Küresel krizin etkisiyle zorlanan Türk müteahhitlik sektörü, rotayı yeni pazarlara çevirdi. 2009 yılında Kuzey Afrika'ya ağırlık vermeyi planlayan sektör, Libya'yı mercek altına aldı. Libya lideri Kaddafi, devrimin 40. yılını kutlayacağı 2009'dan itibaren beş yıl içinde 160 milyar dolar altyapı yatırımı yapacak.
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren, petrol gelirleri sayesinde büyük miktarda para birikimine ulaşan Libya'dan Türk müteahhitlerin en az 40-50 milyar dolar iş almasını planladıklarını söyledi. Eren, bu ülkedeki etkinliklerini artırmak için Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ı da Libya'ya götürmeyi hedeflediklerini dile getirdi. Teminat mektubu ve banka alacakları sebebiyle geçmiş yıllarda bu ülke ile yaşanan sorunların izleri silinmeye başladı. Hükümet yetkililerinin de gayretleriyle Libya'da müteahhitler 2007 ve 2008'de toplam 7 milyar dolarlık iş üstlendi.
Erdal Eren, yurtdışı müteahhitlik sektörüyle ilgili gelişmeleri Zaman'a anlattı. Eren'in verdiği bilgiye göre dünya ekonomilerini sarsan finansal depremin etkilerini en aza indirmek isteyen müteahhitler, yurtdışı faaliyetlerinin yüzde 90'dan fazlasını Kuzey Afrika, Ortadoğu ve BDT gibi krizden daha az etkilenen bölgelere yoğunlaştırıyor. Katar, Umman, BAE ve Suudi Arabistan gibi Körfez ülkelerinde petrol zenginlerinin inşaatları durma noktasına geldi. Dubai ve Katar da gökdelen mezarlığı haline geldi. Kuzey Afrika'nın krizden daha az etkilendiğine dikkat çeken Erdal Eren, Libya'nın yanı sıra Fas, Cezayir ve Tunus'ta müteahhitler için önemli fırsatlar olduğunu söyledi. Ciddi altyapı projelerinin olduğu Tunus ve Cezayir'de proje üstlenen Çin ve Japon firmalara kendi ülkeleri kredi desteği sağlıyor. Kuzey Afrika'nın yanı sıra Sahra'nın güneyindeki Afrika, Arap Yarımadası ve Hindistan gibi bölgeler yurtdışı müteahhitlik hizmetleri açısından önemli potansiyele sahip. Türk müteahhitlerin bundan sonraki stratejisi yeni pazarlar bulmanın yanı sıra mevcut pazarlardaki varlıklarını sürdürmek olacak.
Müteahhitler Birliği Başkanı Eren, ülke ekonomilerinde büyümeyi durduran küresel krizin etkilerinin yılın ikinci yarısından sonra zayıflayacağı tahmininde bulunuyor. ABD'nin kısa sürede toparlanacağı öngörüsünü taşıyan Eren, "Rusya ise daha uzun sürede toparlanır. Arap ülkeleri ile ilgili zaten devlet bazında sıkıntı yok. Kamu yatırımlarına devam ediyorlar." diyor. Ona göre yatırımcılar ve bankalar, oluşan yeni şartlara kendilerini kısa sürede adapte edecek. Son altı yıl içerisinde büyük atılım gerçekleştiren Türk müteahhitlik sektörü 2002'de 1,7 milyar dolarlık iş üstlenirken bu tutarı geçen yıl sonu itibarıyla 23,6 milyar dolara çıkardı. Erdal Eren, bu gelişmede büyükelçilerin gayretlerinin önemli olduğuna dikkat çekiyor. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül'ün dışişleri bakanlığı döneminden itibaren sektörün büyük destek aldığını vurguluyor. Eren, "Bütün büyükelçiliklerimiz adeta bizim temsilcimiz oldu. Geçmiş yıllarda gittiğimiz ülkelerde bize randevu dahi vermez, 'ticari ataşe ile görüşün' derlerdi. Şimdi ise Libya büyükelçisi 'Benim tek hedefim var. İki Türk firması daha bu ülkeden iş alsın' diyor. Gelinen aşama oldukça önemli." değerlendirmesinde bulundu. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın tüm yurtdışı gezilerinde kendilerinin de yer aldığına dikkat çeken Eren, Erdoğan'ın gittiği ülkelerde "Türk müteahhitlerle beraber iş yapın" dediğini kaydetti.
Rusya'da inşaat bitmez; 2 yıllığına frene bastık
Son dönemde sektörün en önemli müşterileri arasında yer alan Rusya'da bazı sorunlar yaşandığını aktaran Erdal Eren, bu ülkedeki pazarla ilgili kötümser olmadıklarını vurguladı. Devlette para olduğunu, Rusya pazarının bitmesinin mümkün olmadığını aktaran Eren, "Sadece iki yıllık bir fren konuldu. Körfez'de olduğu gibi Rusya'da da özel sektör kaynaklı sıkıntı yaşanıyor. Bu ülkede iş yapan arkadaşlarımıza devlet işlerine yoğunlaşmalarını tavsiye ediyoruz. Şimdi en iyi adres devletle iş yapmak." şeklinde konuştu.
Libya, Türkiye'nin en önemli pazarı (*)
Ülke Projelerin değeri
Rusya 12,783
Libya 7,295
Katar 5,075
Kazakistan 4,459
Irak
3,346
Türkmenistan 2,912
Romanya 2,505
BAE 2,382
S.Arabistan
2,261
(*) Tablodaki veriler 2002-2007 yılları arasındaki projelerin değerini yansıtıyor. (Milyar dolar)
2007 zirve yılı oldu
2005 266 milyon dolar
2006 1,5 milyar dolar
2007 4,9 milyar
dolar
2008 2,065 milyar dolar