Japonya'da Nükleerin Geleceği Yurtdışında



Japonya nükleer enerjinin ülke içinde kullanılmasını aşırı tehlikeli bulup bunu aşamalı olarak kaldırmayı planlıyor. Ancak hükümet, Japon sanayisinin bu teknolojiyi diğer ülkelere satmasını istiyor. Japon holdingleri, Vietnam ve Türkiye gibi enerjiye aç ülkelerdeki milyarlarca dolarl ık projelerin peşinde koşuyor. Ülkede 100 bini aşkın kişiyi yerinden eden kazanın etkilerini sınırlamaya çalışan Japonya, geliştirdiği en yeni teknolojilerin, felaketin gerçekleştiği Fukuşima Daiçi santralinde olmayan güvenlik önlemleri içerdiğini belirtiyor. Nükleer anlaşmaları onaylamakla görevli meclisteki Dış Politika Komitesi'nin Başkanı, Liberal Demokrasi Partisi'nden Itsunori Onodera, "Bazı insanlar, 'Japonya kendi topraklarında istemediği bir şeyi niye ihraç etmek istiyor?' diye soruyor" diyor. Japonya'nın yeni seçilen Başbakanı Yoshihiko Noda bu politikayı savunuyor.

Fukuşima Daiçi santrali, Mart'taki 9 büyüklüğündeki depreme ve Japonya'nın kuzeydoğu sahilinin büyük kısmını mahveden tsunamiye dayanamadı. Ancak Japon yetkililer, ülkenin önemli dersler aldığını ve önceki depremlerin çoğuna dayanan iyi bir nükleer enerji geçmişine sahip olduğunu söylüyor. Noda geçenlerde, "Dünyadaki çoğu ülke, nükleer enerji kullanımını ciddi biçimde inceliyor ve biz de onlara nükleer enerji güvenliğini iyileştirmelerine yardım ettik. Bu ülkelerin ilgisine cevap vermeyi sürdüreceğiz" dedi. Noda hükümeti yabancı ülkelerdeki reaktör projelerini, Japonya'nın Mart'taki doğal ve nükleer felaketlerden önce bile sorunlarla boğuşan, ihracat odaklı ekonomisini canlandırmanın bir yolu olarak görüyor.

Sektör örgütü Dünya Nükleer Birliği, dünyadaki mevcut 443 nükleer reaktör sayısının gelecek 15 yılda iki kattan fazla artabileceğini söylüyor. Ancak uzmanlara göre bu artış, tüm projelerdeki ilgili hükümetlerin güçlü desteğini gerektirecek. Japon hükümeti depremi takip eden 6 aylık aranın ardından Eylül başında Vietnamlı yetkililerle, Güney Vietnam'da inşa edilecek 1 trilyon Yen'lik (13 milyar dolar) iki reaktör için görüşmelere yeniden başladı. Hasar gören Fukuşima Daiçi santralini işleten Tokyo Elektrik Şirketi'nin en büyük hissedar olacağı, Japonya Uluslararası Yeni Nükleer Enerji Geliştirme adlı şirket projeye katılacak. Japon şirketleri ABD, Çin, Türkiye, Litvanya ve başka ülkelerdeki 20'ye yakın nükleer santral projesine teklif veriyor veya bunlar üzerinde çalışıyor. Tokyo, müşteri ülkelere mali destek de sağlayacak.

Japonya'nın nükleer hamlesi, Avrupa'nın en büyük mühendislik şirkti Siemens'in bir süre önce yaptığı, nükleer santral inşasına son vereceğine dair açıklamayla çelişiyor. Siemens Almanya'nın bu yıl aldığı, nükleer enerjiden aşamalı olarak vazgeçme kararından sonra bu açıklamayı yapmıştı. Ancak Fransız Areva, ABD'li General Electric, Rusya'nın devlet şirketi Rosatom ve devlet destekli birkaç büyük Çin şirketi dâhil çeşitli ülkelerden nükleer reaktör üreticileri, yeni ihaleler peşinde. Japon hükümeti nükleer santral ihracatını artırmayı , büyüme stratejisinin merkezine Mart'tan önce koymuştu. Hükümet şimdi Japon mallarını pahalı hale getiren güçlü para birimine, Fukuşima sonrası enerji sıkıntısına ve Asyalı rakiplerin rekabetine rağmen, sanayi ihracatını canlı tutmaya kararlı. Japonya'nın nükleer ihracatı geçen yıl 15 milyar yene ulaştı. Bazı Japon şirketleri Fukuşima'nın ardından, ihalelere verdikleri teklifi çekmeye zorlanmıştı. Toshiba ve Tokyo Elektrik, Houston'ın güneyindeki Güney Texas Projesi'nin genişletilmesi için tasarlanan girişimden, işletmeci NRG Energy'nin Fukuşima krizi ışığında plandan vazgeçeceğini açıklaması üzerine çekildi. Toshiba- Tokyo Elektrik ekibi ayrıca Türkiye'nin ikinci nükleer santrali için verdikleri teklifi, Türk hükümetinin Toshiba'nın uzmanlık alanı olan kaynar su reaktörlerinden farklı bir teknolojiyle ilgilendiğini belirtmesi üzerine çekti. Ama bu durum, basınçlı su reaktörleri konusunda uzmanlaşan bir diğer Japon şirketi Mitsubishi Heavy Industries'e yarayabilir. Mitsubishi ABD'de ikisi Texas biri Virginia'da olmak üzere üç nükleer reaktör inşası için açılan ihaleleri kazandı.

Ancak Japon siyasetçiler yurtdışındaki bazı nükleer projelerine engel çıkarıyor. Meclis kısa süre önce, Japonya'nın bir nükleer santral ihalesine teklif vermesi amacıyla Ürdün'le yapılan anlaşmanın onayını erteledi. Bunun nedenlerinden biri, önerilen sahanın herhangi bir büyük su kaynağından uzak olması ve santralin acil durumlarda erimeyi önlemek için reaktörlerini soğutmasını sağlayacak güvenilir bir yöntem bulunmaması. Onodera, "Fukuşima'nın ardından bunun sorun olabileceğini düşündük" diyor.