İzmir bugünlerde dünyanın en büyük fuar organizasyonu "Evrensel Expo"nun hayali ile yatıp kalkıyor. Süre, ziyaretçi sayısı ve alan olarak Dünya Olimpiyat Oyunları ve Futbol Şampiyonası'ndan bile büyük bir organizasyon olan Expo tam altı ay sürüyor. 2015 yılında yapılacak Evrensel Expo'yu düzenlem eye aday olan İzmir, tek rakibi Milano ile kıyasıya bir rekabet içerisinde. Yarışın sonucu 31 Mart 2008'de Paris'te, Uluslararası Sergiler Bürosu (BIE) üyesi 140 ülkenin oylarıyla belli olacak. Eğer İzmir kazanırsa bir anda kaderi değişecek kente 20-30 yıl atlatacak bir dönem başlayacak. Expo'nun sihirli değneğinin dokunduğu Barselona, Sevilla, Brüksel, San Fransisco gibi İzmir de kentsel ve kültürel açıdan büyük bir dönüşüm içerisine girip gerçek bir dünya kenti olacak.
Tematik fuar
Expo, evrensel bir fuar. Ama ürünlerin sergilendiği, alışverişlerin yapıldığı bildiğimiz ticari fuarlardan değil. Tematik bir fuar. Tam 157 yıllık tarihi olan Expo'larda bugüne kadar dünyadaki değişimi yansıtan önemli temalar işlenmiş. Örneğin 1855 yılında Paris'te düzenlenen EXPO'nun teması "İşçi sınıfının yaşam şartları ve Avrupa'nın kolonileri" olmuş. 1929 Barselona'da "Endüstri, sanat ve spor", 1992 Sevilla'da "Keşifler çağı ve yeni bir çağın doğuşu" olmuş. 2005'te Japonya Aichi'de düzenlenen son Expo'nun teması ise "Doğanın bilgeliği" idi.
Beş yılda bir düzenlenen evrensel Expo'nun 2010 yılı ev sahibi Şanghay, teması ise "Daha iyi kentler ve daha iyi bir yaşam". İzmir, 2015 yılı Expo'suna "Herkes için sağlık" temasıyla aday oldu. Rakip şehir Milano ise "Gezegenimizde beslenmek, yaşam için enerji" temasıyla aday.
40 milyon ziyaret
İzmir kazanırsa , yarısı yabancılar olmak üzere, Expo alanının 40 milyon kez ziyaret edilmesi bekleniyor. Fuar süresince temaya uygun yüzlerce konferans, sempozyum, bilimsel tartışma yapılacak. Ziyaretçilerin büyük ilgisini çekmesi beklenen kültür ve sanat etkinliklerinin sayısı 30 bini bulacak. Bu performansları sergilemek için dünyanın dört bir yanından gelecek sanatçı sayısının ise 76 bine ulaşacağı tahmin ediliyor.
Planlanan kültürel faaliyetler yaratıcı sanat sergileri, seremoniler, tiyatro, dans, müzik gibi gösteri sanatları, büyük şovlar, spor etkinlikleri ve açıkhava eğlenceleri olarak kategorize ediliyor. Etkinlikler için İzmir Fuarı'ndan 10 kat daha büyük 370 hektarlık alanda kapalı ve açık bölümler hazırlanacak . Çok amaçlı iki pavyon binası sadece kültürel faaliyetlere tahsis edilerek içerisinde çeşitli büyüklükte sergi salonları, tiyatrolar, farklı donanım ve özelliklere sahip oditoryumlar bulunacak.
Açıkhavada ise büyük bir oditoryum, büyük gösterilerin yapılacağı 15 bin kişilik bir arena, 3 bin kişilik sergi alanının tam ortasında resmi törenlerin ve her türden sanat etkinliklerinin düzenleneceği amfitiyatro, 50 metrelik bir kule, ses ve ışık gösterileriyle süslenmiş bir göl projenin içerisinde yer alıyor. Ayrıca sergi alanı boyunca dağılmış bir şekilde küçük ve resmi olmayan törenlerde kullanılabilecek amfitiyatrolar bulunacak.
Hem gülecek, hem öğrenecek
Retrospektif sergilerde tüm dünyadan getirtilecek sanat eserlerinde büyük ustaların sağlık temasını nasıl yorumladıkları sergilenecek, avantgart sergiler sanatsal yaratıcılıktaki en yeni trendleri gösterecek. Ayrıca sağlık temasına uygun yaratıcı sanat yarışmaları düzenlenecek. Yarışmalar toprak sanatı, heykel, elektronik sanat, yağlıboya, fotoğraf, sinema, video vb. kategorilerde olacak.
Katılımcı ülkeler ise özgün gösterilerini sahnelemeleri için teşvik edilecek. Bu gösteriler her ülke için düzenlenecek "Ulusal Günler"de sergilenecek. Böylece her gün müzik, halk dansı, pandomim, sokak tiyatrosu gibi aktivitelerden oluşan bir program sunma fırsatı yakalanacak.
Tiyatro, müzik, dans ve sinema gösterileri için zengin bir repertuar hazırlanarak buralarda da sağlık temasının işlenmesi teşvik edilecek. Örneğin komedi gösterisini izleyen ziyaretçiler stresle mücadele etmenin bir yolu olan "Kahkaha terapisi"nin prensiplerini de bu şekilde öğrenebilecekler.
Sergi alanında tema içerikli yollar da bulunacak. İlaç yapımında kullanılan bitkilerden oluşan bahçeler, tarihte bilim ve sağlık dünyasında katkıları bulunan ünlü kişilerinin heykellerinin bulunduğu alan ve sokak düzenlemeleri yapılacak.
Ziyaretçilere eğlenceli bir deneyim kazandırmayı hedefleyen Expo'lar tam bir festival havası içerisinde geçiyor. Dünyaca ünlü sanatçı ve grupların katıldığı konserlerin düzenleneceği Expo 2015 İzmir, "Gündüz Expo"su ve "Gece Expo"su olmak üzere iki bölümden oluşacak. Her günün sonunda gölün etrafında ses ve ışık gösterileri eşliğinde geçit töreni yapılarak, saat 22.00'de Gündüz Expo'sunun sona erdiği, sabah 03.00'e kadar sürecek Gece Expo'sunun başladığı mesajı verilecek. Böylece sabah 10.00'da kapılarını açıp ertesi sabah 03.00'e kadar sürecek bir tempoyla altı ay boyunca İzmir dünyanın kültür ve sanat merkezi haline gelecek.
Aslında Expo'lar dünyada gelecekteki yaşam biçiminin ipuçlarını da veren organizasyonlar. Örneğin insanlık telefon, daktilo ve dikiş makinesini ilk kez 1876 Philadelphia Expo'sunda, televizyonu 1939-1940 New York Expo'sunda tanımıştı. Paris'in sembolü Eyfel Kulesi ise 1889 Expo'su için inşa edilmişti.
Bugün Expo'lar 157 yıl önce olduğu gibi düzenlendikleri ülke ve kentlere önemli birikimler bırakarak dünyayı dolaşmaya devam ediyor. İzmir, Expo'yu kazanabilirse kültürel ve ekonomik açıdan yüzyılın fırsatını yakalamış olacak.