İstanbul'da beklenen depremin dev dalgalar yaratma ihtimali ve hasarı, dev bir akvaryumda araştırılıyor...
Bilim adamları, beklenen İstanbul depreminin 'tsunami' yani dev dalgalar yaratacağını da iddia edince, İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) duruma el koydu.
Şimdi İTÜ'lü bilim adamları, üniversite tesislerinde kurulan dev bir akvaryumda yıkıcı deniz dalgalarının neden olacağı tahribatı araştırıyor. Çalışma, İTÜ Hidrolik Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. Dr. Sedat Kabdaşlı öncülüğündeki ekip tarafından yürütülüyor. Tsunami tehlikesinin önemsenmesi gerektiğini vurgulayan Kabdaşlı, bu konuda şunları söylüyor:
"Herkes deprem deyince bina güvenliğini düşünüyor, ancak tsunami de önemli bir tehdit. Marmara kıyıları bu tür çalışmalarla modellenmeli ve tsunamiye vereceği tepki ortaya çıkarılmalı. Böyle bir çalışmanın maliyeti, 200 - 300 bin doları bulur. Bu da üniversitenin bütçesini aşar. Ancak bu çalışmalarla bizden başka kimse ilgilenmiyor."
Bilgisayar da devrede
Tam 22 metre uzunluğundaki dev akvaryumda yapılan 'tsunami araştırması ise' şöyle: Dev akvaryumda, elektronik bir piston aracılığıyla suni dalga oluşturuluyor. Bu dalganın diğer uçtaki kum ve çakıllar üzerinde yarattığı hareketlilik, tahribat ve dalganın ulaşabileceği boy hesaplanıyor. Kayıt cihazları ve basınçölçerlerle tsunaminin etkisi çok boyutlu inceleniyor.
Prof. Kabdaşlı ve ekibi, İngilizler'in geliştirdiği bir bilgisayar programını Deniz Kuvvetleri Oşinografi ve Hidrografi Dairesi'nin Marmara Denizi'ne ait sayısal verileriyle birleştirerek olası bir tsunaminin etkilerini sanal ortamda tespit etti.
Hiç önlem alınmamış
Kadıköy sahilini örnek model olarak alan çalışmaya göre, Marmara'da derinliğin 40 - 50 metre olduğu yerde, tsunami maksimum dalga yüksekliğine ulaşıyor. Aynı anda deniz dibinde de erozyon oluşuyor. Kabdaşlı, "Kadıköy sahilindeki deniz deşarj hattı, 50 metre derinlikte yer alıyor. Bu erozyon etkisi borulara zarar verebilir. Ancak görülüyor ki, kıyı yapıları planlanırken, tsunaminin etkisi bir kriter olarak göze alınmamış" diyor.