Geçen yıl Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası tarafından Menderes ve Gediz havzaları özelinde Jeotermal Enerji Santrali (JES) sahaları için kümülatif etki değerlendirmesi projesi başlatıldı. Özellikle Aydın’da 10’u proje halinde olan 38 JES için yapılacak değerlendirme raporunun Mart ayında bitirilmesi planlanıyordu.
Değerlendirme raporunun hala bitirilmediği ve akıbetinin ne olduğunun bilinmediğini belirten CHP Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül, konuyu Meclis’e taşıdı.
Cumhuriyet’te yer alan ANKA kaynaklı habere göre; Araştırma komisyonu kurulmasını talep eden Bülbül, "Geçen bu süreçte Bakanlığın bu raporu olması gereken özen ve hassasiyetle tamamlayamayacağı açıktır. Ayrıca Avrupa İmar ve Kalkınma Bakması Aydın’da JES’ler için kredi veren kurumdur. Bu kurumla hazırlanacak rapor objektifliğini baştan kaybeder. JES’lere kredi veren kurumdan objektif rapor çıkmaz. Bu nedenle konunun Meclis çatısı altında araştırılması yerinde olacaktır." dedi.
“Projeler tekil değil, bütünsel değerlendirilmelidir”
Bülbül önergesinde şunları dile getirdi: "Kümülatif etki, bir bölgede yer alan çeşitli etken faktörlerin ve çevresel etkilerinin tekil değil bölge genelinde bir bütün olarak değerlendirmesine işaret etmektedir. Ancak Türkiye’deki JES’lerin yarısından fazlası Aydın’da toplanmışken ve santraller açık hukuka aykırılıklar taşırken projeler tekil değerlendirmelerden ileri gitmemektedir.
Ocak 2020 ayında yayımlanan projenin kapsam değerlendirmesinde hava kirliliği, su kirliliği, depremsellik ve tarım gibi pek çok başlık yer almaktadır. Ancak Mart 2020 ayında tamamlanması planlanan Kümülatif Etki Değerlendirme raporu hala tamamlanmamıştır. Bu projenin bölgenin kümülatif etki değerlendirmesi hakkında çıktıları ortaya koyması ve bu kapsamda bölgenin stratejik olarak değerlendirilmesi amaçlansa da projenin karar mekanizmalarına ve JES’lere ilişkin bir yol çıkarmadığı ortadadır. Zira Aydın’da JES projeleri için ÇED Olumlu Kararları verilmeye stratejik, bütünsel ve kümülatif etki yaklaşımları olmaksızın aynı şekilde devam edilmekte, bölgede çok ciddi sorunlar ve çevresel maliyetler bulunmasına rağmen idare tarafından JES projeleri halen teşvik edilmektedir. Henüz geçtiğimiz haftalarda Aydın ilçelerinden olan Kuyucak ve Germencik’de olmak üzere iki yeni santrale daha ÇED Olumlu Kararı verilmesi somut birer örnektir.
JES Projelerinin tekil bazda değerlendirilmesi ise proje etkilerinde gerçeği yansıtmamaktadır. Bu nedenle Aydın ve çevre illerinde JES’lerin vermiş olduğu tahribatın değerlendirilmesi, projelerin bölgesel bazda kümülatif etkilerinin araştırılması ve bütüncül bir yaklaşımla JES projeleri olmaksızın bölgenin gelişimi için stratejik eylem planlarının Meclis tarafından belirlenmesi gerekmektedir."