yapılan zammın inşaatı bekleten ek kredi krizinin bir parçası olduğunu söylüyor. Durak, “Hazine bize bu işin başında taşıt ücretlerine zam gerektiğini söyleseydi, bu kararı 6 ay önce alırdık. Ama her 15 günde bir başka bir eksik icat ettiler. Bu iç yazışmalarla hem Belediye, hem de Hazine meşgul oldu. Bunların hepsi paket olarak sunulsaydı her şey hallolurdu” diyor. Yaşanan sıkıntıların ardından Durak, beklenen kredinin en sonunda çıktığını da müjdeliyor. Kısa bir süre önce Adana’yı ziyaret eden Hazine'den Sorumlu Devlet Bakanı Ali Babacan’ın söz konusu onayı verdiğini ve Hazine ile bankalar arasında kredi görüşmelerinin başladığını söyleyen Durak, metro inşaatının 2 yıl içinde biteceğini belirtiyor.
İş hacmi yüzde 75 düştü
Aytaç Durak birçok Adanalı gibi, metro inşaatındaki gecikmenin çirkin bir görüntüye ve rahatsızlığa yol açtığını kabulleniyor. 4 yıldır depolarda bekleyen elektro mekanik donanımın, tanesi 660 bin dolara mal olan 36 vagonun da modellerinin eskidiğini belirten Durak, buna karşın cihazların hala kullanılabilir ve yenilemeye gerek olmadığını söylüyor. Durak, günde 660 bin kişiyi taşıması beklenen metronun ileride inşaat kalemlerindeki yatırımları artıracağını, metro istasyonlarının olduğu yerlerde kiraları yükselteceğini öngörüyor.
Adana Ticaret Odası Başkanı Şaban Baş da, gelecekte güzel sonuçlar verecek olsa da, bugün için inşaatın sürmesinden dolayı şehirde ticaretin yüzde 75 azaldığına dikkat çekiyor.
“Metronun geçtiği yerdeki üyelerimiz perişan oldu. Adana’nın iş hacmi on yılda dörtte birine düştü. Bunun rakamsal karşılığı olmasa da vergiler durumu gösteriyor" diyen Baş, konuyu Başbakan’a ilettiğini ve soruna acil çözüm istediklerini dile getiriyor. Adana Sanayi Odası Başkanı Ümit Özgümüş de, güzergah üstündeki esnafın zarar gördüğüne katılıyor. Özgümüş, "Ön proje olmadan başlandığı için güzergah değişikliği yapılan projede yeni hat da çok fazla yolcu taşımaya yaramayacak" görüşünü savunuyor.
İhaleyi üstlenen Alarko Holding yetkilileri ise Hazine'nin krediyi onayladığını, inşaatın yakın zamanda tekrar başlatılacağını ve 2 yıldan önce projeyi tamamlamayı hedeflediklerini söyledi.