Çevre ve Orman Bakanlığı'nın, mahkeme kararını ve İzmir'in içme suyunun kirlenmesini görmezden gelerek, İzmir'e 20 km uzaklıkta bulunan Efemçukuru köyünde altı madeni işletilmesi için Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) olumlu belgesi verdiği ortaya çıktı. İzmir'in yanı başındaki bu altın madeni için ÇED izni verilmesinin duyulması üzerine İzmir Büyükşehir belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu ile görüşen İzmir Bergama, Eşme Sivrihisar, Havran Küçüdere El Ele Hareketi üyeleri, Egeçep Sekreterası ve Efemçukuru köylüleri, Büyükşehir'in altın madenine verilen tüm izinlerle ilgili açılan davalara müdahil olmasını istediler.
ÇED izni aylarca gizlenmiş
Efemçukuru köyü, Türkiye'nin üçüncü büyük kenti olan İzmir'in içme suyunu sağlayan Tahtalı Barajı Havzası sınırında ve yine İzmir'in içme suyunu sağlaması amacıyla yapımı planlanan Çamlı Barajı su toplama havzasında yer almakta. Köyde TÜPRAG Metal Madencilik A.Ş. tarafından işletilmek istenen altın madenine Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 8 Eylül 2005 tarihinde ÇED olumlu belgesi verildiği, konuyla ilgilenen hukukçular ve yöre köylüleri tarafından yeni öğrenildi. Daha önce ilgili bakanlıklara yazdıkları yazılarda madene ne tür izinler verildiğini soran köylüler ve hukukçular, aylardır doyurucu bir yanıt alamamışlardı. Madene ÇED raporu verildiğinin öğrenilmesi üzerine İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı ile görüşen hukukçular, köylüler ve çevre örgütleri çarpıcı bir bilgiye daha ulaştılar: Madene ÇED izni verildiğinden İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin bile haberi yoktu!
Su kaynaklarının kirleneceği kesin
İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu ile görüşen heyet adına bir dilekçe sunan El Ele Hareketi Dönem Sözcüsü Ertuğrul Barka, Efemçukuru köyü sınırları içinde, TÜPRAG tarafından işletilmek istenen altın ve gümüş madenine Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nca verilen işletme ruhsatı ile ilgili iptal davasının hâlâ sürdüğünü aktararak, bu davaya İZSU'nun davacılar yanında müdahil olarak katıldığını hatırlattı.
Söz konusu işletmenin yaratacağı riskler konusunda, gerek devam eden yargılama aşamasında, gerekse meslek odaları tarafından çeşitli raporlar düzenlendiğini dile getiren Barka, henüz maden işletme ruhsatı davası sonuçlanmadan, İzmirlilerin sağlığı için çok büyük tehlike yaratacak bu madene Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından ÇED Olumlu Kararı verilmiş olmasının kabul edilemeyeceğini belirtti. İzmir'in su kaynaklarını kirleteceği kesin olan söz konusu işletmeye izin verilmemesi gerektiğini söyleyen Barka, bu konuda Büyükşehir Belediyesi'nden istek ve beklentilerini şöyle sıraladı;
- İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve İZSU Genel Müdürlüğü tarafından, Efemçukuru Madeni ile ilgili Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından verilen ÇED Olumlu Kararı'nın geri alınması için başvuru yapılmalı ve işlemin iptali için dava açılmalı.
- Konu Büyükşehir Belediye Meclisi'nde görüşülerek, bir siyasi irade oluşturulmalı.
- İzmirlileri bilgilendirecek ve bilinçlendirilecek bilimsel toplantılar yapılmalı, oluşacak kamuoyu tepkisi siyasi iktidara iletilmeli.
- Tahtalı ve Çamlı barajları havzalarının korunması konusundaki çalışmalar titizlikle sürdürülmeli.
İzinden İZSU'nun bile haberi yok!
Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu ise, yörede havza bazında çalışma yaptıklarını, ekolojik tarım yapılması yolunda çalışmalarının son aşamaya geldiğini söyledi. Görüşmede 22 Mart Dünya Su Günü'nde ortaklaşa bir etkinlik yapılması kararı alındı.
Konuyla ilgili bir açıklama yapan Efemçukuru köylülerinin avukatı Arif Ali Cangı, henüz mahkeme aşaması sonuçlanmadan ÇED Olumlu Kararı'nın verilmesini eleştirerek, bu belgenin aylardır kendilerinden saklandığını vurguladı. "Burada bir oldu bittiye getirme düşüncesi var" diye konuşan Cangı, "Eğer hukuka uygun davranılsa idi, en azından Enerji Bakanlığı'nın verdriği işletme izni ile ilgili açılan davanın sonucu beklenirdi" dedi.
Cangı, İZSU Genel Müdür Yardımcısı'nın kendilerine, madene ÇED raporunun verildiğinin Büyükşehir Belediyesi'nden de gizlediğini söylediğini aktardı.
TÜPRAG'ın son günlerde Efemçukuru köyünde köylülerin tarlalarını almaya çalıştığını belirten Cangı, madenci şirketin aksi taktirde köylüleri tarlalarını kamulaştırmakla tehdit ettiğini aktararak, "Uşak Kışladağ madeni ile ilgili Bakanlar Kurulu tarafından verilen kamulaştırma kararını burada da gündeme getiriyorlar yani" dedi.
Sundurmaya ceza
Efemçukuru köyü ile ilgili bir değir trajikomik gelişme de, köyün kalkınma kooperatifi tarafından yapılan sundurmanın Menderes Belediye Başkanlığı tarafından 'kaçak yapı' olarak değerlendirilerek yıkım kararı verilmesi ve ceza kesilmesi oldu. İzmir İl Özel İdaresi tarafından Menderes Belediye Başkanlığı'na 7 Şubat 2006 tarihinde gönderilen yazıda, Çamlı Barajı Koruma Alanı'nda kalan sundurma inşaatının bir an önce yıkılması isteniyor. Bu inşaat nedeniyle kooperatife 2.085 YTL ceza kesildi. Baraj Havzası'nda kaldığı için sundurmanın yıkılması istenirken, siyanürlü altın madeni için ÇED izni verilmesi olayın trajikomik yanını oluşturuyor.
Görüşmeye katılanlar
Konuyu İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu'na ileten ve gerekli desteği vermesini isteyen heyet şu isimlerde oluştu:
İzmir-Bergama, Eşme, Sivrihisar, Havran/Küçükdere El Ele Hareketi Dönem Sözcüsü, Kimya Müh.Odası Ege Bölge Şb. Başkanı Ertuğrul Barka, Prof. Dr.Gürel Nişli, EGEÇEP Dönem Sözcüsü Av.Arif Ali Cangı ile EGEÇEP Sekreteryasından Erhan İçöz, Musa Kurt, Ziraat Müh.Odası İzmir Şube Başkanı Prof.Dr.Kamil Okyay Sındır, İzmir Tabip Odası Başkanı Dr.Zeki Gül, Prof Dr.Ali Osman Karababa, Efemçukuru Köyü Tarımsa Kalkınma Koop.Başkanı Halil Karaçam ve İbrahim Uysal.